व्यक्ती आनी वल्ली

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सामानाची यादी आनी पयशे हातांत दिवनूच ताका म्हाड्डोळा वच म्हणूंक जाय आसलें हें लक्षांत उरलें ना कशें तेंच तिका कळ्ळें ना. चूक आपलीच आसली म्हणपाचें तिच्या लक्षांत आयलें.

शिवराय मात्सो म्हाड्डोळा वचून यो, काकीबायन चवखेक तेंकून आशिल्ल्या कुडीच्या जनेलांतल्यान तकली भायर काडून चवखेच्या खांब्याक घट्ट धरून बशिल्ल्या शिवरायाक होरायलो. शिवराय सदचे भाशेन चवखेर मुखेल दाराक तेंकून आशिल्ल्या खांब्याक धरून बशिल्लो. सदचीच कार्यावळ ती ताची. घराकडल्यान सकाळ फुडेंच येवन तो चवखेवेलो खांबो घट्ट धरून बसतालो आनी कांय वेळान थंय कांदे जोखूंक सुरवात करतालो. शिवरायाक कसलेंय काम सांगचें आसल्यार त्याच खांब्याकडेन वचून सांगचें पडटालें. शिवराय कितलोय झेमेल्लेवरी आसलो तरी उलो मारिनाफुडें तटांयच करून तो उठ्ठालो आनी सांगिल्लें काम आपले भशेन वेवस्थीत करून तो रोखडोच आपणालो खांबो धरतालो.
हाका लागून घरांतले जाणटे ताचीं फकणांय मारताले. शिवराय खांबो सारको धर रे बाबा. सोडशी बी, सगळें घरूच त्या खांब्यार आसा. आनी खांबो तुजेर. तुवें धरलो जाल्यारूच उरपाचो खांबो. शिवरायाक ते आपणालीं फकणां बी करतात म्हणून कांयच कळ नासलें. सामकोच सादो आसलो तो. शिवरायाक फुडें- फाटीं कोणूच नासलो. तो घरा वतालो तो फकत न्हिदपाक. सकाळींच ताणें येवचें आनी चवखेवेल्या खांब्याक घट तेंकून बसचें. घरांतले लोक सांगतात तीं कामां करचीं आनी रात पडटा म्हणल्यार घरा वचून न्हिदचें. ताची सकाळची च्या धरून रातचें जेवण मेरेन हेच चवखेर जातालें.
तसो शिवराय घरच्यांचो सामको विश्‍वासू. कसलेंय काम दोळे धांपून ताचेर सोपोवचें. फकत एकूच म्हणल्यार ताका काम सारकें बरें समजावन सांगचें पडटालें. नासल्यार तेरें म्हणल्यार भेरें जावपाचें. ताका जर दुकानार बी धाडचो जालो जाल्यार हातांत पिशवी, पयशे दिवन कितें हाडपाचें तें सांगुनूच दुकार वच म्हणचें पडटालें. नासल्यार दुकानार वचून यो म्हणलें आनी पिशवी वा पयशे हाडूंक भितर वचत तर शिवराय नाच जातालो. कांय वेळान तो दिसतकूच खंय आसलो रे म्हूण विचारल्यार आपूण दुकानार वचून आयलों म्हमपाचें आयकूंक मेळटालें. बाबा दुकानार कित्याक वचपाचें, कितें हाडूंक जाय कांयच विचारपाचें भान नासतालें ताका. इतलेंच कित्याक ताका फकत सांगलें म्हणुनूय जाय नासलें. अमक्याल्या दुकानार वचून अमकी वस्त हाड म्हणून सांगली आनी तागेर ती नासली जाल्यार तो दुसर्‍या दुकानार वच नासलो. वेल्यान तुमी कितें सांगिल्लें आमक्यागेर वचून अमकें हाड. तागेर नासल्यार दुसरे कडेन वच म्हणूंक नासलें. म्हणटकूच ताका वेवस्थीत बरें सांगचें पडटालें. आनी कितें जाय तें वांगडा बरोवनूय दिवचें पडटालें.
