शिक्षण पद्दत बदलता!!!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

शिक्षक म्हळ्यार एक मुल्यवान मनीस आनी तो आदर्श समाजाचो निर्मातो आशिल्ल्यान ताका समाजांत व्हडलो मान आसूंक जाय. ताचे कडेन सगळ्यांनी आदराच्या नदरेन पळोवंक जाय.

चूप ! ओग्गी बसात ! सारके बसात ! कोण आवाज करचो ना आतां ! हांव जें सांगतां तें लक्ष दिवन आयकात ! नाजाल्यार ! आरे ! हें हांव तुमकां म्हणिना, हीं उतरां आमी दरेकल्यान आमच्या जिणेंत आयकल्यांत. याद करात ते दीस जेन्ना तुमी सकाळच्या पारार उठून न्हांवन-धूवन फाटीर बॅग घालून शाळेक वतालीं. याद करून आंगार कांटो फुल्लो न्ही ! कारण ते दीसच तशे आसले. तें शिक्षणाचें वातावरण, शिक्षकांची तापोवणी, परिक्षेचो भार आनी घरांत आई-बाबाचो मार. भुरगेंपणातल्यो यादी काडल्यार दोळ्यांत दुकां येतात.
सुरवेच्या काळार ‘गुरु-शिश्य’ ही प्रथा आशिल्ली. गुरुक देवाचो मान आशिल्लो आनी ‘गुरुदक्षिणा’ म्हण शिश्य आपल्या गुरु खातीर जाय सांगता तें करतालो. हाची बऱ्यांतली बरी देख म्हळ्यार आमी एकलव्याची घेवं येता. पूण आयज असले शिश्य मेळप खूब कठीण. आयज म्हाका दिसता गुरुन ‘शिश्यदक्षिणा’ दिवंक जाय. ह्या बदलत्या युगान आमची शिक्षण पद्दत खूब मोट्या फरकान बदल्ल्या. आदी विद्यार्थी शिक्षकाक भियेताले. पूण आयज शिक्षक विद्यार्थ्यांक भियेवपाची पाळी आयल्या कशें दिसता. जो मान आदी विद्यार्थ्यां कडल्यान मेळटालो तो आतां उणो जावंक लागला. त्या तेपार विद्यार्थी शिक्षकामुखार उलोवपाक कांचवेतालो पूण आयज हें चित्र बदल्लां. हे सगले आयजचो आधुनीक यूग, तंत्रयुग आनी मुखेल म्हळ्यार मिडीया हाका लागून घडटा जावंये. हें मात खरें. पूण ह्या बदलत्या युगांत आदलो शिक्षकूय शेणला हेंय तितलेंच खरें. जर आमी आदलो शिक्षक आनी आतांच्या शिक्षकांमदी फरक केलो जाल्यार कितलेशेच बदल आमच्या मुखार येतले. आदीं जी शिक्षण पद्दत आसली तातूंत कितलेशेंच बदल जाल्यात. एका झाडा सकयल आशिल्ले शाळेन आयज व्हडले इमारतीचें रुप घेतलां आनी कितल्योश्योच खाजगी शाळा निर्माण जाल्यात.
म्हजो सांगपाचो हेतू इतलोच जग बदलता तशें शिक्षण आनी शिक्षण पद्दत बदलूंक लागल्या. पूण आमचो मुखेल मुद्दो म्हळ्यार ह्या बदलत्या शिक्षण पद्दतीक लागून शिक्षकाची गत कितें जाल्या ? हें पळोवप गरजेचें. समजा एकलो कोण तरी शिक्षक आसा जाल्यार आमकां दिसता ताची जीण बरे मज्जेन चलता. ताका कसलोच वावर आसना वयल्यान अर्दोच दीस काम करुन बशिल्ल्या जाग्यार पगार घेता. पूण “झगझगता ती वस्त भांगर आसना” हें आमी विसरतात. हें फकत हांगांच लागू जायना. तशें पळोवंक गेल्यार दरेक वेवसाय वा काम तितलेच मोलाचें आसता आनी सगल्या कामान श्रम आसतातच. फरक इतलोच आमकां दुसऱ्याचें काम सदांच बरें दिसता.
