भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारतांत उत्सव, परब, हे परंपरेक खूब म्हत्वाची सुवात आसा. तातूंत गणेशोत्सव वा चवथ हो आमच्या मना काळजांतलो श्रद्धेचो, भक्तीचो व्हडलो उत्सव. चवथीक गणपतीचें आगमन म्हळ्यार आनंद, उमेद, उत्साह, सजावट, गीत, नाच, भजन आनी प्रसाद हांचे वांगडा ह्या उत्सवाचो एक म्हत्वाचो भाग म्हळ्यार गणेश मूर्त.
चवथीचे दीस लागीं येवपाक लागतात तश्यो प्लास्टर ऑफ पॅरीस आनी रसायनीक रंगांनी सजयिल्ल्यो मुर्तीं बाजारांत व्हड प्रमाणांत दिसतात. पूण ह्यो मुर्ती सैमाचेर आनी उदकाचेर खूब वायट परिणाम करतात. हे फाटभुंयेर शाडू मातये पसून तयार केल्ली गणेश मुर्तीं खऱ्या अर्थान पर्यावरणाक अनुकूल, शास्त्रीय आनी संस्कृतीक नदरेन संबंदीत मानतात. शाडू माती म्हणल्यार सैमीक धवी माती. शाडू ही मुळांतूच सैमीक माती. ही माती गुळगुळीत, मोव आनी लवचीक आशिल्ल्यान ती कलाकारांक खूब उपेगी पडटा. तातूंतल्यान तयार केल्ली मुर्तीं पुरायपणान जैवविघटनशील आसता. उदकांत विसर्जन केले ही मुर्ती उदकाच्या तळांत वतात तेन्ना त्यो थंय सहज विरगळटात आनी उदक प्रदुशीत करिनात.
दुसरे वटेन पीओपीच्यो मुर्ती म्हयनोभर उदकांत उरतात आनी ताका लागून उदक प्रदुशीत जाता आनी उदकांतल्या वनस्पत -जिवांक लुकसाण जाता. गणपती बाप्पा मोरया फुडल्या वर्सा बेगीन येवपाचें उतर घेवन जे मूर्त रुप देवाक उमेदीन विधिपुर्वक तळयेंत, न्हंयेंत वा दर्यांतल्या उदकांत दुसरे दिसा उदकांत बुडयतात आनी त्यो मुर्ती उफेवन वयर येवन पुराय अावतिकाय जाल्ली पळोवन मन सामकें दुखवता. देखून पर्यावरणाचे नदरेन शाडू मातयेच्यो मुर्ती सगल्यांत सुरक्षीत आसात. सनाततनी धर्मशास्त्रा प्रमाण मुर्ती घडोवंक फक्त मातयेचो उपेग करपाक जाय. मातयेंत जिवेंपण आनी ती पंच तत्वां पसून तयार जाता. ताकाच लागून शाडू मातयेचें तत्व उदकाच्या घटका कडेन जुळटा. देखून शाडू मातयेची मूर्त धर्मीक नदरेन चड योग्य मानतात. पीओपी आनी रसायनीक रंगांतल्यो मुर्ती बुडयतकूच पियेवपाचें, शेतां खातीर उदक, तशेंच नुस्तें आनी उदकांतले जीव घाताक पडटात. पूण मातये पसून तयार केल्ली मुर्ती विरगळ्ळ्यार ती मातयेंत रुपांतरीत जातात आनी सैमीक रितीन चक्रांत परतून येता. हाका लागून उदकाच्या स्त्रोतांची राखण जाता.
पीओपी मुर्तींचेर वापरिल्ले रसायनीक रंग शिंशें, पारॉ, झिंक आदी घाताच्या धातूंची भरसण आसता. मूर्त बुडयले उपरांत ती उदकांत भरसता आनी मनशाचे भलायकेचेरूय गंभीर परिणाम करता जशे कांतीचे दुयेंस, पचनसंस्थेचे त्रास, उदकांतल्यान जावपी दुयेंसां वाडटात. पूण सैमीक रंग, उदकांत विरगळपी रंग, मातयेच्या मुर्तींचेर वापरूं येतात, जे भलायकेक हानीकारक आसनात. शाडू मातयेच्यो मुर्ती तयार करप हें एक मेहनतीचें काम. दर एका गांवांत कारागीर, कुमार, मेस्त, वाणी घराब्यांतल्या पिळग्यांनी ही कला तिगोवन दवरल्या. आमी शाडू मातयेच्यो मुर्ती घेतल्यो जाल्यार ह्या कारागिरांचो उद्देग तिगून उरतलो. थळाव्या लोकांक रोजगार मेळटलो आनी परंपरीक कलेचो प्रसार जातलो. शाडू मातयेच्यो मुर्ती, परंपरीक सोबीतकाय आसात. तातूंत भपकेपणा परस भक्तीचें चड प्रतिबिंब दिसता.
