व्हडलें गोंयां सांतांचें पुरसांव

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

व्हडलें गोंय (Goa Velha) हो सांत आंद्रे मतदार संघांतलो गांव. तिसवाडी म्हालांतलो सैमान नटिल्लो हो गांव, जुंवारी न्हंयेचे देगेर स्थीत आसा. आगशी, पिलार, सांतान, मवळ्या, कुडका, शिरदोन हे सरभोंवतणेचे गांव. कोरेज्माच्या (पिराजीताच्या) पांचव्या सोमाराक, व्हडलें गोंयां सांतांचें पुरसांव जाता. अंदूं पारंपारीक सांतांचें पुरसांव हें 7 एप्रिलाक सांजेच्या वेळार जातलें.
हें सांतांचें पुरसांव 17 व्या शेंकड्यांत फ्रांसिस्कन पंथाच्या पाद्रींनी सुरू केल्लें. स्थानीक लोकां मदीं कोरेज्माच्या काळांत मागणें, आस्था आनी पिराजीत उत्पन्न जावचें म्हूण ह्या पुरसांवाक सुरवात केल्ली. लोकां मुखार सांतांचें जिवीत एक आदर्श जावचें म्हूण तांची मिरवणूक काडप अशें थारायिल्लें. हें सांत जे सामके सादे लोक आशिल्ले आनी तांणी आपलें पुराय जिवीत जेजू क्रिस्ताचे पाठलावदार जावन, क्रिस्ती धर्माची परगटणी केल्ली.
व्हडलें गोंयां, जाका आदीं गोवापुरी अशें म्हणटालें, तें एका काळार शिलाहाराच्या राज्याची राजधानी आशिल्ली (765 A.D. – 1020 A.D.) आनी उपरांत कदंब राजवटीची राजधानी (1050 A.D. – 1345 A.D.) असो इतिहासीक उल्लेख मेळटा. त्या काळार ह्या वाठारांत खूब पालाशी आनी देवळां आशिल्लीं. पूण 14व्या शेंकड्यांत मुसलमान शासकांच्या आक्रमणाक लागून तें सगळें मातयेभरवण जाल्लें.
व्हडलें गोंयां बाजारांत स्थीत आशिल्ली इगर्ज ही सांत आंद्रेक समर्पित केल्ली आसा, जी 1583 वर्सा बांदिल्ली. सांतांचें पुरसांव म्हणल्यार, गोवापुरी शाराच्या गतवैभवाची याद करून दिवपी उत्सव आसा. पुर्तुगेज गोंयांत आयल्या उपरांत, एका काळार परंपरा आशिल्ले गोवापुरीचें आदलें वैभव, पोरण्या काळांतले पंडीत आनी भिक्षूंची भव्य मिरवणुके विशीं हालींच क्रिस्ती धर्म आपणायिल्ल्या स्थानीक लोकांनी पुर्तुगेजांक सांगलें.
इगर्ज माता जिवंता प्रती आदर व्यक्त करूंक प्रोत्साहन दिनाशिल्ली वा तांकां सांत म्हूण स्विकारिना आनी अशें आशिल्ल्यान, फ्रांसिस्कन पंथ ही मिरवणूक सुरू करूंक फाटीं-फुडें जाताले. पूण स्थानीक लोकांची तळमळ भागोवपा खातीर तांणी पारंपारीक मिरवणुकेचें पुनरुज्जीवन करपाचो प्रयत्न केलो.
17 व्या शेंकड्याचे अखेरेक, सांतांचे मुर्तीची (इमाज) मिरवणूक वा पुरसांव भायर काडपाचें थारायलें आनी मनशाच्या आकाराच्यो 65 मुर्ती, जे फ्रांसिस्कन पंथ वा हे पंथांचे क्रिस्ती धर्म परगटणार वा मारतीर आशिल्ले. ह्या पुरसांवांचो खर्च भागोवपा खातीर, Terceira Ordem (Secular) हांचे वांगडी Comendador Joao de Menezes हाणें एक हजार शेराफिनाचो निधी दिलो. कांय वर्सां, त्या निधी वरवीं, सरभोंवतणेच्या शेतां
सयत मिठाचो आगर विकतो घेतलो आनी उपरांत ताका सांतांचो आगर अशें नांव दिलें. त्या आगरांतल्यान येवपी येणावळींतल्यान, ह्या पुरसांवाचो खर्च भागोवंक लागले.
पुर्तुगेजांनी धर्मीक आदेश पाळपाचें बंद केलें आनी 1835 वर्सा हें पुरसांव बंद केलें, थोड्यो मुर्ती आनी आंगलीं नश्ट केलीं. 1868 वर्सा, Franciscan Third Order of Laymen वरवीं हें पुरसांव परत सुरू केलें.
आयचे तारखेक, इगर्जेंत मीस सोंपल्या उपरांत, इगर्जेच्या मदल्या दारांतल्यान 31 सांतांच्यो इमाजी भायर हाडून, इगर्जे सामकार दवरतात. थंय नव्यान केल्ल्या आल्ताराचेर रावून, पाद्री लोकांक सांतांच्या जिविता विशीं थोडक्यांत माहिती दिता. उपरांत दरेकी प्रतिमा वा मुर्तीचें
एक चेरॉल (पालखी), कोंफ्राद
आशिल्ले आपली ऑफ-मूश घालून खांद मारतात.
Armas Franciscanas Charol सगळ्यांत पयलें फुडें आसता. ताचेर फ्रांसिस्कन चिन्न “ताव” (Tau) जें खुर्साचें प्रतिनिधीत्व करता. सगळ्यांत निमाणे कडेन सां फ्रांसिस- आसिसीचे चेरॉल आसता, जाचेर सां फ्रांसिस-आसिसी खुर्सार खिळायिल्ल्या जेजू क्रिस्ताक वेंग मारून आसा. “Veil of Veronica” हातांत घेवन, पाद्री फाटल्यान चलता.
हें पुरसांव इगर्जेच्या वाठारांतल्यान भायर सरून, बाजारांत येता आनी मागीर राष्ट्रीय महामार्गा वयल्यान भाटये-मेरशे मिलिट्री रस्त्या वयल्यान भोंवताडो
मारून, परत इगर्जेच्या परिसरांत
परतता. पुरसांवा वेळार लोक तेर्स
करीत वतात आनी तरणाट्यांचो
पंगड भक्ती गीत-गायन करतात.
पुरसांवा वेळार विभिन्न धर्माचे लोक
चेरॉला पोंदाच्यान वचून, आशीर्वाद घेतात आनी आपणें केल्ल्या पातकांचें भोगसणें मागतात.
ह्या पुरसांवाक सुमार दोन वरां लागतात. उपरांत सांतांच्यो मुर्ती परत इगर्जेंत भितर काडटात आनी लोकांच्या दर्शना खातीर तीन दीस, म्हणजे बुधवार मेरेन दवरतात.

दामोदर प्रभू