शिक्षक म्हळ्यार एक मुल्यवान मनीस आनी तो आदर्श समाजाचो निर्मातो आशिल्ल्यान ताका समाजांत व्हडलो मान आसूंक जाय. ताचे कडेन सगळ्यांनी आदराच्या नदरेन पळोवंक जाय. कारण शिक्षक हो एक असो व्यक्ती जावन आसा जो देशाचो फुडार घडयता. म्हळ्यार देशाची फुडली पिळगी एका शिक्षकाच्या हातांतल्यान घडटा. पूण आयजच्या काळांत आनी विद्यार्थ्यांच्या वावरांत वा वागणुकेंत खूब बदल जाल्लो दिश्टी पडटा. आमच्या भारतीय संस्कृतायेन एका गुरूक म्हत्व दिताना म्हणला “गुरू ब्रह्मा गुरू विष्णू गुरू देवो महेश्वरा” म्हाका दिसता हे बेश्टेच म्हणूंक ना. हांचे वयल्यान खूब व्हडलो मान गुरूक दिल्लो आसा हें दिसून येता. जेन्ना एकाद्रें घराणें आपली संस्कृताय सोडून दिता तेन्ना तें घर फकत चार वण्टींची एक वस्त जावन उरता. कारण थंय ती संस्कृताय ना नपयत जाल्ली आसता. जाका लागून तो मान-सम्मान, मोग, वडिलांचो आशिर्वाद आदीं सगळेंच नश्ट जाता. तशीच गत शाळांची जावपाच्या धडेर पावपाची लक्षणां आयज दिसून येता.
आयज व्हडले-व्हडले इमारतीच्या रुपान शाळा तर खूब निर्माण जावंक लागल्यात, पूण ह्यो शाळा खऱ्या अर्थान ‘ज्ञानाचें देवूळ’ जावपाच्या जाग्यार ‘मशिनी फॅक्टरी’ जावंक लागल्यात. जंय भुरगो एक मशीन कसो वागतात जांचे भितर मनीसपणाचे गूण ते म्हळ्यार शिक्षकाचो मान-सन्मान, आदर-प्रेम, मनांतल्यान गुरू मानप हे सगळे गूण नाच जावंक लागल्यात. आतां हाका दोश कोणाक दिवप हें दरेकल्याच्या मताचेर अवलंबून आसा. पूण शिक्षक ह्या नात्यान मन भरून येता आनी आयजच्या विद्यार्थ्यांचो स्वभाव पळोवन एका गितांतली ही वळ मात उगडास येता “जाने कहाँ गए वो दिन”.
जग बदलता आनी बदलूंकूय जाय, पूण आदली वायटपणांत, समाजांतले कुकर्मान बदल जावन बरेपणान जेन्ना जग बदलता ती खऱ्या अर्थान उदरगत आसता. पूण आयज ज्या थाटान आनी गर्वान आमी आयजच्या उदरगतीचो गर्व करतात ती खऱ्या अर्थान उदरगत आसा व्हय ? जर ना जाल्यार हांगां एक वेळ रावन आमकां हाचेर काम करपाची गरज आसा. भुरग्याची सगळ्यांत पयली शाळा आसता ती म्हळ्यार तांचे ‘घर’ हांगां भुरगो सगळ्यांत पयली आपल्या जिणेचें शिकप करता. देखून एक पालक ह्या नात्यान आमचेर ही व्हड जबाबदारी आसा. आमच्या भुरग्यांक बरी देख दिवपाची आनी वेळा-काळा प्रमाण तांचे भितर बरें गूण घालपाची आनी आयजच्या ह्या फास्ट-फॉर्वड युगांत ही खऱ्या अर्थान एक व्हड जबाबदारी जावन आसा. कारण भुरगो सांगल्यार न्हय तर दाखयल्यार शिकता. तर पालकांनी आपले वागणुकेचेर पयली काम करूंक जाय देखूनच तर इंग्लिशीत म्हणटात न्हय “Values are caught rather than thaught ” म्हळ्यार भुरगो पालकांक पळोवन ताची देख घेता ताका फकत तोंडी सांगले म्हूण जायना. हांगां सांगपा सारके खूब कितें देखी दीवं येता, पूण इतल्या विस्तारान सांगपाची सद्या गरज ना अशें म्हाका दिसता.
तर सांगपाचें म्हळ्यार गुरू-शिश्याचे नातें आतां आदीं भशेन उरूंक ना. जो सन्मान गुरूक मेळूंक जाय तो मेळुंकूच जाय. मागीर तो शिश्यकडल्यान आसूं वा तांच्या पालकांकडल्यान. कारण तांचे भुरगे एका शिक्षकाच्या हातांतल्यान घडटात आनी ही एक व्हड जबाबदारी एक शिक्षक निस्वार्थ भावनेन पालका बरोबर तितलोच वांटून घेता….

वसीम अक्रम खनगावी
9823609213