भांगरभूंय | प्रतिनिधी
लोलयेंच्या श्रीदामोदर विद्यालयाच्या शतकपूर्तीच्या निमतान शाळेंतले (1972 ते 2014) म्हजे प्रदीर्घ शिक्षकी कारकिर्दींतल्या आनी (2008 ते 2014 काळांतल्या) मुख्याध्यापक पदावेल्यान उबारिल्ल्या उद्येगपर्वाच्या इतिहासाचें हें सिंहावलोकन.
ह्या वेळा मेरेन म्हज्या विरोधकांनी हस्ते- परहस्ते चलयिल्ल्या कारस्थानांक आनी अग्निदिव्यांक येशस्वी रितीन तोंड दित वेगान मुखार चलिल्लो म्हजो विजयरथ म्हज्या कार्यकाळाचे अखेरेक येवन पावलो. ताका लागून ह्या शेवटाच्या संकल्पीत कामां मदलीं कांय कामां निवृत्ती उपरांतच फळादीक जावप क्रमप्राप्त आशिल्लें! ….चड करून आपल्या उतराक जागून देवदत्त नारायण आचार्य हांणी (स्वतःच्या अर्थीक मदती बगर) वेळोवेळार शाळेक मदत करीत आयिल्ले आपले ज्येश्ठ चुलतभाव वेदव्यास उर्फ बाळ आचार्य हांचे वरवीं तांची जमीन संकल्पित वसतिघरा खातीर मेळोवन दिल्ले खातीर त्या दोगांचें ऋण नमूद करप हे म्हजें कर्तव्य जावन आसा.
वयर सांगिल्ले भशेन सरकारी येवजण्यां प्रमाणच म्हजे वळखींचो वापर करून तशेंच सरकारी, बिगर सरकारी संस्था आनी दानशूर नागरिकां लागीं संपर्क करून पयशांचोच न्हय तर साधनसामुग्रीचोय ओघ शाळे कडेन वळोवन शाळेच्या सर्वांगी उदरगतीचें पर्व उबें करपाच्या कामात हांव जैतवंत जाल्लो! मुख्याध्यापक पदाचें वजें हातान आयले उपरांत हांगाच्या एकंदर स्थितीचो विचार करून संस्थेच्याय कार्याची धुरा माथ्यार घेवन शाळेचे उदरगती खातीर हें सगळें केले बगर पर्याय नाशिल्लो. म्हजी शाळा ह्या नात्यान तिच्या रिणांतल्यान मुक्त जावचे खातीर अर्थांतच तें म्हजें कर्तव्यच आशिल्लें. आनी ह्या सगल्या यत्नांक संस्था चालकांची संमती आशिल्लीच.
समाजीक बांधिलकेचें भान दवरून एके वटेन आपलेपणान समाजाक मदत करून शाळा हें ख-या अर्थान एक समाजीक केंद्र घडोवचे खातीर यत्न करीत आसतना आनी शाळा समूहा सकट शिक्षण मळा कडेन संबंदित सगल्याच घटकां कडेन आपुलकीचे संबंध वाडोवन तांच्या पालवान शाळेचें फुडारपण पेललें. दुसरे वटेन विवीध शिक्षणिक उपक्रमां बरोबरच कला- क्रीडा- संस्कृती, ज्ञान- विज्ञान- पालकांलागी हितगुज हे बिगरशिक्षणिक उपक्रम नवे उमेदीन चालू दवरले. तांका पतंग महोत्सव, सांघिक सूर्य नमस्कार साधना, गुरुजनांचो सत्कार, पुराणवस्तु संग्रह, लोकवेदाचे संकलन आनी जतन, तंत्रज्ञानाचो वापर, हस्तकौशल्याक आनी स्वावलंबनाक प्रोत्साहन, वखदी वनस्पती उद्यान, आदले विद्यार्थी गुणगौरव, म्हजो आल्बम, कलादालन, विद्यार्थी समुपदेशन, योगसाधना, स्मार्ट स्कूल, आयडियल स्कूल अशा उपक्रमांचीय जोड दिली. शाळेक सगल्या आंगांनी गिरेस्त करीत तिचो बावटो दबाज्यान फडकयत दवरचे खातीर वांगड्याक बरोबर घेवन हांव रातदीस यत्न करीत आशिल्लों
