भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आयज आंतरराष्ट्रीय विधवा दीस. ते निमतान विशेश लेख…
आयज 23 जून. आंतरराष्ट्रीय विधवा दीस. बऱ्याच देशांतल्या लाखांनी विधवा आनी तांच्या आश्रितांच्या नशिबांत येवपी गरिबी आनी अन्याय पयस करपा खातीर संयुक्त राष्ट्रांनी मान्य केल्लो हो कृती दीस. पयलो आंतरराष्ट्रीय विधवा दीस 2005 वर्सा जालो.
विधवापणाच्या प्रस्ना विशीं जागृताय करपाक आंतरराष्ट्रीय विधवा दीस द लूम्बा फावंडेशनान स्थापन केल्लो. फावंडेशनाचें एक ध्येय म्हणल्यार अदृश्य संकश्ट अशें वर्णन केल्लो हो अन्याय उजवाडाक हाडप. 2010 वर्सांतल्या एका अदमासा प्रमाण संवसारभर 24.5 कोटी विधवा आसल्यो, तातूंतल्यो 115 दशलक्ष गरिबींत रावतात आनी फकत घोवाक सोडून दिल्ल्यान वा तो नाशिल्ल्यान समाजीक कलंक आनी अर्थीक वंचितपणाचो त्रास भोगतात. आमच्या समाजांत परंपरेन तांकां हीन लेखल्यांत देखून तांकां रांड, राणाव सारके शब्द वापरी. शिक्षणाचो प्रसार वाडटा तशे परंपारीक अपशब्द, हीन शब्द बंद जातात, पूण तांची उपेक्षा, दुर्लक्षितपण अजून अप्रत्यक्षपणान तरी चलता. रिती-रिवाजाच्या नावान मनीसपण घाणटा.
पयलीं बायलांक मान आशिल्लो
बायलांच्या हक्कां खातीर झुजांतली एक म्हालगडी वावुरपी आनी स्वता विधवा, जी 2005 वर्सा नोबेल पुरस्कारा खातीर नामांकीत जाल्ली ती मोहिनी गिरी सांगता, “विधवापण ही घोवाच्या समाजीक निधनाची परिस्थिती. भारतांत विधवेची सादारण व्याख्या म्हणल्यार “विधवा” जी “निराधार जावप”. भारतांत सुमार 5.5 कोटी विधवा आसात. विधवापणाच्या संदर्भांत एकूच संकल्पना ना, तातूंत विंगड विंगड अणभव, वेगवेगळे कुटूंबिक, समाजीक परिणाम आनी वेगवेगळ्या संस्कृतीक परिस्थितींतल्यान बायलांच्या जिवितांत वेगवेगळे बदल घडटात. आनी हे अनिश्टच आसतात.
पुर्विल्ल्या भारतांत (वा वैदिक काळांत) बायलांक समाजांत व्हड मान आशिल्लो. तांणी शिक्षणाच्या हक्काचो आनी जोडप्यांच्या निवडीच्या हक्कांत स्वातंत्र्याचो (स्वयंवर) फायदो घेतलो. विधवापणाच्या संदर्भांतय नेम फावो त्या प्रमाणांत लवचीक आशिल्ले. विधवेक इत्सा आसल्यार तिका आपल्या आवडीचो दुसरो जोडीदार सोदपाचो पर्याय आशिल्लो.
विधवा हक्कांच्या संरक्षणा खातीर केल्ले कायदे
घोव मरता तेन्ना बायल विधवा जाता. हातूंत तिचो कितें दोश. पुण आमच्या पुरुषप्रधान संस्कृती, समाजांत तिचो जिविताचो दर्जो उणावता. घरांत आनी भायर. भोंवतणी शिक्षित- सुसंस्कृत लोक नासत तर हें चड जाता. देवकार्यां, लग्नां, हळदकुकूम सारक्या कार्यावळींत तांकां भायर दवरतात. गोंय आमचें प्रागतिक राज्य म्हणटात, पुण घोव मरतकच बायलेक यातना दिवपी विधी हांगाय जातात. कांय कडेन निमणे संस्कार करतनाय कुडीची अवहेलना जाता.
दिव्यांग हो एक उपेक्षित घटक. त्या घटका मदीं विधवा दिव्यांग वा दिव्यांग घोव गेल्ली बायल हांची खूब उपेक्षा जाता. हाचें कारण आमचो अजून समाज सर्वसमावेशक जावंक ना. आमच्या भाजयेच्या, नुस्त्याच्या बाजारांनी, रस्त्यांच्या कुशींनी नुस्तें, भाजी बी विकपी बायलांच्या कपला कडेन पळोवशात तर कळटलें, व्हड प्रमाणार कपलाक नाशिल्ल्यो म्हणचे घोव मेला त्यो अस्तुऱ्यो तातूंत आसतात. जायते फावटी बरें घरदार आशिल्ल्यो बायलो हातूंत आसतात. त्यो थंय पावपाचें कारण तांचे घोव. सोरो, विडी -शिगाराच्या व्यसनांत जायतेजाण फिग्द फुटून मरतात वा तोंडाच्या कांक्रान. तांच्या दुयेंसांत घरदार बरबाद जाल्ली बायल वणवण करून पाटें हांडीर मारून बाजारांत वा रस्त्या कडेक पावता. हातूंत तिचो कितें दोश म्हणून तिणें वयल्यान उणाकपण सोंसप?
