शिक्षण कालचें आनी आयचें

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

एक शिकवण सोंपली काय रोखडीच दुसरी. रातचीं आठ ते णव वरांचेर लेगीत शिकवणीचे वर्ग सुरूच आसतात. हे खातीर पालकांक मात भुरग्यांक घेवन हे सुवाते वेल्यान दुसरे सुवातेर अशे तरेन फावटी मारच्यो पडटात. जांकां वेळ ना तांणी रिक्षा वा हेर साधनां मजती खातीर दवरल्यांत.

सुमार स ते सात दसकां पयलीं शालेय अभ्यास भुरग्यांक फावोसो आशिल्लो. त्या वेळार शिक्षक सामके भुरग्यांक तळमळीन शिकयताले, आनी भुरगीं लेगीत मन लावन शिकतालीं. क्रमीक विशयांचीं पुस्तकां आनी मेजक्योच चोपड्यो इतलें साहित्य आसत जाल्यार पुरो जातालें. चित्रकले खातीर एका खडवाची पेटी आनी फुडल्या वर्गांत एक सगल्या रंगाची कलर पेटी. इतलें साहित्य चित्रकले खातीर फावोशें जातालें. दप्तर लेगीत फावो अशेंच. खूबशा भुरग्यांच्यो तेन्ना पत्र्याच्यो पेटयो वा कापडाची पोती आसताली. गायड निकतेच बाजारांत आयिल्ले. पूण ताचे कडेन शिक्षक जावं विद्यार्थी पळय लेगीत नाशिल्ले. एखादो कोणूय ल्हवूच पळयतालो ती गजाल वेगळी.
एसएससीक विद्यार्थी मॅगेझीन निकतेंच सुरू जाल्लें. तें कांय विद्यार्थी घेवंक लागिल्ले. शिक्षकूच विद्यार्थ्यांचे ज्यादाचे वर्ग घेताले. ते खातीर फी लेगीत नासताली. एकूणच स्वता अभ्यास करपाचो तो एक जमानोच आशिल्लो. माध्यमीक शाळा लेगीत मर्यादीत आशिल्ल्यो. ताका लागून शिक्षकांचें विद्यार्थ्यांचेर वैयक्तीक लक्ष आसतालें. पिकनीक लेगीत लागींच आसताली. चड पयस नासताली. त्या वेळार पिकनिकेक चडशीं हायस्कुलांच भाजी, पाव, बटाटवडो बी मागयतालीं. भुरग्यांक घरच्यान कांयच हाडचे पडनासलें.
इंग्लीश वा गणीत विशयांच्यो हेर परिक्षा लेगीत शाळेंतूच जाताल्यो. ते खातीर शिक्षक कसलीच फी घेनाशिल्ले. एकूण शालेय जिणेंत फी बी दिवपाचो प्रसंग केन्नाच पालकांचेर येवंक ना. सगल्यो मुळाव्यो शाळा सरकारी आनी हायस्कूल सरकार मान्य आशिल्ल्यान फी दिवपाचो तसो प्रसंग पालकांचेर केन्नाच आयलो ना. पालकांक फक्त भुरग्यांक लागतात तीं पुस्तकां, चोपड्यो, गणभेस हांचोच खर्च लागतालो.
पूण आयज मात शिक्षणाचे बाबतींत परिस्थिती खूब बदल्ल्या. गांवगिऱ्या वाठारांनी लेगीत नर्सरी, केजी शाळांनी खवदळ घाला. शाळेचे गणभेस लेगीत नर्सरी पसून आसात. फीचे आंकडे जाल्यार विचारूंकच नाकात. नर्सरीच्या वर्गांत लेगीत फीचे आंकडे सुमारा भायर आसात. पालक मात ह्या फीक लागून बेजारून गेल्यात. गणभेसा खातीर फी, शाळेचे बशी खातीर फी, शाळेच्या खर्चा खातीर फी आनी अश्यो खूबशे तरेच्यो फी भरून पालकांक आपल्या भुरगेपणांतल्या शिक्षणाची याद जाता. त्या वेळा वेल्यो शाळा आनी आतांच्योय शाळा हातूंत कितलो बदल हाचोय विचार तांच्या मनांत आयले बगर रावना. आयजूय सरकारी शाळांनी गणभेस फुकट दितात तशेंच विद्यार्थ्यांक फुकट पुस्तकांय दितात ही एक बरी गजाल.
