शिक्षणांत संस्कार जायच

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

श्टांनों, त्रेचाळीस वर्सां पुराय जालीं हांव शिक्षणीक मळार हायस्कूल शिक्षक हेडमास्टर आनी आतां पूर्णवेळ वेवस्थापक विद्यालय मुखेली म्हणून काम करतां. बरे, वायट, अपेक्षित, अनपेक्षित, मान – अपमानाचे खीण अणभवले.
इश्टांनो तुमकां वेगळें सांगपाची गरज ना, आदल्या काळांत भुरगे गिन्यांनी जावंक शिकताले, तर आयच्या काळांत व्हड जातकच अर्थीक मिळकतीचो बरो स्रोत मेळचो म्हणून शिकतात. कारण परिक्षा जाले बरोबर ते यत्तेंतलीं पुस्तकां वह्यो आनी शिकयल्लें भौतेक भुरगे विसरून वतात. हाचे वयल्यान सिद्ध जाता, आयचे भुरगे फकत गूण वा टक्केवारी खातीरच शिकतात अशें म्हणपाक आदार मेळटा. पूण हांवें शिकयतना फकत पुस्तकी गिन्यानाचेर भर दिलो ना. सामाजीक घडणुको, सुसंस्कृतपणा, परोपकारी वृत्तीचेर भर दिवपी गजाली भुरग्यांक सांगल्यो.
कांय इश्ट शिक्षक सांगतात, अमूक दोतोर इंजिनिअर, उद्योजक आपलो विद्यार्थी. हायस्कूल गांवांत आशिल्ल्यान आमकां अशें म्हणपाक वाव मेळनाशिल्लो. धावेचे परिक्षेंत उत्तीर्ण जातकच आमचीं भुरगीं सावर्डे सावन कुडचड्यार उच्च माध्यमिकांत प्रवेश घेताले. तातूंतले शिक्षक आमकां म्हणटाले, तुमचे भुरगे बरी वागणूक आनी शिस्तीचे. आयकून समादान जातालें.
एक दीस कुडचडें बाजारांत आमचो आदलो विद्यार्थी मेळ्ळो. सव्वी शिकून ताणें स्कूल सोडिल्लें. हांव दुचाकीचेर आनी तो चारचाकींत आशिल्लो. ताणें म्हजी खबर घेतली. बापायलो धंदो पळयतां म्हणून सांगलें. हांव सांवर्डेच्या रस्त्यान घरा वचूंक लागलों. तो गाडयेन फाटल्यान येवंक लागलो. एक किलोमीटर जालो तरी तो फाटल्यान सवका येता तो पळोवन हांव थांबलो आनी ताका विचारलें, सवकासायेन चलयता सो ? ताचेर ताणें जाप दिली, “तूं आमचो सर. तुंयें आमकां शिकयलां. हांव तुका सायड कशी मारूं?. तुका सायड मारप म्हणल्यार तुजो अपमान जावपा ना ? ” ताचीं हीं उतरां आयकून हांव थक्क जालों. व्हड समादान भोगलें. सव्वी यत्तेक स्कूल सोडिल्ल्या भुरग्याचीं व्हड जातकच हीं उतरां आशिल्लीं. बरें शिकिल्ले जायते भुरगे व्हड जातकच वळखनात.
यशस्वी व्यक्तीमत्वाच्या मुलाखतींचे व्हिडिओ पळोवप-आयकुपाक म्हाका आवडटा. रिचा अनिरुद्ध ह्यो नामनेचे अभिनेता आशुतोश राणा हांची मुलाखत घेताल्यो. हिंदी सिनेमाचे एक संवेदनशील अभिनेता म्हणून आशुतोष राणा हांची वळख आसा. मुलाखतींत तिणें उत्तर प्रदेशांतल्या गांवच्या विद्यालयांतल्यान मध्यप्रदेशांत जबलपूरच्या नामनेच्या इंग्रजी माध्यमाच्या हायस्कूलांत प्रवेश घेवपाचे घडणुकेचेर सांगपाची विनंती केली.
आशुतोश राणांचे बापूय भारतीय गांवगिरी संस्कृती परंपरा मानपी वृत्तीचे आशिल्ले. पूण आपले भुरगे इंग्रजी भाशेंत तरबेज आनी आधुनीक व्यक्तीमत्वाचे जावचे म्हणून तांणी भुरग्यांक प्रवेश घेवन वसतीघरांत दवरले. सप्तकांतल्या थारायल्ल्या वेळार एक दीस आवय बापूय तांकां मेळूंक गेले. हायस्कूलाचो धवोफुल्ल शर्ट पँट गणवेश, टाय, चकचकीत बूट घाल्ले भुरगे झेतान येवन आवय बापायच्या मुखार उबे रावले. आतां आमीं आधुनीक संस्कारी स्वावलंबी जाल्यात. आमचें राहणीमानय बदललां, हें तांकां आवय बापायक दाखोवपाचें आशिल्लें. हेवटेन आपले भुरगे कुटुंबांतले संस्कार शिस्त रितीरिवाज परंपरे प्रमाण येवन आपल्या पांयांक हात लावन पांयां पडटले म्हणून बापूय वाट पळयतालो. तेवटेन आपले भुरगे सदचे भशेन आपले वेंगेंत येतले म्हणून आवय वाट पळयताली.
