भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आयज 14 मार्च, आपल्या इरसाल आनी गावरान भाशेंतल्या विनोदान महाराष्ट्रा सयत गोंय आनी कर्नाटकांतल्या
मराठी वाठारांत खळखळून हांसोवपी विनोद सम्राट शाहीर दादा कोंडके हांचो स्मृतीदीस. सुमार तीन दसकां परस चड काळ मराठी सिने मळार एका हातान अधिराज्य गाजोवन मराठी तशेंच हिंदी सिनेमाक भांगराकाळ दाखोवपी विनोद सम्राट दादा कोंडके हांचो जल्म 8 ऑगस्ट 1932 दिसा मुंबयंतल्या नायगांव हांगा जालो. तांचो जल्म जालो तो दीस गोकूळ अश्टमीचो आशिल्लो. आपल्या पोटांत बाळकृष्ण जल्माक आयला म्हणून आवय-बापायन ताचें नांव कृष्ण अशें दवरलें. पूण ल्हानपणान सावनूच सगले ताका दादा म्हणूंक लागले आनी मुखार तांचें नांव रुढ जालें.
तांच्या व्हडल्या भावाक मरण आयले उपरांत तांचेर घरची जबाबदारी पडली. ताका लागून दादा दर म्हयन्याक 60 रुपया पगाराचेर सेवादलाच्या बॅण्ड पंगडांत काम करूंक लागले. ल्हानपणा सावनूच दादांक कलेची आवड आशिल्ली. सेवादलाच्या बॅण्ड पंगडांत तांची कला आनीक फुल्ली. फावत्या वेळंत नामनेच्या पदांचें विडंबण करप, पदांक चाली लावप, विचित्र पदां रचप असो उद्देग दादा करूंक लागले. निळू फुले, राम नगरकर ह्या सारके ज्येश्ठ कलाकारूय त्या काळांत सेवादलांत आशिल्ले. थंयच दादांची ह्या व्हड कलाकरां कडेन इश्टागत जाली आनी ही इश्टागत मुखार आयुश्यभर तिगून उरली. दादा सेवादलाच्या बॅण्ड पंगडांत काम करीत आशिल्ल्यान त्या काळांत तांकां बॅण्डकार दादा म्हूण लोक वळखताले.
मुखार दादान स्वताचो पंगड तयार केलो. गांवांगांवांनी वचून दादा स्वताची कला सादर करूंक लागले. वसंत सबनीसांच्या ‘विच्छा माझी पुरी करा’ ह्या वागनाट्यान तांचे जिणेक मोडण मेळ्ळें. ‘विच्छा माझी पुरी करा’ ह्या वागनाट्यान देडशे प्रयोग पुराय केले. त्या काळांत हो विक्रम आशिल्लो. ह्या वागनाट्याक लागून दादा सुमारा भायर लोकप्रीय जाले. गांवांगांवांतले रसीक प्रेक्षक दादांक वळखूंक लागले. ह्याच वागनाट्यांतले तांचे काम पळोवन नामनेचे दिग्दर्शक भालजी पेंढारकर हांणी तांकां सरळ सिनेमांत काम करपाची संद दिली. भालजी पेंढारकर हांणी तांकां तांच्या ‘तांबडी माती’ ह्या सिनेमांत मुखेल भुमिका दिली. दादांनी ह्या भुमिकेचें भांगर केलें. हो सिनेमा सुमारा भायर हीट जालो. ह्या सिनेमांतली पदां लेगीत लोकप्रीय जाली. ह्या सिनेमा उपरांत दादान फाटीं वळून पळयलें ना. मराठी सिने मळार दादा कोंडके हें सगली कडेन नांव गाजूंक लागलें. 1971 वर्सा दादा कोंडके हांणी दिग्दर्शीत केल्लो ‘सोंगाड्या’ हो सिनेमा प्रदर्शीत जालो. पूण मुंबयंतल्या थियेटर धनयांनी आपल्या थियेटरांत सोंगाड्या लायनासतना ‘तीन देविया’ हो हिंदी सिनेमा लायलो. आपल्या पयल्याच सिनेमाक थिएटर मेळनाशिल्ल्याचें पळोवन दादा कोंडके उदिग्न जाले आनी सरळ बाळासाहेब ठाकरे हांची भेट घेतली. मागीर आनी कितें बाळासाहेबांचो आदेश आनी शिवसैनिकांचो थिएटरांत राडो. शिवसैनिकांनी थिएटरांत घाल्ल्या राड्यान आनी बाळासाहेबांच्या आदेशान सोंगाड्या थिएटरांत प्रदर्शीत जालो. फक्त तो प्रदर्शीत जालो ना जाल्यार सुपर डुपर हीट जालो. सोंगाड्या पळोवपाक लोकांच्यो लायनी लागल्यो. सोंगाड्या हो त्या काळांतलो सगल्यांत हीट मराठी सिनेमा थारलो. सोंगाड्याक लागून मरगळिल्ली मराठी सिने सृश्टीक ऊर्जितावस्था मेळ्ळी. तमाशापटाक बेजारिल्ल्या मराठी सिने रसिकांक सोंगाड्यांत दादान आपल्या विनोदान सुमारा भायर हांसयलें. दादांच्या विनोदाक मराठी रसिकांनी सुमारा भायर दाद दिली.
