शंकरसतीचो दसरो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

शंकर वारीक, घरकान्न आनी हेर 12 सांगात्यांच्या आहुतीचो उगडास

भांगरभूंय । प्रतिनिधी

काणकोण : गोंय हें मठ, देवळां आनी श्रद्धास्थानांनी भरिल्ले सौमान गिरेस्त आशिल्लें राज्य. गोंयकारांच्या काळजांत घर करून राविल्ली मंदीर संस्कृती ही ह्या राज्यांतलें खूब व्हड संचीत. मंदीर संस्कृतीचें महात्म्य, आख्यायिका आनी हांगा जावपी उत्सवांनी गोंयकारांची जीण भरल्या. देवळांत जावपी उत्सव, जात्रा, नवरात्रां, दसरो हातूंत ताचें पडबिंब दिसता. नवरात्रां सोंपून बिरेस्तारा 2 ऑक्टोबराक सगले कडेन दसरो व्हड दबाज्यान मनयलो. लोलयें, काणकोणचो ‘शंकरसतीचो दसरो’ हाची म्हायती आमी घेवया.

ह्या दसऱ्याची वळख म्हणल्यार गांवांतलीं शेतां, कुळागरां वाटावपा खातीर शंकर वारीक आनी हेर 12 बांदकार हांणी उदकांत उडी मारून पत्करिल्लें हुतात्म्य आनी उपरांत प्राप्त करून घेतिल्लें देवत्व. तांचे घरकान्नीन लेगीत सती वचून केल्लो व्हड त्याग. ह्या सगल्यांच्या समर्पणाक मानवंदना दिवचे खातीर लोलयांचे लोक शंकरसतीच्या देवळांत दसरो मनयतात. तरंगां गांवभर नाचयतात आनी पुराय रात जागयतात. आतां जे सुवातेर श्री निराकार देवूळ आसा थंयच्यान एक न्हंय व्हांवताली. वर्सान वर्स सांचिल्ल्या चिखलाक लागून हे न्हंयेचें एका व्हाळांत रुपांतर जालें. मात थंय एक जुंवो तयार जालो. ह्या तयार जाल्ल्या जुंव्याचेर लोकांनी वस्ती निर्माण केली. शेतां, बागायती वसल्यो. मात तयार जाल्ल्या व्हाळांत लागींच आशिल्ल्या दर्याचें उदक घुसतालें आनी शेतां, बागायतींचें लुकसाण जातालें. हें खारें उदक कशें आडावचें आनी शेतां, बागायतींचें लुकसाण कशें आडावचें हे प्रस्न निर्माण जालो. गांवसभा आपयली आनी थंय सल्लामसलत जाली. त्या वेळार शंकर वारीक हांणी थंय बांद घालून हें उदक आडावपाची जापसालदारकी घेतली. 12 जाणांक वांगडा घेवन खारें उदक आडावचे खातीर बांद घालपाचें काम सुरू केलें. काम बरे तरेन चलतालें. शंकर वारीक आनी सांगाती रातदीस कश्ट करून बांद बांदपाचें काम करताले. मात, बांदाचेर भरतीचें उदक घुसून बांद कोसळटालो. ताका लागून कितें करचें, असो हुस्को शंकर वारीक हाका सतावपाक लागलो.

हुस्क्यांत न्हिदिल्ले तेन्ना तांकां सपनदृश्टांत जालो आनी देवान नरबळी दिवपाक सांगलें. आतां नरबली कोणाचो दितले हो प्रस्न सतावपाक लागलो. मात, आपले हेर सांगाती, घरकान्नीचो बळी दिवपाचो विचारूच करपाक शकनाशिल्लें. ते खातीर शिकर वारीक हांणी स्वता बांदाचेर वचून उदकांत उडी मारली आनी आत्मसमर्पण केलें. ते उपरांत बांदाचें काम करपी हेर सांगात्यांनी लेगीत उदकांत उडी मारून आत्मसमर्पण केलें. शंकर वारीक हांची घरकान्न ह्या सगल्यांक जेवण घेवन येताली. तिका ही दुखदिणी खबर कळटाच तिणें लेगीत बांयंत उडी मारून सती गेली. वट्ट 14 जाणांनी हे घडणुकेंत गांवा खातीर जीव वगडायलो.

हे दुखदिणें घडणुकेन गांवाचेर दुख्खाची सया पातळ्ळी. मात शंकर वारीक आनी आहुती दिल्ल्या हेर सांगात्यांक देवत्व प्राप्त जालें. ह्या सगळ्यांचो व्हड त्याग पळोवन सगले लोक एकठांय जाले आनी तांणी बांदाचें कामा पुराय केलें. जांकां लागून हें सगलें जालें त्या शंकर वारीक हांचें देवूळ बांदून लोक तांची पुजा करपाक लागले. शंकर वारीक हे वारीकांचे मूळ पुरूस. मात हे घडणुके उपरांत ते अख्ख्या गांवाचे देव जाले. आपल्या कर्तत्वान एक मनीस देव जालो. हे बांदकार लोकांच्या सदांकाळ उगडासांत उरले. तांच्या वंशजां खातीर गांवांतल्या लोकांनी व्हड जमनी दिल्यो. आतां ते बांद बदलून काँक्रिटाचे जाले. उदक आडावप आनी चड जाल्लें भायर सोडप इतलेंच काम आतां उरलां.

मात देवत्व फावो जाल्ले शंकर वारीक आनी बांदकार हांचो त्याग गांवचे लोक आयज लेलगीत विसरपाक शकनात. माशें सावन बाबरे, लोलयां वतना शंकर वारीक हांचें देवूळ मेळटा. संकर्शा देवूळ म्हूण तें फामाद आसा. शंकर वारीक हांणी गांवा खातीर केल्ल्या त्यागाचो उगडास म्हूण श्री निराकार देव नवरात्रांत थंय रावपाक वता. णव दीस थंय प्रसाद जायना. प्रसाद घेवपाचो आसल्यार श्री शंकर्शा देवळांत घेवचो पडटा. नवरात्रांच्या णवूय दीस थंय श्री निराकार देवाचें एक आनी श्री संकर्शा देवाचें एक अशीं दोन तरंगां नाचयतात. तांकां गोंधळ अशें म्हणटात. हो गोंधळ फामाद आसा. तो पळोवपाक खूब पयसुल्ल्यान लोक येतात. दसऱ्याक तरंगां थंयच्यान गांवची प्रदक्षणा मारपाक वता. वर्सांतले हे 10 दीस म्हणल्यार देवत्व प्राप्त करून घेतिल्ल्या मनशाचो उगडास करपाचे दीस. असो हो विशिश्टपूर्ण दसरो.