हे सगळे चलतना एक प्रथितयश शिक्षक म्हणून हांवे मेळयिल्ल्या अणभवाचो लाव काणकोण तालुक्यातल्या विविध शाळांनीच न्ही तर गोंयातल्या शालेय तशेच म्हाविद्यालयीन पातळेचेरुय शिकपी जायत्या जाणांनी घेतला, हे अभिमानान नमूद करीन दिसता. अखील गोवा गणित शिक्षक संघटनेचो उपाध्यक्ष ह्या नात्यानय गणिताच्या मळार विविध कार्यावळी चालीक लावपाचोय योग म्हाका लाभला. शिक्षणिक, समाजीक आनी सांस्कृतिक मळांचेर वावुरपी संस्था कडेन संबध दवरून शिक्षक, मुख्याध्यापक म्हणून कार्य करताना लायन्स क्लब, भारत विकास परिषद सारख्या संस्थांच्या भोवमानासकट मराठी विज्ञान परिषद, VIPNET सारक्यो संस्था तशेंच प्राचार्य शिरगुरकर, दामोदर मावजो, डॉ. अशोकराव मोडक ह्या आनी अशा जायत्या दिग्गज व्यक्तींच्या प्रशंसोद्गारांचोय लाव म्हाका वेळोवेळी घडत आयला.
ह्या सगल्या प्रवासांत फक्त लौकिक शिक्षण आनी शाळेचे भौतिक उदरगतीचेच लक्ष केंद्रीत करीनास्तना भारतीय संस्कृतींतल्या उदात्त आनी श्रेष्ठ जीवनमूल्यांच्या संवर्धनाचेर अखंड भर दित, खंयच्याय प्रलोभनांक जावं चेपणाक बळी पडनास्तना हांव म्हजो कार्यकाळ पूर्ण करपाक शकलो, हाचो म्हाका अभिमान आसा. चड करून नवीन शिक्षकांची नेमणूक करतना तर, म्हज्या विद्यार्थ्यांच्या फुडाराचो विचार करून उत्कृष्ट अशा शिक्षकांची निवड करपाचेर म्हजो कटाक्ष आसतालो !
अशे तरेन शाळेचें एका आदर्श गुरूकुलात रूपांतर करच्या खातीर चलिल्ल्या म्हज्या अथक प्रयत्नांचे फाटभुंयेचेर म्हज्या मुख्याध्यापकपदाच्या कारकीर्दीत एक फावट तरी प. पू. स्वामी महाराजांचे मंगल चरण शाळेक लागचे अशें म्हाका सदांच दिसतालें. नारायण रामचंद्र प्रभू गांवकार आनी म्हज्या इश्टांच्या पालवान शाळेक 88 वर्सां पूर्ण जायत आसतना पौष वद्य सप्तमी (भानुसप्तमी), शेनवार 2 फेब्रुवारी 2013 ह्या म्हूर्ताचेर प. पू. श्रीमत् विद्याधिराजतीर्थ स्वामीजींच्या मंगल हातांनी शाळेचे नूतन वास्तूचें उक्तावण आमकां घडोवन हाडूंक मेळ्ळें. ह्या प्रसंगार ‘अमृतानुभव’ यादस्तिकेच्या उजवाडावपा सकट शाळे खातीर योगदान दिल्ल्यांचो स्वामीजींचे हस्तुकीं सत्कारय घडोवपाक मेळ्ळो.’ हो सुंदर सुवाळो पळोवन श्री संस्थानच्या पंचशताब्दी महोत्सवाची याद जाली’ अशा शब्दात प.पू. स्वामीमहाराजांनी काडिल्ले प्रशंसोद्गार आयकुपाचेंय भाग्य लाबले. शिक्षक आनी सहकारी वांगड्याच्या पालवांतल्यान 3 फेब्रुवारीक कला आनी संस्कृती संचालनालयाच्या पालवान, संगीतकार अशोक पत्की हांच्या पंगडाच्या म्होवाळ सुरांनी चिंब भिजिल्ल्या ‘अमृतसंध्ये’ सकट भव्य असो हो कार्यक्रम जालो. शाळेच्या इतिहासात भांगरा अक्षरांनी बरोवपा सारको हो इतिहासिक खीण व्यक्तिशः म्हजे जिणेंतलो परमोच्च आनंदाचो खीण आशिल्लो. अशे रितीन आजमेरेन ‘रत्नैर्महार्हैस्तुतुषुर्न देवाः, न भेजिरे भीमविषेण भीतिम् । सुधां विना न प्रययुर्विरामं, न निश्चितार्थात् विरमन्ति धीराः॥ , ह्या ब्रीदाक जागून घडिल्ली ही ईश्वरसेवा आनी ह्या निमतान केल्ली सगळी तपश्चर्या फळाक आयिल्ली.आतां कितेंच लभ्य उरूंक नाशिल्लें!