लोकांक आध्यात्मीक चिंतन, प्रार्थना आनी भक्ती हांचे कडेन व्हरप होच गणेशोत्सवाचो खरो हेत. देखून शाडू मातयेची मूर्त ही उत्सव चड पवित्र करता. आयज आमी उत्सव मनयतात ते पद्दतीन फुडली पिळगी ताचें अनुकरण करतली. पर्यावरण-अनुकूल मुर्ती आमी आपणायल्यार मागीर सैमाचो मोग, जापसालदारकी आनी मुल्यांची भावना भुरग्यां मदीं जागृत जातली. हाका लागून तांकां टिकावू उदरगतीची दिका कळटली. शाडू मातयेच्यो मुर्ती परवडटात. त्यो वजनान हलक्यो देखून व्हरपाक सोंप्यो, कृत्रीम तळीं, बालदी, टांकयो बुडोवपा खातीर वापरल्यार घरांत मुर्ती बुडोवप सोंपें जाता. शाडू माती ही फक्त सैमीक संपत्ती न्हय तर संस्कृताय, कला आनी पर्यावरण हांकां जोडपी दुवोय.
शाडू पसून तयार केल्ली मुर्ती आनी वस्तू पर्यावरणाक अनुकूल, टिकावू आनी भलायके खातीर सुरक्षीत आसतात. हाका लागून गणेश विर्सजना वेळार चड गर्दी, खेटाखेटी सारक्या अपघाताची शक्यताय उणी जाता. आयज जायतीं राज्य सरकारां आनी समाजीक संस्था पर्यावरणाक अनुकूल भौशीक गणेशोत्सव मंडळां खातीर शाडू मातयेचे मुर्ती जागृताय निर्माण करतात. जायत्या सुवातींनी पिओपी मुर्तींचेर बंदी घाल्या. हे मोहिमेक योगदान दिवपा खातीर सगल्यांनी शाडू मातयेची मूर्त वेंचून काडची. एक नागरीक आनी पर्यावरण मोगी मनीस म्हूण हें आमचें कर्तव्य. शाडू मातयेची मूर्त आमी ज्या उदकाक लागून आनी मातयेच्या घटकां पसून तयार जाल्यात ताचे कडेन सरळ जोडिल्ली आसता.
मूर्त उदकांत विरगळ्ळे उपरांत ती परतून मातयेंत वता. हाका लागून एके तरेन ‘विसर्जन म्हणल्यार पुनर्जल्म’ हे संकल्पनेक अधोरेखांकन आमची सैमीक वीण घट करता. गणेशोत्सव हो फक्त आनंदाचो उत्सव न्हय, तर सैम, समाज आनी धर्म हांचो सोबीत संगम. गणेश मूर्त वेंचपाक आमी जागृताय दाखयल्यार हो उत्सव खऱ्या अर्थान पर्यावरणाक अनुकूल थारतलो. शाडू मातयेच्यो मुर्ती फक्त शास्त्रीय पद्दतीन आनी सोबीत दिसतात म्हूण न्हय, तर पर्यावरणाक अनुकूल, भलायके खातीर सुरक्षीत, उदका संपत्तीची राखण करतात आनी फुडल्या पिळग्यां खातीर आदर्श तयार करपी आसा.
आर्विल्लें यंत्रीकरण आनी प्लास्टर ऑफ पॅरीस (पीओपी) उत्पादनांक लागून शाडू मातयेक नदर आड करतात तरी पर्यावरण संवर्धनाचे नदरेन शाडू माती हो सगल्यांत बरो पर्याय. देखून ह्या वर्सा गणेशोत्सवा वेळार आमी सगल्यांनी मुर्ती शाडू मातये पसून तयार केल्ली घेवपाचो आमच्या पर्यावरणाक आनी बऱ्या फुडारा खातीर एकठांय येवन संकल्प करुया.
सुदिन वि. कुर्डीकार.
8275425404
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