सोंगाड्याच्या अभुतपूर्व येसा उपरांत दादा कोंडके हांणी आनीक एका नव्या सिनेमाची घोशणा केली आनी ह्या सिनेमाचें नांव आशिल्लें ‘एक जीव सदाशीव’. सोंगाड्याक लागून दादांची लोकप्रियता सुमारा भायर वाडिल्ली. ह्या लोकप्रियतेचो धसको हिंदी सिने सृश्टीनूय घेतिल्लो. दादा हांणी ‘एक जीव सदाशीव’ ह्या सिनेमाची घोशणा केले उपरांत राज कपूर हांणी तांच्या भुरग्या खातीर म्हणल्यार ऋषी कपूर हाचे खातीर काडिल्लो ‘बॉबी’ ह्या सिनेमाच्या प्रदर्शनाची तारीख मुखार धुकल्ली. सोंगाड्या फाटोफाट एक जीव सदाशीव हो सिनेमा लेगीत सुपर हीट जालो. उपरांत दादान ‘पांडू हवालदार’ ह्या सिनेमाची निर्मिती केली. ह्या सिनेमांत दादान अशोक सराफ हांकां संद दिली. हो सिनेमाय येसस्वी थारलो. मागीर आनी कितें दादांच्या येसस्वी सिनेमांची माळूच सुरू जाली. तुमचं आमचं जमल, राम राम गंगाराम, बोट लावीन तिथं गुदगुदल्या, ह्योच नवरा पाहिजे, आली अंगावर, मुका घ्या मुका, पळवा पळवी, येऊ का घरात, सासरचे धोतर अशे दादांचे सगलेच सिनेमा येसस्वी जाले. सेगीत णव रुप्या महोत्सवी सिनेमा दिवपाचो विक्रम दादांनी केलो. तांच्या ह्या विक्रमाची नोंद गिनीज बूक ऑफ रेकॉर्ड हातूंत जाल्या. तांच्या येसस्वी सिनेमांत तांच्या इरसाल विनोदाचो जितलो वांटो अशिल्लो तितलोच त्या सिनेमांतल्या श्रवणीय पदांचो लेगीत आशिल्लो. दादा कोंडके हांच्या सिनेमांतली सगलींच पदां हीट थारली. आयजूय दादांच्या सिनेमांतली पदां तितलीच लोकप्रीय आसात.
दादांचे सिनेमा जितले लोकप्रीय जाले तितलेच ते वादग्रस्तूय थारले. तांच्या सगल्याच सिनेमांक सेन्सॉर बोर्डान आडकाठी हाडली. पूण दादान सेन्सॉर बोर्डाच्या ह्या दांडगाये कडेन केन्नाच नमतें घेतलें ना. उरफाटें सेन्सॉर बोर्डा कडेन तांणी सदांच दोन हात केले. ज्या शिवसेनेक लागून तांचे सिनेमा थिएटरांनी प्रदर्शीत जावंक शकले त्या शिवसेने कडेन तांणी केन्नाच प्रतारणा केली ना. आयुश्यभर तांणी शिवसेने कडेन बांदिलकी राखली. 14 मार्च 1998 ह्या दिसा काळजाच्या आताकान तांणी हो संवसार सोडलो. दादाक आयिल्ल्या मरणान मराठी सिने मळार दुख्खाची सया पातळ्ळी. प्रेक्षकांक खळखळून हांसोवपी विनोदाच्या ह्या सम्राटान अशी अचकीत एक्झीट घेतिल्ल्यान प्रेक्षकांक व्हड धक्को बसलो. तांच्या मरणान मराठी मनरिजवण विश्वाक भांगराकाळ दाखोवपी विनोदाचो सम्राट काळाच्या पड्ड्या आड गेलो. मराठी सिने मळार तांचे सारको विनोदी सम्राट हाचे पयलीं जालो ना आनी मुखार लेगीत जावचो ना. विनोद सम्राट दादा कोंडके हांकां तांच्या स्मृतीदिसा नमळायेचीं आर्गां.
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
