भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अंत्रूज म्हालांतलो सैमान नटिल्लो बांदोडें गांवचो वाठार देव-देवतांच्या वास्तव्यान भक्तीमय जाता. सूर्याचीं किरणां फाकारचें पयलीं कोंब्या सादार घरांत जाग येता आनी लोक जिणेच्या वावराक लागतात. ल्हानसो बोकडबाग वाडो तरेकवार कारणांनी फामाद आसा. नांवाजिल्ल्या म्हान लोकांची नाळ ह्या वाड्यार रुजल्या.
पंदराव्या शेंकड्यांतले अंत्रूज म्हालांतले महसुली अधिकारी (कर एकठांय करपी) सरदेसाय हे बोकडबाग हांगाचे नायक हे प्रतापराव सरदेसाय ह्याच नांवान वळखूंक लागले. तांचे हांगा भव्य अशें राजांगणी घर आतां जीर्ण जाल्ल्याचें दिश्टी पडटा. श्रीम्हारू देवाची सासाय लाबिल्लो हो वाठार. गोंयचे पयले मुख्यमंत्री भाऊसायब बांदोडकार हांचें बोकडबाग हांगा ल्हानशें घर आसा. घरा कुशीक तांचे कुलदैवत श्रीभवानी देवीचें देवूळ आसा. देवळांत दसरो उमेदीन मनयतात. भाऊसायब बांदोडकारान पुराय गोंयभर सरकारी मुळाव्यो शाळा सुरू करून ल्हान ल्हान माणकुल्या भुरग्यांक शिक्षणाचीं दारां उक्तीं करून दिलीं.
हातांत पाटी घेवन भुरगीं शाळेंत वचूंक लागलीं. पाटयेर श्रीगणेशा चिरून गुरुजीन शिक्षणाची वाट मेकळी केली. आमची मुळावी शाळा डांगीच्या घरांतले माळयेर चलताली. भुरग्यांचें रडप, हांसप, नाचप, खेळप शिकवणी वांगडाच जातालें. चड वेळ बसून रावत वा बाईन तापयल्यार ‘चड्डी’ ओली जाताली. मागीर फाटल्यान उदकाची धार मेकळी वाट सोदीत फुडें वताली. माळी फळ्यांची आशिल्ल्यान कांय वेळार भुरगीं मुद्दाम दोन फळयांच्या खांची मेरेन व्हांवत्या सुसूक वाट करून दितालीं. मुताचे थेंबे सकयल्या चौकार पडटकूच केन्ना केन्ना डांगीची आनी बाईची उलोवणीं खावचीं पडटलीं. भंयान भुरगीं मुकाट्यांनी बसून रावतालीं.
शाळेक तेंकून आशिल्ल्या भाऊच्या घरांत म्हजी भयण ‘ताई’ काम करताली. एक दीस कोनशाक दवरिल्लें शेण घरा व्हर असो ताईन रकाद दवरलो. ताईचो रकाद आयकून हांव चितूंक पडलो. शेण व्हर सांगलां हें आयकून म्हजे वांगडी हांसूक लागले. आमगेर गोरवां आसतना ताईन शेण कित्याक व्हरपाक लायलां. हें म्हाका समजना जालें. ताईक परतून विचारतलो जाल्यार ताई थंय नाशिल्लें. भुरगीं आपआपल्या घरा गेलीं. हांवें एकल्याक म्हजे वांगडा रावयलो. घरांतल्यान भायर कोण येतलो हाची वाट आमी चवकेर रावून पळयताले. एकलो भितर पळयता जाल्यार दुसरो रस्त्यान येता वतल्यांक पळयता, आमी गुणगुणटात तें आयकून एकली बायल भायर आयली, आनी आमकां पळोवन तुमी हांगा कितें करतात अशें विचारपाक लागली. काळोख जावपाक आयला आनी तुमी घरा कित्याक गेले नात?
तिका जाप दितना हळूच हांवें म्हणलें, ‘ताईन शेण व्हर सांगलां?’ म्हजी उतरां आयकून ती हांसूक लागली. हांसता हांसता कोनशाक बोट दाखयत शेण न्हय तें स्टॅण्ड घरा व्हर. कोनशाक आशिल्ल्या सरयांच्या पांदऱ्या भशेनचे आकृतीक पळयत हांवें ते उबारलें आनी आमी थंयच्यान धांव मारली. हांगा उतरांची चुकामूक जावन स्टॅण्ड यादींत घुस्पटलो.
