वागाचो हल्लो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

(त्या वाठारांत  तर कोणाचीच  वस्ती नासली. पैसपैस लेगीत कोण्ण दिसनासलो. वाशेलान आमचेर घुरी घाल्ली तर आमची आनी धडगत नासली…. आतां मुखार…)

म्होंवा मूसांक लागून मंदा आनी वाशेलाक लागून हांव जसो अरिश्टांत पडलों तसोच एका वागान अनिकेताक आपलो हिसको दाखयिल्लो. हे घडणुकेंत ना वागाची, ना अनिकेताची चूक आसली. पूण अनिकेत ते दीस  संकश्टांतल्यान सुटलो, हें मात खरें. 

प्रकल्पांत आमी जे पद्दतीन बिबट्यांक पाळटात, तांचे कडेन खेळटात, तांच्या तोंडांत हात घालतात, हें पळोवन  बऱ्याच जाणांक वाग ‘पोसप’ सोपें, अशें दिसतालें. एक फावट चंद्रपूरांतले एक रानअधिकारी प्रकल्प पळोवपाक  आयिल्ले. ताणीं आमचे कडचो एक पेटो मागलो. खर्चा खातीर सगळे पेटे दवरप आमकांय शक्य नासलें. ताका लागून  हांवें दोन म्हयन्यांचो एक पेटो ताका दिलो. आमच्या भुरग्यांकय (ल्हानपणां पसून पळयतात म्हुणून जायत ) जनावरांचो चड मोग.  सुण्या पेटे बी आमी कोणाकय दिवपाक लागलीं की आरती रडटालें. हो वागा पेटोय अनिकेताच्या खूब  संवकळीचो जाल्लो. त्या दोगांकय  एकमेकांची खूब ओड आसली.  फुडें तीन- चार म्हयन्यांनी आमी एका लग्नाक चंद्रपूराक  गेलीं, तेन्ना ‘ आमचो पेटो पळोवया‘ असो हट्ट अनिकेतान धल्लो. ताका लागून आमी त्या रानअधिकाऱ्यागेर गेलीं. तांचो बंगलो बरोच व्हड आसलो.  हांव तांचे कडेन  उलयता म्हणल्यार अनिकेताक आपल्या पोरण्या इश्टाक मेळपाची ताकतीक जाल्ली. तो बंगल्याच्या फाटल्यान पेट्याक बांदिल्लो थंय धांवलो. थोड्या वेळान किळांच आयकुन आमी धांवत थंय गेले. तर त्या वागा पेट्यान अनिकेताक फाटल्यान धरिल्लो. एक तर तो अनिकेताक  वळखूंक नासलो आनी दुसरें म्हणल्यार सांखळेन  बांदिल्ल्यान बेजारिल्लो जातलो. अनिकेत म्हऱ्यांत  वतकच  ताणें अनिकेताक आड उडयलो आनी ताच्या फाटीर उबो रावलो.  मंदा भिवन आड्डी मारून रडपाक लागलें. त्या रानअधिकाऱ्याकय फुडें सरपाचो धीर जायना जालो. मागीर हांव फुडें सल्लों, त्या पेट्याची  मान घट्ट धरून ताचें  मुस्कट उगडलें आनी अनुची  सुटका केली. 

अनुचें खोमीस रगतान भरिल्लें. कवटेच्या फाटली कात सोलिल्ली, पूण कवटी शाबूत आसली.  दावखूलाची नाखटां लागिल्ल्यान मानेर मात धा- पंदरा घावे जाल्ले. ताकतिकेन ताका घेवन लागींच्या हॉस्पिटलांत गेलों, तर थंय  दोतोर नासले.  हुंगरी  दिवपाकय कोण नासलो. ‘लोकल ॲनेस्थेशिया ‘ दिवपाचो तर तो खंय  खंय दिवपाचो ? अनिकेताक  विचाल्लें, ‘ कांयच दिनास्तना तसोच एक पोंत घालून पळोंव ?’  ताणें ‘बरें’ म्हणलें. एक पोंत घालतकच ताणेंच  म्हणलें , घालात अशेच पोंत.”  मागीर सडसडीत धा- बारा टाके घातले. हें सगळें चलतना अनिकेत सामको शांत आसलो. दुखता म्हुणून आड्डप ना, रडप ना. तेन्ना तो फकत धा वर्सांचो आसलो. हॉस्पिटलांतल्यो नर्सी तें पळोवन चाट पडल्यो. म्हणपाक लागल्यो,  “ दुसरो खंयचोय भुरगो आसता तर तो  हें तीन माळयांचें हॉस्पिटल माथ्यार  घेतलो आशिल्लो.”  अनिकेतान हो हल्लो ज्या धीरान घेतलो ताचें म्हाका आजुनय  अजाप आनी कवतुक  दिसता. आदिवासी पेशंट्स  अशेच धीरान आनी सहनशीलतायेन  सगळें सोंसतात. म्हाकाय  एकदां अशाच प्रसंगाक फुडो करचें पडलें आनी हांवें लेगीत  हुंगरी नासतना म्हाका टाके घालून  घेतले. 

प्रकल्पांत जनावरां येतकच तांचें चित्रण  करपाक भायल्यान लोक येताले. अशेंच  एक फावट  शूटींग चालू आसतना हांव  वागाक खावपाक  घालतालों. म्हजो हात चुकून ताच्या तोंडांत  बरोच भितर  गेलो. ताणें हात घट्ट धल्लो आनी मनगटाक घावो जालो. म्हऱ्यांतल्या कॅमेरामेनाक ‘हाताचें  शूटींग कर’ म्हुणून हांव  सांगतालों. पूण तो इतलो भिलो की ताचो कॅमेरोच बंद  पडलो. मागीर  हांवेंच हाताची जखम निवळ केली. पोंत घालपाक  जाय  आसले. हांवें चितलें, ‘लोकल ॲनेस्थेशिया’  घेनास्तना टाके घालून  घेवया. पळोवया सोंसपाक जाता जाल्यार.  मागीर  मंदान  तशेच टाके घाले. हांवें घालून घेतले, पूण आकांत दुखलें. सादो काटो तोंपल्यार  आमकां कितलें दुखता आनी हें तर….उपरांत  हात बरोच सुजलो. हो एक अणभव  म्हुणून  घेतलो, पूण ताका लागून  आदिवासींच्या हिसपाभायल्या सहनशक्तेची म्हाका कल्पना आयली.

(मुखार चलता)

प्रकाशवाटा (मूळ लेखक : डॉ. प्रकाश आमटे)

देविदास गजानन नायक 

98505 35051