त्या वेळार शाळेंत प्रवेश घेवपा खातीर सर्त नाशिल्ली. पूण आयज फांतोडेर सावन भुरग्यांक शाळेंत प्रवेश घेवपा खातीर रांगो लागत आशिल्ल्याचें दिसून येता. पुस्तकां खातीर कांय हजार रुपया सहज लागतात. पिकनिकेच्यो सुवातो बदल्ल्यात. पयलीं पिकनीक लागींच खंयच्यो तरी दोन-तीन सुवातो सोदून जाताली. आतां राज्या भायर वचूंक लागल्यात. अभ्यासा व्यतिरिक्त खाजगी शिकवणीक सद्या सुमारा भायर नेट आयला. इंग्लीश, गणीत, शास्त्र आदीं विशयांच्यो हमखास शिकवण्यो आसतात. त्या शिकवणीच्यो फी लेगीत सुमारा भायर.
मध्यमवर्गीय पालक आपलें भुरगें शिकचें म्हूण खर्चाचेर लेगीत नियंत्रण दवरूंक लागल्यात. आतांच्या काळांत एक शिकवण सोंपली काय रोखडीच दुसरी. रातचीं आठ ते णव वरांचेर लेगीत शिकवणीचे वर्ग सुरूच आसतात. हे खातीर पालकांक मात भुरग्यांक घेवन हे सुवाते वेल्यान दुसरे सुवातेर अशे तरेन फावटी मारच्यो पडटात. जांकां वेळ ना तांणी रिक्षा वा हेर साधनां मजती खातीर दवरल्यांत. कितल्याशाच भुरग्यांच्यो इतल्या विशयांच्यो शिकवण्यो आसतात की तांचे वेळापत्रक लेगीत पालकांक खबर नासता. बरें ताची फी कितली आसची? हाचे आंकडे बुचकाळ्यांत उडोवपी आसात. नीट परिक्षेची फी लेगीत कांय लाखांच्या घरांत आसा. कांय शिकवणधारकांची जाल्यार शिकवणी म्हणल्यार शाळाच आसात. पुस्तकांचो, गायडांचो आनी हेर खर्च हाका बेजारिल्ले पालक आतां शिकवणेक लेगीत उदका सारको पयसो खर्च करीत आसात. आतां चडशे कडेन शारा बरोबरूच गांवगिर्या वाठारांनी लेगीत हायस्कुलां आसात. हाचे बगर गायन, तबलो जावं एखादें वाद्य हांच्यो लेगीत शिकवणी आसात. हाचे बगर व्यायामा खातीर कराटे वर्ग लेगीत आसात.
आतांच्या कुटुंबांत दोगूय घोव-बायल जोडकार आसून लेगीत एखाद्या भुरग्याच्या शिक्षणाक ते मेटाकुटेक आयिल्ल्याचें पळोवंक मेळटा. पयलींच्या काळार पाठांतर वा लिखाण हाका चड म्हत्व दिताले. आतां हेंच स्थान मोबायलान घेतलां. पयलीं पोरणीं वा पिंजिल्लीं पुस्तका बायडींग करून वापरताले. आयज दरेक वर्सा नवीं पुस्तकां घेतात. आतां तर पुस्तकांत लेगीत चोपड्यांचीं पानां लेगीत आयल्यांत. ताका लागून अशीं पुस्तकां परतून वापरप अशक्य दिसतात. एकूणच पयलींचें आनी आतांचें शिक्षण हे बाबतींत खूब फरक जाला. हालींच्या शिक्षणांत व्हड प्रमाणांत पयसो खर्च करचो पडटा. एकूणच जमाना बदल रहा है… दुसरें आनीक कितें?

शांताराम वाघ
9623452553