भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भावंडांनो,
एकेक दीस हुपून सुटी केन्ना सोंपली तें कळ्ळेंच ना न्हय ? खूब मजा केली सुटयेंत. आतां पुरो जाली मजा. भावंडांनो, आतां रोकडेच तुमचे खेळ येतले, स्नेहसंमेलनां येतलीं. तातूंत तुमी भरसून वतलीं. मागीर कितें? अभ्यासाक दांडी ? तें मात करूं नाकात हां ? तुमीं खेळ खेळातूच, सांस्कृतीक कार्यावळीय करात. तुमचे सर्वांगीण उदरगती खातीर दोनूय गजाली म्हत्वाच्यो आसात. त्यो करुनय तुमी अभ्यास करचोच आनी तुमीं तो करतलीं हाचो म्हाका भरवंसो आसा. सामकें शंबर टक्के!
बरें तर, भावंडांनो, ह्या सातोळ्यांत आमीं याद काडटात ते आमचे विज्ञान महर्षी वनस्पती शास्त्रज्ञ डॉ. जगदीशचंद्र भगवानचंद्र बोस हांची, कारण देसभर 23 नोव्हेंबराक पाळटात तांची पुण्यतीथ.
भावंडांनो, डॉ. जगदीशचंद्र हांचो जल्म 30 नोव्हेंबर 1858 दिसा. बंगालांतल्या विक्रमपुरांत ते जल्मले. तांची चवकस बुद्ध, हुशारकाय तांच्या भुरगेपणांतल्यानच दिसताली. तांचे बापूय तांची दरेक आवड आनी इत्सा पुराय करपाक पालव दिताले. ताणींच तांचे बुद्धीक फावो तो उजू मार्ग दाखयलो. भुरगेपणांत जगदीशचंद्र चडशे नुस्तेमारांच्या भुरग्यां वांगडा उरत आशिल्ल्यान ताका तांचे कडसून जलचरांच्यो तशेंच साबार वनस्पतींची म्हायती आपसूक मेळटाली. तांचे सांगांतान सैमांतूच तांचे मन रमतालें. देखूनच जावंये, वनस्पती आनी सैम हो ताच्या आवडीचो विशय थारलो.
शालेय शिक्षणा उपरांत लंडन विद्यापिठांतल्यान बी.एस्. सी जाल्यार, केंब्रीज विद्यापिठांत ते पदव्यूत्तर जाले. शिक्षण पुराय जातकच ते कोलकातांतल्या प्रेसिडेंसी कॉलेजांत प्रोफेसर म्हण दाखील जाले. 1896 वर्सा तांकां लंडन विद्यापिठाची ‘डॉक्टर’ ही पदवी फावो जाली. तातुंतल्यानच तांचें संशोधन मुखार चालू उरलें. त्याच वर्सा तांणी बिनतारी तारायंत्राचो सोद लायलो. ह्या सोदावरवी तांचें नांव संवसारभर पर्जळ्ळें.
भावंडांनो, म्हाविद्यालयांत शिकयतना तांणी म्हाविद्यालयाच्या एका कोनशाक ल्हानशेंच पोरसूं तयार केल्लें. थंय तांणी तरेकवार वनस्पतींचेर प्रयोग केले. इंग्लंडाक शिकपाक गेल्ले कडेन ताणी वनस्पतींचो खुबच अभ्यास केलो. ते वेळार तांकां जाणवलें की सैमांतल्यो वनस्पती आनी तरेकवार जीव हांचे भितर खुबशें सारकेंपण आसा. हेर जिवांवरी वनस्पतय उस्वास घेता, रातची विसव घेता, विखाची बाधा जावन मरतातूय. हेर जिवांवरी तांकांय स्पर्शाची जाण जाता. पुणून डॉ. जगदीशांच्या ह्या मताकडेन कोण सहमत जाले ना. तांकां पिश्यांत काडूंक लागले. पूण डॉ. जगदीशचंद्र ओगी बसले नात. आपले परीन प्रयोगा खातीर यंत्रां तयार केलीं. वनस्पतीची वाड मेजपा खातीर ‘क्रेस्कोग्राफ’ नांवाचें यंत्र तयार केलें. इतलेंच न्हय, तर तांणी वनस्पती भुंयेंतल्यान रस कसो ओडून घेता हाचे विशीं संशोधन केलें. ते वरवी जगभरच्या विज्ञानिकां मदीं तांकां खाशेली सुवात फावो जाली.
जगदीशचंद्र देशभक्त आशिल्ले. आपल्या देशांतल्या तरणाट्यानीं संशोधना खातीर विदेशांत वचचें न्हय म्हण ताणीं कोलकातांत “बोस विज्ञान संशोधन मंदीर” उबारलें. स्वताच्या पयशांनीं ताणी हे प्रयोग शाळेंत संशोधनाचो वावर चालूच दवरलो. ताणी मांडिल्लें सिद्धांत जगभर पसरूंक लागले. “गिन्यान हें एके जातीचें वा राश्ट्राचें उरना तर तें पुराय संवसाराचें थारता.”, असो संदेश डॉ. जगदीशचंद्र हाणी पुराय संवसाराक दिल्लो आसा. ह्या म्हान विज्ञानिकाक पिरायेच्या 80 वर्सांचेर म्हळ्यार 23 नोव्हेंबर 1937 दिसा मरण आयलें. भावंडांनो, तांचे पुण्यतिथीक आमी तांकां आदरान श्रद्धांजली ओपूया हां? आनी ताणी दिल्ली शिकवण शिकपाचो सदांच यत्न करीत रावुया. करतलीं न्हय ? बरें तर..
उल्हासभाई
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
