वेळ चड म्हत्वाचो!

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

क तेंप आसलो, गोंयकार नाटक पळोवपाक 4- 5 किलोमिटर चलत वताले. थोडे सायकलींनी. आॅर्केस्ट्राक पसून घिट्टी पडटाल्यो. 1990 च्या उत्तरार्धांत टिव्ही चॅनल वाडत गेले आनी मनोरंजनाची भूक उणी जायत गेली. फाटल्या 15 वर्सांच्या काळांत तर सोशल मिडियाक लागून मनरिजवणेचो अतिरेक जाला. कलेचें अजीर्ण जातलें काय कितें, अशी भिरांत दिसता. तातूंत युट्यूबाचेर संवसारांतल्या म्हान कलाकारांचे कलेचें दर्शन घरांत बशिल्ले कडेन घडटा. म्हणटकच कलेची ओड उणी जाल्या. दर्जोय देंवला. लोक थळावी कला पळोवपाक भायर सरना जाल्यात. आयज बरो कलाकार, कलाकृती दिसली तरी तिचें व्हडपण, म्हानताय आमकां कळना. कारण मनोरंजनाचो स्फोट!! दीसभर गाजिल्लीं नाटकां, सिनेमा, मैफिली पळोवन धादोशी जाल्लो रसीक थळावें कितें म्हूण पळोवंक वतलो वा ताची तुस्त करतलो? देखून आयच्या कलाकारांनी, आयोजकांनी ह्या काळांतल्या रसिकांचे मानसिकतायेचोय विचार करूंक फावो. नाजाल्यार वेवसायीक कलाकारां परस उजवें नाटक हौशी कलाकारांनी सादर केलें आनी पळोवपाक चार बोडकां पसून नात, अशी परिस्थिती येतली. सध्या चित्ररथ मिरवणुकी चालू आसात. तातूंत वांटो घेवपी पंगडांनी, आयोजकांनीय हाचेर बारिकसाणेन विचार करपाक जाय. न्हय तो वेळ आयला!!
फोंड्यां, मडगांवां शिगमो मिरवणुकांक उशीर जालो. म्हणल्यार कोंब्यान साद घालो तरी मिरवणूक सोंपूंक नाशिल्ली. सकाळचीं साडेपांच, साडेस जालीं तरी. आतां रातभर ती पळोवपाक कितले प्रेक्षक आशिल्ले, तें आयोजकांकूच खबर. ह्या मिरवणुकांचो खरो रसी म्हणल्यार भुरगे. हिंदू पुराण काळाचें दर्शन घडोवपी चित्ररथ, लोककला पळोवपाक ते आवडीन येतात. शिगमो आनी ह्यो मिरवणुकी हो तांकां संस्कृताये कडेन बांदून दवरपाचो बरो उपाय. देखून त्यो शिस्तबद्ध पद्दतीन वेळार जावंक जाय. पळोवप्यांक वाज, निरशेणी येवंक फावना. शेंकड्यांनी लोक भुरग्यां- बाळां सयत वराचीं वरां रस्त्या कुशीक बसून रावतात.
लोकनाच पंगड, रोमट आनी उपरांत चित्ररथ असो हो क्रम. पयलीं साडेतिनाक मिरवणूक सुरू जाताली. काळोख दाटलो काय भव्य, दिव्य अशें हालपी चित्ररथ लायटीच्या चकचकाटांत, गडगडाटी आवाजांत एकेक करून मुखार सरताले. काळीज चिरपी, आंगार रोमांच हाडपी असो हो खीण आसतालो. माशेल, कुमारजुंवें, म्हापशें, म्हाड्डोळ, बोरी, मडकय. आनी हेर कडले एका परस एक चित्ररथ, रोमटां पंगड पळोवपाक खास लोक येताले. आयजूय येतात. पूण आयोजनांत शिस्त नाशिल्ल्यान बेजारतात, वाजेतात. मागीर घरा वतात. आतां मेहनत घेवन तयार केल्ली कलाकृती पळोवपाक कोणूच ना, जाल्यार कितें भोगता, तें निजाच्या कलाकाराकूच विचारचें.
मिरवणूक सुरुच जाता स वरांचेर. एक रोमटां पंगड नाचत- धोलत संथगतीन पावलां उडोवंक लागता. मदींच कांय मिटरांचेर रावन वाजप तेंगशेर व्हरता. हो ‘क्लायमॅक्स’ जाले उपरांतूच मुखार सरता. दुसरो पंगड फाटोफाट येवंक जाय. धा मिणटां जालीं तरी तो येना. चित्ररथांचीय तीच गजाल. दोन कलाकृतीं मदीं 10- 12 मिणटां अंतर पडटकच मिरवणुकेक चडिल्लो रंग, नशा, झिंग म्हणटात ती देंवता. भगवे फेटे बांदून भोंवपी आयोजकांनी पंगड फाटोफाट येतले, हाची जतनाय घेवंक नाका? थोडे पंगड मिरवणूक थळाचेर पावले काय मागीर मुस्तायकी चडयतात, रंगतात. वाद्यां सारकीं करतात. स्वताची बस, पिकअप घेवन येतात म्हणटकच वाटेर थोडी तरी तयारी करूं येता. नाजाल्यार वरभर बेगीन येवचें. थोडे कामाचे सुट्टकच भायले भायर मिरवणुकेंत सामील जातात. प्रेक्षकांचे सोडात, पूण खुद्द मिरवणुकेंत ल्हान चले, चलयो आसतात. तांकां रातभर जागे दवरप योग्य न्हय. फुडले आठ दीस मिरवणुकी आसात, तेन्ना आयोजकांनी हें जाग्यार घालपाचो यत्न करचो.
पयलीं थारावीक गांवांनी सरकारी शिगमो जातालो. आज हीं थळां दुपेटीन वाडल्यांत. हाचे फाटल्यान अर्थात राजकी फुडारी. इनामां हजारांनी, लाखांनी रुपयांची म्हणटकच पंगड गर्दी करतात. थोडे तांकां लागीं पडटा थंय वा चड इनामां आसात त्या गांवांनीच वतात. अर्थांत येवपाकूच जाय, अशी कोण कोणाचेर सक्ती करपाक शकनात. लोकनाचाचे पंगड थारावीक शारांनीच दिसतात. शिमग्यांतल्या लोकनाच, गितांचो देवा- धर्मा कडेन संबंद आसा. देखून कांय वर्सां पयलीं लोककला रस्त्याक हाडची न्हय, असो विचार कांय जाण मांडटाले. अर्थांत तांचें कोणें आयकलें ना. पर्यटनाचे नदरेन ह्या मिरवणुकांचो बरो वापर करूं येता. जाताय आसतलो. मात मिरवणुकांनी वेळाचें बंधन सक्तीचें आसचें. नाजाल्यार हेर कडेन विवीध कलाकृती पळोवपाक वचपी प्रेक्षकांचो आंकडो जसो देंवत गेला, तशें शिगमो मिरवणुकेचे बाबतिंतूय जावपाची भिरांत आसा. हें जावचें न्हय!!