भुरग्यांक दिसतालें इंग्रजी हायस्कूलाची संस्कृती संस्कार नियम आधुनीक वागण्या प्रमाण बापायच्या पांयांक हात लावन पांय पडप आनी आवयचे वेंगेंत वचप हें तांच्या हायस्कूलाच्या नियमांत बसनाशिल्लें. म्हणटकच तिनय भुरग्यांनी शिकयल्ल्या संस्कारां प्रमाण आवय बापायचेर आपलो प्रभाव घालपाक गूड मॉर्निंग पापा, गूड मॉर्निंग मम्मी म्हणून तांकां येवकार दिलो. बापायन कांयशे अनिच्छेन तांकां गूड मॉर्निंग म्हळें, तर आवय अजापान बापायच्या तोंडाक पळोवंक लागली.
वरभर हायस्कूलाच्या गजालीं उपरांत बापायन भुरग्यांक सांगलें, चलात. तुमचें सामान बांदांत. तुमचें शिकप पुराय जालें. घरा या. आमच्या गांवांतल्याच विद्यालयांत शिकुया. हें आयकून भुरगे काचाबूल जाले. पूण बापायचो धाक आशिल्ल्यान सांगिल्लेप्रमाण करचेंच पडलें. तरी तांणी थोडे वेळान धीर करून बापायक विचारलेंच, पापा अशें कित्याक ?
बापायन तांकां मोगाळ समजावणेच्या उतरांत सांगलें, पुतांनो हांवें तुमकां आधुनीक संस्कार शिकूंक इतले पयस ह्या हायस्कूलांत घाल्ले, पोरणे संस्कारीत कौटुंबीक आनी पारंपारिक संस्कार विसरपा खातीर न्ही. हांगांचे हे आधुनीक संस्कार हांव वायट म्हणना, पूण ते जर फक्त सात दिसांतच तुमचे फाटले संस्कार विसरून नवे संस्कार आपणावपाचे बदल घडोवन हाडटा आसत जाल्यार हे गजालीक कल्याणकारी म्हणप योग्य थारचें ना. तुमीं आयले तेन्ना हांवें पळयलें, तुमी म्हज्या पांयांक हात लावन पांयां पडूंक आनी मम्मीचे वेंगेंत शिरूंक पळयताले. पूण सात दिसांत शिकिल्ल्या तुमच्या आधुनीक संस्कारांनी तुमकां आडायले.
पुता पयस उबो आशिल्ल्याक म्हऱ्यांत हाडून उबो करपाचें काम शिक्षण करता. शिक्षण म्हऱ्यांत आशिल्ल्याक पयस व्हरून उबो करपाचें काम करना. शिक्षण अमित्राक मित्र करपाचें काम करता. शिक्षण मित्राक अमित्र करपाचें काम करना.
स्कूल आनी विद्यालया मदलें अंतर आज म्हाका समजलें. स्कूलांत मनशाक साक्षर जांवंक शिकयतात, तर विद्यालयांत मनशाक शिक्षित जावंक शिकयतात.
शिक्षण हें कल्याणकारी आसता, हें हांव समजतां. पूण असंवेदनशील साक्षर मनीस अशी तुमची वळख जावची अशी म्हजी इत्सा ना, तर संवेदनशील शिक्षित मनीस अशी तुमची वळख जावची अशें म्हाका दिसता. खरें म्हळ्यार, एक संवेदनशील अर्धशिक्षित मनीस सुद्धां म्हाका म्हत्वाचो आसतलो, अशेंय सांगूं ते विसरले नात.
आज आशुतोष राणा हे एक गिन्यानी उच्चशिक्षित सुसंस्कृत सुसंस्कारित काव्य आनीं साहित्याची जाण आशिल्ले अश्टतासांचे कलाकार म्हणून नामनेक पावल्यात. एक बऱ्यापैकी उलवपी
व्याख्याता म्हणूनय तांची वळख आसा आनी सगळ्यांत व्हडली वळख म्हळ्यार ते कसलीय भुमिका ताकदीन साकारपी एक संवेदनशील अभिनेता म्हणून नामनेक पावल्यात.