विधवा बायलांक पालव दिवपाक कायदे खूब आसात. पुण तांचेर घराची इज्जत सांबाळपाच्या नावान न्याय मागपाक भायर वचपा आड दबाव येता. मन मारून घुस्मटमार सोंसप पदरांत येता.
1. हिंदू विधवा पुनर्विवाह कायदो 1956
या कायद्याक लागून सगळ्या न्यायक्षेत्रांत हिंदू विधवांचें परत लग्न कायदेशीर जालां. लॉर्ड विल्यम बेंटिंक हाणें सती रद्द केल्या उपरांत हो पयलो म्हत्वाचो समाजीक सुदारणा कायदो. ताका लागून विधवांक तांच्या आवडी प्रमाण परत लग्न जावपाचो अधिकार आसता. हांगां आडमेळीं हाडपी लोक आसतात.
2. विधवांचे मालमत्तेचे हक्क
हाचे पयलीं परत लग्न जावपाचें थारायिल्ल्या विधवांक मेल्ल्या घोवाची मालमत्ता वारसा मेळपाक कायद्यान बंदी आशिल्ली. हिंदू उत्तराधिकार कायदो 1956 च्या तरतुदी खाला सांगिल्ले प्रमाण परत लग्न जावपाचो निर्णय घेवपी विधवांक मेल्ल्या घोवाच्या मालमत्तेचेर अजूनय हक्क आसा. तिच्या मेल्ल्या घोवाच्या वर्ग – I वारसदारांच्या खाला तिचो गट केला आनी ताका वारसो मेळपाचो अधिकार आसतलो. पूण हिंदू उत्तराधिकार कायद्यांतय कांय विधवांक यश मेळूंक ना वा वारसो मेळूंक शकना अशेंय थारायलां.
आमच्या गोंयांत पुर्तुगेज नागरी संहिता आसा. ह्या कायद्या सकला लग्न जाल्ल्या जोडप्यांतलो एकटो जोडिदार मरता तेन्ना जिव्या जोडिदाराक सगळे मालमत्तेंतलो अर्दो वांटो तर उरिल्लो वांटो भुरग्यांक वाटून वता. म्हणचे विधवेच्या अर्थिक हक्काची राखण जाता. हें आसपतकारांचें. गरीब कुटूंबांतली बायल जायते फावटी घरच्यांचो छळ सोंसता वा उबंतूय पडटा.
निश्कर्श
कुटुंबांतल्या विधवांची जतनाय घेवप हें कुटुंबांतल्या लोकांचें सगळ्यांत मुखेल कर्तव्य. भारतांतल्या विधवां विशीं एक लँडमार्क परिशद 1994 वर्सा आयआयएम बेंगळुरूंत जाली. भारतांतल्या वेगवेगळ्या वाठारांतल्या विधवांक आपल्यो अडचणी भौशीक चर्चांत हाडपाक आपयिल्ल्यो. हाका लागून तांकां आपल्यो भावना आनी संघर्श उरिल्ल्या पंगड वांगड्या कडेन सांगपाक मेळ्ळे.
बदलाचो खरो आवाज भितरल्यान येवंक जाय आनी पयलें पावल म्हणल्यार विधवांक जियेवपाचो हक्क आनी समाजांत समान दर्जो नाका म्हणपी विश्वासघातकी मानसिकतेचो वेगान बदल.
थोडीसी सोच बदल चाहिए
लोकशायेच्या देशाचे नागरीक म्हूण आमी तांचीं कश्टां, व्यथा पळोवन ह्या प्रस्नार समाजाक संवेदनशील करपाचो यत्न करचो पडटलो. वांगडा जायत्यो कल्याणकारी येवजण्यां सयत, तांकां रोजगाराची संद सरकारान दिवची पडटा, जाका लागून त्यो अर्थीक नदरेन स्वतंत्र जातात. तांच्या संघर्शाची जाणविकाय वाडोवंक जाय, जाका लागून तांच्या कल्याणा खातीर गरजेचीं पावलां उबारूं येतात.
हें काम फकत बायलांचें न्ही.. हातूंत दादल्यांचो चड फुडाकार जाय. समानतायेची वागणूक, शिकवण मुदलांत कुटूंबांतल्यान जाय. मिडिया आनी समाज माध्यमांनी या वाठारांत समाज जागृती आनी लिंग समानते पासत खूब वावर करूंक फावो.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