अशे तरेन यशाचो अमृतकलश हाताक लागले उपरांत तातूंन वांटेकार जावचे खातीरच न्हय तर तो अलगद आपले कडेन ओडून घेवचे खातीर अनेकांचे हात फुडें येवप सभाविकच ! मात निखळ सत्य चड काळ लिपून उरय ना आनी लिपोवन दवरपाकय येना. जांव!
…… म्हज्या चौफेर यशाक लागून ततर-विथर जाल्ल्या कांय जाणां कडच्यान आपापल्या स्वभावा प्रमाण म्हज्या शाळे खातीर आशिल्ल्या संकल्पित कार्यांकच न्ही तर प्रयत्नपूर्वक मेळयिल्ल्या यशाक आनी श्रेयाकय प्रत्यक्ष- अप्रत्यक्ष सुरुंग लावपाचे आज मेरेन सगल्या प्रकारचे यत्न घडिल्ले आसले तरी, देव उदार अंतःकरणान त्या सगल्यांक क्षमा करूं आनी तांकां सद्बुद्धी दिवूं अशी हांव प्रार्थना करतां!
”तया सर्वात्मका ईश्वरा। स्वकर्मकुसुमांची वीरा। पूजा केली होय अपारा। तोषालागी।।’ हे उक्ती प्रमाण देवाचे कृपेन हे शाळेक परम वैभवा मेरेन व्हरपाच्या हेतून शाळा आनी संस्थे खातीर पुढाकार घेवन हीं सगळीं कामां करपाची संद म्हाका लाबिल्या खातीर हांव परमेश्वराचो ऋणी आसां. ही सेवा मान्य करून परंपरेतल्या स्वामीमहाराजांचे आशीर्वादय म्हाका तशेच सगल्या बरें मागप्यांक लाभत उरूं आनी सत्प्रवृत्ती वाडून शिक्षणसंस्थेक चडांत चड यश मेळत उरूं अशी देवा लागीं प्रार्थना करतां. सगळे तरेचे सावट पयस वचून सत्याचो मार्ग प्रशस्त जावचो ह्या हेतून, विद्यमान मुख्याध्यापकांच्या आनी सहशिक्षकांच्याय विनवणे वेल्यान बरयिल्ल्या ह्या लेखाक म्हज्या विद्यार्थीवर्गाचे स्मरण करीत विराम दितां !
सर्वे्ऽपि सुखिन: सन्तु , सर्वे सन्तु निरामया:|
सर्वे भद्राणि पश्यन्तु, मा कश्चित् दु:खमाप्नुयात् ||
ॐ शांति: शांति: शांति:।।
(सोंपलें)
(लेखक लोलयेंच्या श्रीदामोदर विद्यालयाचे आदले मुख्याध्यापक आसात.)
शंभू गोपाळ प्रभू देसाय
9403272947
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
