भांगरभूंय | प्रतिनिधी
डॉ . प्रकाश पर्येंकार हांची “वनमाणूस” ही कथा ह्या वर्साच्या (2024) बिम्ब दिवाळी विशेशांकांत वाचली. हे कथेचें नांव वाचून तातूंत कितें मजकूर आसतलो काय हाची उत्कंठा लागली, देखून कथा वाचपाक हातांत घेतली आनी ती कथा वाचतना हांव म्हज्या मता प्रमाण कथेत अशें घडूं येता तशें जावं येता हाचो अदमास लायत गेलें. पूण कथेंत कितें वेगळेंच घडलें. हे कथेंत नेमकें कितें घडलां हाची जाणीव तुमकां कथा वाचून जातलीच. पूण असंख्य प्रस्न म्हज्या मनांत उप्रासले. लेखकान ही कथा खूब बारीकसाणेन बरयल्या हें जाणवलें. ह्या कथेची सुरवात ते शेवट मेरेन लेखकान आमकां जायते प्रस्न दवरल्यात. ह्याच कथेच्या निमतान कथाकार डॉ. प्रकाश पर्येंकार हांचे कडेन भासाभास जाली. तेन्ना म्हाका कळून आयलें की ही कथा तांचे तकलेंत 15 वर्सां जालीं घोळटाली. हें आयकून म्हाका अजाप जालेंच, पूण हातूंतल्यान देख घेवपा सारकी गजाल हांवें गांठीक मारून दवरली ती म्हणल्यार बरें साहित्य निर्माण करतले जाल्यार ताका फावो तसो वेळ दिवचो पडटा, त्या विशयाचेर चिंतन-मनन तशेंच संशोधन करचें पडटा तेन्नाच दर्जेदार साहित्य वाचकांक वाचूंक मेळटा.
“वनमाणूस” ही तांची आगळी-वेगळी कथा जंय अर्जूना सारको 40 वर्साचो तरणाटो रानांत एकलोच नागडो भितर सरता. सुमार 14 दीस तो त्या रानांत मेळटा ती पानां, रानटीं फळां, कंदमुळा खावन दीस सारता. घरां वचपाची ताका कसलीच ताकतीक नासता. ह्या कथेतलो अर्जून सैम मोगी आशिल्ल्याचो दिसून येता. कारण केन्नाच ताणें झाडांक, सुकण्यांक, जनावरांक दुखापत केल्ली नासता म्हूण रान लेगीत ताका आपलेच घर कशें दिसूंक लागता. ह्या चवदा दिसाचे रान भोंवडेत तो मुक्तपणान भोंवता. मागीर तो आपले आंग धांपचे खातीर तरेतरेच्यो रान वेली आनी कंबरेक बांदपाक दोर सोदता, कुमयाच्या पानांनी आपले आंग सोबयता. ह्या वेळार ताका आपल्या बापायची उतरां याद जातात ती म्हणल्यार “रान केन्नाच मनशाक उपाशी मारिना आनी तानेक लागून कोणाचो जीव घेना”. कथेंतल्या अर्जूनाक भूक भागोवचे खातीर रानांत कसलोच त्रास जायना. तान लागली जाल्यार पालकोणें, उसकी वा बेंत तोंडून तो उदक पिता. न्हांवप-धुंवप करचें खातीर व्हाळाचे धडेची माती आपल्या आंगाक पोसायता आनी धडेर किल्लून आयिल्लें करड घेवन आंग घांसता. आनी स्वता आपूण फातर एकामेकाक घश्टून केल्ल्या उज्यार केळीं भाजून खाता. अदीं-मदीं आंवाळे खाता. तशेंच व्हाळांत ताका कुल्ली मेळटा पूण तो तिका खायना. रानांत भोंवता आसतना हिंसा करप ना हो ताचो मुखेल हेतू आसता.
चवदां दिसाच्या ह्या रानभोंवडेंत तो सामको रानांतलो मनीस कसो जगता. दांत घांसपाक तो परश्यांतल्या गोबरांतलो लांब कोळसो तशेंच कुमयाचें पान वापरता. हेर दिसा तो चानुड्याचीं पानां फाटल्यान-फुडल्यान बांदता आनी किंजळीच्या पानांनी आपलें आंग सोबयता. हें रान भोंवताना ताका आपल्या सरांची उतरां याद जातात, ‘‘ही सगळीं सृश्टी फकत मनशांची ना, हे सृश्टींत रावपाचो हक्क मुयेच्या पोतान तें हती मेरेन आसा. पूण मनीस सुवार्थी जाला. जनावरांक मारून खावपी मनीस आसात, तांकां हो सैम माफ करचो ना. हें रान तुका बरें समजून घेवपाक जाय जाल्यार एकलोच ह्या रांनांत हातांत कांयच घेनासतना भितर सर”. सराची हीं उतरां ताच्या कानार पडत रावलीं आनी ताणें एक दीस रानांत वचपाचें थारायलें.
हे कथेंत जर आमी पळयलें जाल्यार लेखकाचो अभ्यास दिसून येता. रानांत गेल्ले कडेन कितें खावप आनी कितें ना हाचो समज येता. ह्या कथेंतलो अर्जून हे बाबतींत खूब समृद्ध आसा. ही कथा आमकां रानांत कशें जगप तें शिकयता. आपल्या बापाय बरोबर रानांत गेल्ले कडेन ताका रानटी फळां-फुलांची, पाल्याची जाण पयलींच आशिल्ल्याचें कळटा. तेच बरोबर हे कथेंत असंख्य झाडांचीं नांवां आयल्यांत देखीक माट्टी, उस्की, कुमयाचें, आंवाळ्याचें, करमळाचें, शिवणिचें, किंजळीचें, बेनकेळीचें बेट आदीं. तशेंच सुकणीं (काटको, रानकोंबो), जनावरां (मेरूं, सोंसो, गार), रान वेल (गोयाटीची वेल जाची फळां तेंडले भशेन आसतात आनी ताचें मून खणलें जाल्यार मातयेंत धवोच कंद आसता), वेगळीवेगळी जिवावळ (तोळ, भिरमुटी, कीड, पिसोळें, मूय, किट्ट्यो) आदीं. हें हांगसर मुजरत नमूद करीन दिसता कारण आमकां हाचें विशीं गिन्यान आसूंक फावो.
प्राजक्ता प्रेमानंद गांवकार
9552018689
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
