शिवाजी महाराजांचीं वाग नखां येतलीं भारतांत

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

छत्रपती शिवाजी महाराज हांणी अफजल खानाक मारपाक वाग नखां (एक प्रकारचें शस्त्र) वापरिल्लीं तीं लंडनांतल्या राॅयल आर्मरींत आसात. तें संग्रहालय लीड्स शारांत आसा. आतां तीं भारताक परत दिवपाक इंग्लंड सरकारान परवानगी दिल्या.
हें शस्त्र मुठींत लिपोवपाक मेळटा. दोन रिंगां आसतात, तातूंत दुसरें आनी पांचवें बोट घालपाचें. वयल्यान मुदयो कश्यो दिसतात पूण भितर एके पट्टेन जोडिल्लीं पोलादाचीं धारदार नाखटां आसतात.
ग्रँड डफ हो 1818 ते 1824 मेरेन साताराच्या इस्ट इंडिया कंपनीचो राजकी प्रतिनिधी आशिल्लो. ताणें शिवाजी महाराजांच्या काळाचेर खूब बरयलां. ताका प्रतापसिंह महाराजान हीं वाग नखां भेट दिल्या आसतलीं. तीं ताणें इंग्लंडाक व्हेलीं. उपरांत ताच्या वंशजांनी हें हत्यार संग्रहालयाक दान केलां आसतलें.

हीं वाग नखां शिवाजी महाराजान वापरुंक नाशिल्लीं, अशें कांय इतिहासकार म्हणटात. तर कांय जाण तीं तांकां तांचे व्हडले भाव संभाजी भोसले (1623- 1655) हांणी दिल्लीं, अशें सांगतात. कनकगिरीचेर केल्ल्या हल्ल्यांत अफजलखानान तांकां मारले. निजामाच्या दरबारांत जनरल पदाचेर आशिल्ल्या शहाजी वांगडा ते दक्षिणेंत रावताले.
थोड्यांच्या मतान, ‘अफझलखान तुमकां मारपाक येता’, हें विजापुराच्याच रुस्तम जमान ह्या सरदारान पत्र धाडून महाराजांक सांगिल्लें. ‘वाग नखां बाळगुचीं’ अशें सांगून ताणें तीं स्वता तांकां धाडून दिल्लीं. ते शहाजींच्या इश्टाचे पूत. मात, कांय इतिहासकारांक हें मात्तूय मान्य ना. 10 नोव्हेंबर 1659 दिसा शिवाजी महाराजांनी प्रतापगडाचेर स फूट णव इंच उंचायेच्या अफजल खानाचो वध केलो.
अफजल खानाच्या वधा उपरांत विजापूराच्या सुलतानान 28 डिसेंबर 1659 दिसा शिवाजी महाराजांचेर हल्लो करपाचो आदेश ह्याच रुस्तम जमानाक दिल्लो. पूण हारतकच रुस्तम पळून गेलो, असोय इतिहासांत उल्लेख मेळटा. तेन्नाचे कवी कविंद्र परमानंद हांणी महाराजान तरसादीन खानाचें पोट चिरिल्लें, अशें बरयलां.