मागीर पयली ते चवथी मेरेनची आमची पोस्ता वयली शाळा. पोस्त म्हळ्यार पुलीस चौकी. गोंय मुक्त जावचें पयलीं हांगा पुलिसांचो राबितो आसतालो अशें जाणकारांचें सांगणें. हांगाचो एक पुलीस काब गोंय मुक्ती वेळार माराच्या भंयान लिपून रावलो तो गोंयांत उर लो. हांगा रावलो आनी हांगाचेच एके चलयेच्या मोगांत पडलो. काजार जावन तांणी आपलो संवसार थाटलो. वाड्यार एक क्रिस्तांवाचें घर रुजूंक लागलें. हिंदूंच्या घरां मदीं हें एकूच घर. वाड्यार मनोवपी सण परबांनी काबाची बायल आनी भुरगीं उमेदीन लोकां मदीं मिसळूंक लागलीं. गोंय मुक्ती उपरांत पोस्ताक ‘सरकारी प्राथमीक शाळा’ असो तक्टो लागलो. वाड्या वाड्यार शाळा सुरू जाल्यो. भुरगीं शाळेंत शिकूंक लागलीं. अ- अननस, आ- आई, असो बाईच्या फाटल्यान एकाच वेळार भुरग्यांचो आवाज शाळेंत गाजूंक लागलो. गुरुजील्या बडयेच्या मारान बे एके बे, बे दुणे चार अशे पाडे पाठ जावंक लागले. बाराखडी पाटयेर चिरून चिरून सगल्यांचे तकलेंत रिगली.
आयज असल्यो पाटयो आमकां पळोवंक मेळनात. ‘शाळा सुटली पाटी फुटली’ अशीं उतरां भुरग्यांच्या तोंडांत घोळटालीं तीं आतां बंद जाल्यांत. शाळेंतलो विंटरवाल हळू हळू इंटरवाल-मध्यान समजूंक लागले. शाळे भोंवतणी आशिल्लो आंबो, पणस, माड, चमेली ह्या सारक्या सैमान नटिल्ल्या झाडांचो वापर करून मदले सुटयेंत खेळ खेळटाले. जांचीं घरां शाळेक तेंकून आशिल्लीं तीं भुरगीं धांवत घरा वचून कितेंय तरी गिळून पोटाची थोडी भूक भागोवन परतून शाळेंत येतालीं. त्या वेळार टिफीन म्हळ्यार कितें तें आमकां खबरूच नाशिल्लें.
15 ऑगस्ट आनी 26 जानेवारी ह्या दोन राष्ट्रीय सणा वांगडा 19 डिसेंबर गोंय मुक्ती दीस शाळेंत झेंडावंदन करतात त्या दिसा एक वेगळीच उमेद भुरग्यांच्या आंगांत दिसून येताली.
सारे जहाँ से अच्छा हिंदोस्तां हमारा
हम बुलबुलें है इसकी यह गुलिस्तां हमारा
अशें गीत आयज म्हजो चलो गुणगुणपाक लागलो आनी म्हज्यो शाळेंतल्यो यादी परतून जाग्यो जाल्यो. गांवचे शरद भाऊ मुद्दाम झेंडावंदनाक मुखेल सोयरे म्हूण शाळेंत हजर रावताले. मागीर सगल्यांक चॉकलेटी वांट्टाले. चॉकलेट हातार पडली की दोनूय वटानच्यो चॉकलेटीचो पीळ सोडून चॉकलेट मट्ट करून तोंडांत उडोवन तोंड गोड करतना तोंडार एक तरेचो हांसो प्रगट जातालो.
आयज चल्या वांगडा ताचे शाळेंत गेलो तेन्ना स्वातंत्र्यविरांचो भेस करून वावुरपी माणकुलीं भुरगीं आनी वेगळ्यावेगळ्या राज्यांतलो भेस करून पेटी तबल्याच्या तालार गावपी आमी एकचाराचे गीत गायता.
‘भारत आमचो देश…’
अशा सुरेल गिता वांगडा तरेकवार भुरग्यांच्यो कार्यावळी पळोवन भुरगीं तोखणायेक पात्र थारिल्ल्याची तांकां दाद मेळ्ळी. ज्येश्ठ, श्रेश्ठ पालकांची उपस्थिती पळोवन शाळेंतले मास्तर खूश जाले. ‘झंडा उँचा रहे हमारा- भारत माता की जय’ अशा घोशणांनी शाळेचो वाठार तिरंगीमय जालो.
आयज वाड्या-वाड्या वयल्यो सरकारी शाळा बंद जावन केजी सुरू जाल्यात. एके वटेन सरकार शिक्षण फ्री म्हणटा आनी दुसरे वटेन केजी पसून सुरू जाल्ली फी आकारणी हाततूंतली फी आनी फ्री हे काडयेंतलो फरक सरकाराक दिश्टी पडना. शिक्षण हो एक वेवसाय जावन दरेक जाण शिक्षण संस्था सुरू करून जोड धंदो करपाच्या वावराक लागल्यात. सरकारी शाळा बंद जावपाचें हेंच मुखेल कारण.
मध्यान काळांत हांवें आमचे शाळे मुखा वयली राखणे वणत पाणलोट संघा वतीन उबी करून शाळेंतल्या भुरग्यांक संरक्षण दिलें. पूण आयज हे आमचे शाळेक संरक्षण मेळूंक ना आनी ती शाळाच मातयेभरवण जावन पडली. आतां फक्त शाळेंतल्यो यादी, यादीच जावन उरल्यो.
विनोद गावडे
9823547047
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
