भांगरभूंय | प्रतिनिधी
फाटल्या आयताराक “काव्यझुला” कार्यावळ पळोवंक गेल्लें. खूब सुंदर अशी कार्यावळ. सगळ्या कवी, कवयित्रींनी आपल्यो श्रावणाचेर आदारीत कविता वाचून आनी गावन सादर केल्यो. एका परस एक सरस. घरा आयलें तरी हांव त्या श्रावण म्हयन्यातच घुस्पून उल्लें. सामकें पावलें म्हज्या भुरगेपणांत.
शिक्षणाक लागून आजोळा मडगांव उरिल्ल्यान म्हाका थंयचोच श्रावण चडसो याद जाता. शेनवारच्यान आयताराची तयारी सुरू. सांजच्या वेळार तुळशी पेडा कडेन जाल्ल्यो दुर्वा हांवें आज्जेक काडून दिवप. मागीर आजी ताच्यो चुड्यो बांदताली आनी चोळख्यांत गुठलावन दवरताली. हांवें रातचें न्हिदतना आज्जेक सांगून न्हिदप, “आज्जे म्हाका सकाळीं बेगीन उठय आं.”
आजी म्हाका सकाळीं उठयताली. तोंड बी धुवन तिणें दिल्लो घोंटभर च्या पिवन एक कुरपणो घेवन आमच्या शेजारचें चली आनी हांव फुडल्या वाड्यार फुलां पुंजावंक वतालीं. एका घराच्या पोरसांत पारजाताचें झाड आशिल्लें. ताची सकयल पडिल्लीं फुलां आमी वेंचून कुरपण्यांत घालतालीं. येतना लोकालीं दसणी फुलां, कोरण्या फुलां आनी पत्रीय बी हळूच तोडून कुरपण्यांत घालतालीं. तीं अशीं श्रावणातल्या प्रत्येक आयताराक तोडून हाडपाक कितली मजा आसताली!
घरा येता म्हणसर आजी केळीची शिरती काडून धुवन बी दवरताली. आमगेर कामाक येवपी शांतू मावशी येतना शेरवडाचीं पानां आनी चुडटेचें ओक्ल दर आयताराक करून हाडटाली.
न्हावन धूवन सवळें न्हेंसून आजी पाटा भोंवतणी रांगोळी घालताली. पाटाचेर स्वस्तीक, गोपद्म, चंद्र, सूर्य, नकेत्रां अशी रांगोळी घालताली. पयल्याच दिसा तिणे वाती, वस्त्रां करून दवरिल्लीं आसतालीं. आजी देवाची पुजा करताली. उपरांत पाटार पत्री, दुर्वा, फुलां असो आयतार सजोवन सैमाची पुजा करताली. तुळशी म्हऱ्यांत वचून तुळशीची पुजा करून सूर्याक अर्गी दिताली. आयताराच्या पाटा कडेन दवरिल्ल्या गोडा कुडक्याचेर आमचो भुरग्यांचो दोळो आसतालो.
त्या दिसा आजी शिवराक जेवण रांदताली. दरेक आयताराक कसलें गोडशें करप तें तिचें परंपरे प्रमाण थारिल्लेंच आशिल्लें. पयल्या आयताराक मुटलें करून ताका ‘मुटकावप’. दुसऱ्या आयताराक पातोळ्यो करून ताका ‘पातळावप’, तिसऱ्या आयताराक खिचडी करून ताका ‘खिचडावप. आजी केन्नाच खिचडी म्हण नाशिल्ली. ती “गोड अन्न” अशें म्हणटाली. आमी ती अशें कित्याक म्हणटा विचारलें जाल्यार तिणें सांगलें खिचडी खावप म्हणल्यार मनश्याक कसले तरी त्रास जावप- उद्योग-धंद्यात, आरोग्याविशीं. खिचडी खंय खावपाची रूच येव नये अशें ती म्हणटाली.. आसूंं, जाण्ट्यांचो तो तसो समज आशिल्लो. पूण आतां आमी तो घेवन बसूं नये. चवथ्या आयताराक पोळे करून ताका ‘पळोवप’. आजी बरे पोळे काडून नाल्लाच्या गोड रोसांत घालून आमकां खावंक दिताली. पांचवो आयतार आयल्यार पायस, मणगणें असलें कसलेंय गोडशें ती करताली. आयतार दिसा तें गोडशें आमकां केन्ना खावपाक मेळटलें काय हाचीच वाट आमी पळयतालीं.
सांजच्या वेळार ‘आयतार‘ पावोवपाचो बोवाळ. आजी आयताराचो पाट घेवन फुडें आनी फाटल्यान आमी भुरगीं- धाकली मावशी, म्हजो व्हडलो भाव, मामेभाव आनी हांव घांट वाजयत आमी आयतार पावोवंक तुळशी कडेन वतालीं. वतना आजी आयतार हातांत धरून पांचदां वळून-वळून फाटल्यान पळयताली. म्हणल्यार आयतार परत फुडल्या वर्सा असोच पुजूंक मेळचो हो ताचे फाटलो हेत. आयतार पावयतकीच तवश्याची वांटकुळी चकती वा केळ्याचो कुडको आजी आमच्या हातार दिताली. ती आजी आनी ती मजा आतां यादींचें भांडार जालां.
तशें पळोवंक गेल्यार श्रावण म्हयन्यांत सगळी धर्तरी पाचवोचार शालू न्हेशिल्ली आसता. झाडां-पेडां पाचव्या-पाचव्या पानांनी नटिल्लीं आसतात. तरेकवार रंगांच्या फुलांचो शृंगार तांणी केल्लो आसता. त्या सैमाची पुजा घरची लक्ष्मी आयताराच्या रुपान करता आनी व्होरायता. फुडल्याय वर्सा म्हाका अशीच तुजी पुजा करूंक मेळूं दी.
प्रमिला सु बोरकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