शिवरायाक पयशांचो हिशोब म्हणटात तो केन्नाच कळ्ळो ना. तशे त्या काळार पयशे म्हणटात ते साप थोड्यांच्या हातांत आसताले. हाका लागून चडश्या जाणांक पयश्यांचो हिशोब कळच नासलो म्हणात. म्हणटकूच शिवरायाक तो कळ्ळोना म्हणून अजाप दिसपाची गरज ना. पूण ताका रुपया व्हड काय आणो व्हड हेंय केन्ना कळळें ना. देखून ताका फटोवप कोणाकूय सोपें आसलें.
पयलीं तेंपार गाडयो बी म्हणटात त्यो दिसच नासल्यो. खंयूय वचप तें चलतूच. गांवांत रस्तेच नासले जाल्यार गाडयो आनी खंयच्यो? म्हणटकूच कोणागेरूय कितेंय धाडपाचें जालें जाल्यार त्या कामाक शिवरायूच गरजेक येतालो. ते खातीर पयलेच दिसा पोटली वा वजें तयार करून दवरचें पडटालें. नासल्यार शिवराय अमक्यागेर वचून यो म्हणून सांगलें आनी पोटली बांदूक घेतली तर पोटलेबगर शिवराय थंय वचून येवपाचो. पोटली वा वजें शिवराया कडेन दिलें आनी हें व्हरून अमक्यागेर पावय म्हणलें म्हणजे शिवराय जिस्त तें काम करतालो. तशें सविस्तर पत्र वांगडा आसतालेंच म्हणात.
शिवराय सकाळ फुडेंच वजें माथ्यार मारून वाटेक लागतालो. सोयर्‍यागेर वजें वेवस्थीत पावोवन दनपारचें भूस तांगेरूच मारून तिनसांजचे कात्रेक घरा परततालो. तशी सगळ्या सोयर्‍यांक शिवरायाची वळख आसली. अदीं-मदीं कसलोय रकाद वा कसलीय पोटली घेवन वचप जातालेंच ताचें. आनी हाका लागून ताच्या सभावाचोय तांकां थोडोभोव परिचय आसलो.
शिवराय जर सकाळीं आठांक भायर सरलो आनी धा वरांचेर कोणागेरूय पावलो तर ताणीं विचारल्यार तो हटकून आपूण सकाळीं धांक भायर सरिल्लों आनी आतां आठांक हांगा पावलां म्हणपाचें आंगतालो. सगळ्यांक जरी तो कितल्यांक भायर सरून कितल्यांक पावला हाचो अदमास आसतालो तरी ताचीं फकणां मारचे नदरेन मुद्दम विचारताले आनी शिवरायाचे जापेची मजा घेताले.
तर काकीबायन शिवरायाक उलो मारून म्हाड्डोळा वचून यो म्हणलें आनी भितर वचून सामानाची यादी पयशे घेवन ती भायर आयली. भायर आयल्यार खांब्या कडेन शिवराय ना. खंय गेलो हो म्हणत तिणें ताका हेवटेन तेवटेन सोदलो. फाटल्या कुळागरांत बी गेला आसत म्हणून फाटल्या दारांत वचून पळेलो. उलोय मारलो पूण जाप ना. तिणें हेरांक कोणेय ताका कसल्याय कामाक बी धाडला काय म्हूण चवकशी केली. पूण कोणेच ताका कसलेंच काम सांगू नासलें म्हणपाचें कळ्ळें. मागीर हो गेलो तरी खंय? कसलेंय काम सांगलां आसतना हो असो नाच जावपी न्ही. मागीर आज कितें जालें? काकीबायक कळ्ळें ना.
कांय वेळान शिवरायाचो आवाज आयकूंक आयलो, ‘वचून येयलों गे म्हाड्डोळा. तुवें वच सांगिल्लो न्हूं, येयलों वचून.’ शिवरायान सांगलें आनी काकीबायन तकलेर हात मारलो. हो शिवराय, आपणें शिवरायाक वच म्हणिल्लें सामान हाडपाक पूण आपणालें सांगप चुकलें. शिवरायाक कितेंय सांगतना सामानाची यादी आनी पयशे हातांत दिवनूच ताका म्हाड्डोळा वच म्हणूंक जाय आसलें हें लक्षांत उरलें ना कशें तेंच तिका कळ्ळें ना. चूक आपलीच आसली म्हणपाचें तिच्या लक्षांत आयलें.

अभयकुमार वेलिंगकार
9423884687