वेवसाय कसो करचो, हांचें कडल्यान शिकचें…

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयकारपण तिगोवन दवरपाक बाजारपेठूय आपले सुवादीन आसूंक जाय, हें गोंयकारांनी वळखूंक जाय. अशें जाल्यारूच आमी म्हणपाक शकतात, गोंयकारांक भिवपाची गरज ना.

नोकऱ्यां फाटल्यान धांवपी गोंयकार व्हड प्रमाणांत आयजूय दिश्टी पडटात. आमदार-मंत्री, इतलेंच न्हय तर पंच-सरपंचांचे हुंबरे झरोवपीय खूब जाण आसात. सरकारी नोकरी मेळ्ळी जाल्यार जीण सुसेगाद वतली, मरसर कसलोच भंय ना. असो समज कालच्या तरणाट्यांचो आशिल्लो, आयच्याय आसा. शिक्षण पद्दतूय अशीच आसा, बरो शिकशीत जाल्यार बरी नोकरी मेळटली. इतले गूण मेळत जाल्यार अमूक फांट्यांत प्रवेश मेळटलो. हें शिकत जाल्यार तें मेळटलें, तें शिकत जाल्यार हें मेळटलें. असो गोड समज जाल्लो आसा. वेवसाय करपाचो विचार करपी खूब उणें आसात. जे लोक वेवसाय करतात तांकां आदार मेळना म्हूण सांगतात. पयलीं तेंपार जांचो वेवसाय चलतालो तांचो वाडलो, नवो वेवसायीक तयार जातलो जाल्यार पयसो पावना, वयल्यान म्हारगायेन आनीक रिणांत पडटा, अशी अवस्था आसा.
गोंयकार जावं वा 60-70-80 च्या दसकांत महाराष्ट्रांतल्यान येवन गोंयकार जाल्ले गोंयकार आसूं, वेवसाय करपाक फाटीं फुडें जातात. कित्याक तर वेवसाय करप म्हणल्यार कितें करप हो व्हड प्रस्न तांचे मुखार आसता. 90 च्या दसका पयलीं काम शिकपाक दवरात म्हूण सांगून भुरगीं फुकट कामाक येतालीं. कामाक हातबोट लायतालीं. तीं काम शिकलीं काय तांकां मेळटा तसो पगार दिवं येतालो, तितले म्हणसर वेवसायूय थीर जातालो. मात, आतां काम येवं ना जाल्यार ना येवं, पयल्याच दिसा पगार कितलो काय म्हूण विचारतात. कामाक येवपाचें पयसूच.
90 च्या दसका पयलींचीं देख पळयात. गॅरेजींत मोटारसायकल, मोटार शिकपा खातीर भुरगीं म्हाका घे म्हाका घे म्हणटालीं. पालकूय भुरग्यांक आनीक शिकोवपाची तांक ना तेन्ना काम शीक म्हूण त्या-त्या गॅरेज धनया कडेन वा मॅकानिका कडेन घेवन वताले. पगार दिना जाल्यार जाता, हाका एकदां काम शिकयात, काम शिकलो जाल्यार फाल्यां खंयूय उबो रावन हो पोट भरपाक शकता, अशें म्हणून एकदाचें ताका थंय काम शिकपाक दवरताले. तेन्नाचे हे नितीक लागून आयज खूबशे कडेन मॅकानीक मेळटात. मात, हालीं तशें जायना, मिशी येवंक नाशिल्लो भुरगो लेगीत पगार कितलो काय म्हूण विचारता. 10 हजारा सकयल तो उलयच ना. पान्याचो (म्हणल्यार स्पॅनराचो) नंबर लेगीत वळखूंक कळना, मात पगार फूल जाय. हाका लागून कोणूय गॅरेज घालतलो जाल्यार ‘एकला चलो रे’ करुनूच फुडें वच्चें पडटा.
दुसरे वटेन गोंयांत दुकानांची माळ रचपी एक विशिश्ट समाज आसा. आमी तांकां राजस्थान्यां गेलीं दुकानां म्हणटात, कांय मारवाड्यां गेलीं म्हणटात. तांची कामाची पद्दत पळयात. तांच्या दुकानार गेल्यार थंय 3-4 पोराटीं आसताच आसता. नवें दुकान घाले उपरांत इतलो लोक कामार दवरूंक कसो परवडटलो? मात, हो लोक तसो कामार नासता, जाल्यार काम शिकपाक आसता. पोटाक जेवपा-खावपाक मेळ्ळ्यार पुरो, 2-3 जोडी कपड्याची, वर्स दोन वर्स थंय रावपाची तांची तयारी आसता. दुकान चलपाक लागलें काय तांकांय पगार सुरू जाता. सगले पयशे एकठांय दवरून मागीर तांच्या समाजाचो आदार घेवन हीं पोरां स्वताचीं दुकानां घालतात. मागीर, परत चक्र सुरू. परत नवीं पोरां, तेंच चक्र.
