शाळे खातीर कॅनडांतल्यान मजत

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

(कामय तशेंच. जितलें पडटा तितलें. धा तें स असो वेळ नासलो. तसो तो आसून चलचोय नासलो, आनी आमकां तशें करपाचेंय नासलें….. मुखार चलता….)     
शाळा आनी दुसरे प्रकल्प अशे आमी आमच्या पद्दतीन चलयताले. पूण डॉ. जगन्नाथ वाणी सारक्यांनी शाळे पासत खूबच मजत केली आनी ताका लागून शाळे खातीर सुविधा वाडोवपाक मेळ्ळ्यो. डॉ. जगन्नाथ वाणी हे कॅनडांतल्या विद्यापीठांतले प्रोफेसर. ते 1999 क प्रकल्प पळोवपाक आयिल्ले. प्रकल्प पळोवन म्हणपाक लागले, “म्हाका तुमच्या पासत कितेंतरी करपाक जाय. तुमका आतां कसली गरज चड आसा?” तांकां कितली मजत दिवपाची आसा हाची म्हाका कल्पना नासली; पूण तांणीं ‘कितेंय सांग’ म्हणटकच हांवें ‘चलयांचें हॉस्टेल बांदपाची गरज आसा’ अशें सांगलें. तेन्ना चले- चलयांचें हॉस्टेल एकठांयच आसलें. नवें हॉस्टेल बांदपाक कितलो खर्च येतलो ताचो अदमासय आमकां नासलो. पूण चलयां खातीर वेगळ्या, स्वतंत्र हॉस्टेलाची गरज आसली. तांणीं म्हणलें, “ बरें आसा. हांव पळयतां कितें करपाक जाता तें.” मागीर ते कॅनडाक गेले. आमी आमच्या कामांत उरले. पूण फकत चार म्हयन्यांत तांणीं 65 लाखांचो चेक धाडून दिलो. ‘महाराष्ट्र सेवा समिती’ नांवांची तांची फंडिंग एजन्सी आसा. ‘कॅनडियन इंटरनॅशनल डेव्हलपमेंट एजन्सी’ वांगडा सहकार्य करून ते विंगड विंगड संस्थांक मजत करतात. ‘महाराष्ट्र सेवा समिती’ जितली रक्कम दिता ताचे तीनपट ही कॅनडीयन एजन्सी दिता, अशी तांची कामाची पद्दत. डॉक्टर वाणीन आमकां आदार करपाचें थारायलें म्हणून आमकां भरपूर आदार मेळपाक शकलो. चलयांच्या हॉस्टेला उपरांत शाळेची इमारत बांदपाक, चल्यांचें हॉस्टेल बांदपाक आनी दोतोरांक रावपा खातीर क्वॉर्टर्स बांदपाकय त्या दुडवांचो उपेग जालो. तांचो खूबच व्हड आदार आमच्या प्रकल्पाक मेळ्ळो.

शाळा सुरू करपाक आमचें ध्येय स्पश्ट आसलें. आमचें म्हणणें आसलें की भायल्यान आयिल्ले सगळेजाण – सामके तलाठ्यां पासून सगळे – तांचें शोशण करतात. हें थांबयतले तर तांच्यातलेच मनीस त्या जाग्यार जाय. आनी हें करतले तर शिक्षणा बगर कशें जातलें? अज्ञानाचें हें दुश्टचक्र आमी शिक्षणानच थांबोवपाक शकतात. आदिवासीं मदीं काम करपी, तांच्या खातीर विचार करपी कांय लोकांचें मात वेगळें मत आसलें. आदिवासी आपल्या जगांत सुखांत आसात. तांकां शिक्षण दिवन तांची संस्कृताय इबाडपाची गरज ना, अशें तांच्या मदीं कांय जाणांचें म्हणणें आसलें. पूण हें म्हणणें आमकां कोणाक मान्य नासलें. आमचें म्हणणें अशें की ‘अज्ञानात मनीस सुखी’ अशें जेन्ना म्हणटात तेन्ना तांच्या फुडल्या पर्यायांच्यो वाटो आमी बंद करतात. ताका लागून संस्कृताय राखपाच्या नांवान अज्ञानाक फाटबळ दिवप कितलें योग्य? त्यापरस तांकां शिक्षण घेवुंदी आनी स्वताच थारावुंदी, तांकां कशें जगपाचें आसा तें. 

हेमलकसा सारक्या वाठारांत औपचारिक शिक्षणा परस अनौपचारिक शिक्षण दिवपाक जाय, अशेंय एक मत आसलें. पूण आमी ह्या भुरग्यांच्या कुशळतायेचो विचार करून औपचारिक आनी अनौपचारिक शिक्षणाचो सांगोड घालो. औपचारिक शिक्षण दिलें तरच भुरगीं परिक्षा दिवंक शकतलीं आनी परिक्षा दिल्यो तरच तांकां जगाची दारां उकतीं जातलीं, अशें आसतना फकत अनौपचारिक शिक्षणाचो आग्रो धरून कशें जातलें ?

आमचे शाळेंतल्यान शिकून भुरगीं विंगड विंगड  मळांर पावलीं; पूण हे शाळेंत शिकून दोतोर जाल्ल्यां मदीं कोणेंच प्रकल्पांत काम केलें ना. ह्या खातीरय आमकां विचारतात. पूण हो प्रस्न जसो हेरांक पडटा तसो आमकां पडना. कारण हांगची परिस्थिती आमी वळखून आसात. हांगच्या दवाखान्याक शाळे सारकी ग्रँट ना. शाळेंतल्या शिक्षकांक नेमा प्रमाणें जसो पगार दितात तसो दवाखान्यांत दिवप शक्य ना. हांगां काम करपी सगलेच आपसेवक म्हूण काम करतात. हांव आनी मंदा देड हजार पगार घेतात तर भुरगीं पांच हजार. हाचे परस सरकारी नोकरी केली तर दोतोराक सुरवातेकच 20- 22 हजार पगार मेळटा. हेरय लाब मेळटात. हें सगळें सोडून हांगां काम करपाक येयात, अशें ह्या भुरग्यांक सांगपाक बरें दिसना. कारण हेंच की हीं सगळीं भुरगीं खूब कश्टांतल्यान वयर सरल्यांत. तांकां आतांच मातशी अर्थीक थिरताय मेळपाक लागल्या. ताची खुशालकाय तांकां घेवुंदी. हे सगळेजाण म्हाल वाठारांत परत आयल्यात हें खूब जालें. तांचे पद्दतीन ते मजतय करतात. हेर भुरग्यांच्या शिक्षणा खातीर आदार दितात, हांगच्या कँपा खातीर येतात. एकादरें हांच्या फुडली पिळगी अर्थीक नदरेन चड सुरक्षीत आसतली आनी ती हो प्रकल्प फुडें व्हरपाक मजत करतली. आमची भुमिका अशी आसा.

(मुखार चलता)

प्रकाशवाटा (मूळ लेखक : डॉ. प्रकाश आमटे)

देविदास गजानन नायक 

98505 35051