वाचनसंस्कृती तिगोवपाचो यत्न

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

ग्रंथपालन एक शास्त्र जावन आसा. ग्रंथालयाची समाजांतली भूमिका महत्वाची आसा. समाजाची ज्ञानाची, मनोरंजनाची, वाचनाची गरज ग्रंथालय पूर्ण करता. ग्रंथालयाचें समाजाचे उदरगतींत खूब व्हड योगदान आसा. ग्रंथालयांत पुस्तकांच्या रूपांत आशिल्ल्या म्हायतीच्या आदारान समाज शिक्षित जाता. वाचन करून, ज्ञान मेळोवन मनशाची सर्वांगी उदरगत जाता. वाचपाचे सगळें साहित्य विकत घेवपाची सगळ्यांचीच कुवत आसना. त्या खातीर भौशीक ग्रंथालयां स्थापन जाल्यांत. तातूंत वेगवेगळ्यो ग्रंथालय सेवा दितात, ज्यो विनामूल्ल्य आसतात. कांय सेवांचेर कमी प्रमाणात शुल्क आकारतात जें सामान्य मनशाक परवड सारकें आसता.
ग्रंथपालन शास्त्र डॉ. शियाला रामामृत रंगनाथन हाणीं उजवाडाक हाडलें. तांचो जन्मदीस 9 ऑगस्ट राष्ट्रीय ग्रंथपाल दीस म्हूण मनयतात. ते ह्या शास्त्राचें जनक जावन आसात. तांणी ग्रंथालय शास्त्राची पांच मार्गदर्शक तत्वां उजवाडाक हाडलीं. ग्रंथपालान आपली सेवा कशी शिस्तीन दिवची हाचेर मार्गदर्शन दिलें. वाचकाक जाय ते पुस्तक जांव म्हायती कमीत कमी वेळेंत दिवप हें ग्रंथपालाचें पयलें काम जावन आसा. तशेंच ही म्हायती आनी पुस्तकां हीं वाचाकां खातीर आसात आनी दरेका वाचकाक तांचें आवडीचें पुस्तक मेळपाक जाय आनी दरेक पुस्तकाक वाचक मेळपाक जाय हाचेर ग्रंथालय शास्त्रान भर दिला.
ग्रंथपाल हो पुस्तक आनी वाचक हांचे मदलो दुवो. रंगनाथन हाणीं घालून दिल्ली मार्गदर्शक तत्वां ग्रंथपालाक वाचकाक सेवा दिवपाक आदार करतात. समाजान वाचन संस्कृती रुजोवप आनी तिगोवप हें ग्रंथालय आनी ग्रंथपालाचें काम जावन आसा. इतिहास आनी दुर्मीळ साहित्य सांबाळून दवरून फुडलें पिळगे मेरेन पावतलें जाल्यार तांची जतनाय घेवपाक जाय आनी हाचे खातीर ग्रंथालयाची मांडणी कशी आसची हें काम भौशीक ग्रंथालयां करतात. हाचेर मार्गदर्शक तत्त्वां ग्रंथालय शास्त्रांत आसात. तांचे ग्रंथपालांनी पालन करपाक जाय. राज्याचे सांस्कृतीक दायज फुडले पिळगे मेरेन पावोपाक ग्रंथालयाचो महत्वाचो वाटो आसा.
गोंय राज्याची ग्रंथालय चळवळ गोंय मध्यवर्ती ग्रंथालय, जें 1932 त स्थापन जाला, थंयच्यान सुरु जाता. आतांचें ”कृष्णदास शामा मध्यवर्ती ग्रंथालय” जें संस्कृती भवन, पाटो, पणजे हांगां पाच मजली वास्तूंत दिमाखान उबें आसा. हें राज्य वाचनालय गोंयच्या सांस्कृतिक आनी शैक्षणिक मळार आपलें योगदान दिता. ह्या वाचनालयात आशिल्लें दुर्मीळ साहित्य जें सोळाव्या शेंकड्यांतलें आसा ताची जतनाय करून फुडले पिळगे मेरेन सांस्कृतिक दायज पावोवपाचें काम हें राज्य वाचनालय करता. तशेंच वेगवेगळ्यो आधुनीक ग्रंथालय सेवा लोकां खातीर हांगां उपलब्ध आसात. भारतात आनी भारता भायर ह्या राज्य वाचनालयाची नामना आसा.
राज्य मध्यवर्ती ग्रंथालयाच्या अधिकारा खाला 7 सरकारी तालुका वाचनालयां (दिवचल, सांगें, वाळपय, मांद्रें, फोंडें, कुडचडें आनी काणकोण). 3 सरकारी नगर वाचनालया (केपे, कुंकळ्ळी आनी सांखळी) हांगां कार्यरत आसात. तशेंच जिल्हा वाचनालयां जंय सगळ्यो आधुनीक सुखसोयी उपलब्ध आसात, तें नावेली सासश्टीं कार्यरत आसात. तशेंच 151 ग्रामीण वाचनालयां वेगवेगळ्या ग्रामीण भागांनी सरकारी अनुदानाचेर कार्यरत आसात.
गोंय सरकार, कला आनी संस्कृती संचालनालय, राज्य मध्यवर्ती ग्रंथालय, गोंयच्या तळागळात वाचनसंस्कृती रुजोवपा खातीर प्रयत्नशील आसा. नवी वाचनालयां स्थापन करप आनी आशिल्ल्या वाचनालयांक नवी उर्बा हाडपाचो प्रयत्न सुरु आसा.
सामाजिक माध्यमांतल्यान आनी पुस्तक रुपान आशिल्ली म्हायती लोकां मेरेन पावोपाक, वाचनसंस्कृती तिगोवपाक गोंयची भौशीक ग्रंथालय चळवळ यत्न करता.

सौ. सुलक्षा कोळमुळे
सहाय्यक ग्रंथपाल
सेंट्रल लायब्ररी, पणजी