शारांत खंयचें दुकान बरें चलपाक शकता हाची रेकीय ते करतात. मिठायेचीं दुकानां जालीं, किराणां म्हाल दुकान, हार्डवेर जालें, स्टेशनरी शॉपां जालीं, आयस्क्रीम-लस्सी-कोल्ड ड्रिंक जालें, आतां फार्मासीय घालपाक लागले. म्हणल्यार सगलेंच अर्दशिक्षीत रावन वेवसाय करतात अशें ना. फार्मासी बरे तरेन चलता हें पळोवन तांणी आपल्या भुरग्यांक ते नदरेन शिकोवन खंयच्यान ना खंयच्यान पयसो उबो करून समाजाच्या आदाराचेर फार्मासीय घाल्यो. हांगांय तशीच सिस्टम, म्हणल्यार तेंच चक्र, सोयऱ्या धोयऱ्यांच्या आदारान, समाजांतल्या भुरग्यांच्या आदारान वेवसाय घटमूट करप.
पयलीं तेंपार अशें तरेचें काम गुजराती लोकां कडल्यान जातालें. एकामेकांक आदार करून हे लोक उंचेल्या पांवड्यार पावले, व्हड उद्देग धंदे करपाक लागले. ते गेले उपरांत सकयल तयार जाल्ली सुवात राजस्थानांतल्या लोकांनी भरपाक सुरवात केली, आनी वाडटी लोकसंख्या, आळशी लोक, तशेंच म्हारग सामान विकपी गोंयकार, महाराष्ट्रीयन लोकां खातीर तांचो उद्देग फळपाक बरें सारें मेळ्ळें.
हांगां देख घेवपाची जाल्यार ही घेवं येता. होलसेल दुकानांनी सनफ्लावर तेल 150 रुपयान मेळटा. ताचेर बरयिल्ली किंमत 195 आसता. म्हणल्यार होलसेल दुकानांत तेल घेतल्यार 45 रुपया फायदो जाता. आतां हीं होलसेल पाकिटां विकपाक हे राजस्थानीय घेता आनी गोंयकार-महाराष्ट्रीयनूय घेतात. राजस्थानी चड फायदो नाका अशें म्हणून 175 रुपयांक विकता. जाल्यार गोंयकार – महाराष्ट्रीयन ताचेर बरयिल्ल्या मॅक्झिमम प्रायसा प्रमाण 195 रुपयानूच विकता. गिरायक एकदां राजस्थानाच्या दुकानार पावलें जाल्यार ताका थंय 20 रुपया तेल सवाय म्हूण कळटा, तो ताच्या दुकानारूच वता, मागीर तो फक्त तेलूच घेवन रावतलो. हेर वस्तूंय आसातूच.
राजस्थान्यांच्या दुकाना वयल्यान म्हाल घेतलो आनी बील 357 रुपया जालें जाल्यार राजस्थानी साडेतिनशें रुपया घेतलो. आमचो लोक 7 रुपया मोडचे मागतलो. नाजाल्यार 3 चॉकलेटी दिवन 360 रुपया काडटलो. मागीर, वेवसाय कसो चलतलो? वेवसाय कसो करप तें ह्या नव्या थीर जाल्ल्या वेवसायिकां कडल्यान शिकपाची आयज खरी गरज आसा.
भुरग्यांनी नोकरी सोदचीच, ना म्हणिना. मात, जो मेरेन कांयच काम धंदो ना, तेन्ना कोणाकूय आदार करात, स्वता काम शिकात, काम शिकल्यार वेळ पडल्यार तुमी तो वा तसलोच दुसरो वेवसाय सुरू करपाक शकता. तशेंच आमी एकामेकांक आदार दिवपाची संवय लावन घेवपाक जाय. नाजाल्यार आमी नोकऱ्योच सोदीत रावतले आनी बाजारपेठो दुसऱ्याच कोणाचे तरी भकीक पडटल्यो. तेन्ना जण एकल्यान हाचो विचार करपाकूच जाय, ही काळाची गरज आसा. आत्मनिर्भर भारत, स्वयंपूर्ण गोंय म्हूण सरकार तरणाट्यांक उर्बा दिता. सरकाराचो हेतूय तसो स्पश्ट आसा. गोंयकारांनी स्वताच्या बळार फुडें सरचें. गोंयकारपण तिगोवन दवरपाक बाजारपेठूय आपले सुवादीन आसूंक जाय, हें गोंयकारांनी वळखूंक जाय. अशें जाल्यारूच आमी म्हणपाक शकतात, गोंयकारांक भिवपाची गरज ना.

अमर पाटील
7507495151