भांगरभूंय | प्रतिनिधी
चड करून पावसाच्या दिसांनी आमकां वेगवेगळ्या प्रकारच्यो रानभाज्यो दिश्टी पडटात. रानांत मेळपी ह्यो भाजयो म्हणल्यार वखदी आनी पौष्टीक गुणधर्म आशिल्ली आमची सैमीक गिरेस्तकाय अशेंच म्हणूंक जाय. ह्यो भाजयो म्हणल्यार आमचे भलायकेचें बेस बरें गणीत. कारण तांचे भितर वखदी गुणधर्म आसात ते आमच्या जाण्टेल्यांनी पारखिल्ले देखून आपल्या दिसपट्ट्या आहारांत ते वेवस्थीतपणान तांचो वापर करताले. खंयच्या दिसांनी कसली भाजी खावप आनी कशी खावप हाचें एक तरेचे नियोजन तांणी केल्लें आसुये. ताकाच लागून काय भाजयो थारावीक दिसांनी खायनात. देखीक म्हसकाची भाजी. ती श्रावण लागचे पयली खावप. मागीर खायनात. ताचे फाटले खरें कारण म्हणल्यार म्हसकाची भाजी काडीत रावल्यार ताका सांगो जावपाकच पावच्यो नात. देखून त्यो जावपाक मेळच्यो हे पासत श्रावणात ती भाजी खावप ना, हो नेम चालू जालो. हें नियोजन प्रत्येक भाजी वापरपांत आसताले.
रानात मेळपी तशेंच गांवठी भाजी ही पचपाक हलकी. ती सेंद्रीय (ऑर्गनीक). कारण ताका कसलेंच सारें नासता. ह्यो भाजयो आहारांत वापरल्यार कितलींशीच दुयेंसां आडावप शक्य आसा. वजन कमी करप, गोडेंमूत नियंत्रीत करप, रक्तदाब, किडणीची दुयेंसां, मुतखडो, वात, कातीचीं दुयेंसां, थंडी – अशा साबार दुयेंसांक वेगळें वखद घेवपाची गरज लागना. आहारांत भाजयेचो दिसपट्टो उपेग करपी आमची आदली पिळगी हाकाच लागून घटमूट आनी निरोगी जीण जगली.
बदलत्या कळा प्रमाण नाविन्याचो ध्यास घेवन आमी ‘आपलें तें सादें – भायलें तें बरें’ ह्या न्यायान घरच्यो भाजयो सोडून बाजारांत मेळपी भाजयो वापरांत हाडल्यो आनी नकळत वेगवेगळ्या दुयेंसांक आपोवणे दिलें. नवे पिळगेक तर अशो रानभाज्यो खातात हें घडये खबरय नासुये. सर्रास मेळपी चार- पांच तरांच्या भाजये बगर तांकां नावांय खबर नात, मागीर ताजे वखदी गुणधर्म आनी पौष्टिकताय जाणून घेवप कुशीकच उरलें.
तिसरो रानभाजी महोत्सव
तीन वर्सां पयलीं काणकोण रानभाजी महोत्सव सुरू केलो. अंदूं तिसरो राज्य पावंड्यावेलो रानभाजी महोत्सव शेनवार 19 जुलयाक काणकोण रवींद्र भवनांत जाता.
आमच्या रानात मेळपी अशा साबार तरेच्या भाजयेची माहिती, तांचे गुणधर्म, फायदे, महत्व आनी गरज नवे पिळगेक कळची ह्या उद्देशान काणकोणां हो रानभाजी महोत्सव घडोवन हाडला, सभापती रमेश तवडकर हांचे संकल्पनेन आनी फुडारपणा खाला ह्या महोत्सवाचें आयोजन जाता. राज्य जैव विवीधताय महामंडळ आनी बलराम चेरीटेबल ट्रस्ट हें यशस्वी आयोजन करता जाल्यार श्रीस्थळ जैवविवीधताय वेवस्थापन समितीन आयोजनाचो चडसो भार उखल्ला.
एके वाटेन सेंद्रीय म्हूण कितलेय पयशे दिवन कसलीय भाजी घेवपी आमचे नवे पिळगेक निजाची आनी कसलेंच सारे जांव केमिकल वापरिनासतना सैमीक रितीन मेळपी ही भाजी कितली आरोग्यदायी हाचो विसर पडला. ‘हातचें सोडून पळट्या फाटल्यान लागल्यात’ अशेंच म्हणूंक जाय.
रानभाजी महोत्सव करया अशें म्हण्टनाच साधारण 10 ते 15 प्रकारच्यो रानभाजयो मुखार आयल्यो. पुण जेन्ना तयारी करपाक बसका सुरू जाल्यो तेन्ना तातुंतल्यान वेगवेगळ्या भागांत मेळपी कितलीशींच नांवां मुखार आयलीं. तायखुळो, तेरो, तेरी, सुरीण, लुती, गुंडूरी, आंकूर, मुडली, चांयां, किल्ल, गोळची, कायर, फागलां, सूये भाजी, चुडटे भाजी, वाताळू, पियू भाजी, कुड्डुके भाजी, हरपुले भाजी, शिरमुडले भाजी, तेणया भाजी, जिनो, रानकेळ, वागाटी, पेंडारे, रान करमल, कोयत्ये भाजी, रान वांयगीं, गुळवेल, चरचर वाली भाजी, कुडो, गोती शेरो, तीळ, तांबडे भाजे, कोंब, मेरेवेली भाजी, पुनरनवो, काट आबोली, खरचंगे सांग, वायवेळंगां, आमटे पालो, कुडया कोमरी, घोश्टां भाजी अशो सुमार 42 प्रकारच्यो भाजयो मुखार आयल्यो. तातल्यो कितलेशो भाजयो दोळ्यां मुखार सदाच आसूनय त्यो खातात हें खबर नाशिल्ले.
वेगळें आयोजन
महोत्सवाचे आयोजन मात्शे वेगळे पद्धतीन जाता. महोत्सव म्हणलो काय सर्रास वेगवेगळ्या प्रकारची भाजी हाडून विकपाक दवरप असो समज आसा. पुण हांगा भाजे बाराबर त्या भाजयेचे रांदिल्ले प्रकार मांडटात. लोकांकय ताची रूच घेवपाची संद मेळटा. तीय फुकट. हे ह्या महोत्सवाचें वेगळेपण. अंदूं 185 पंगडानी वांटो घेतला. दरेका पंगडान कमीत कमी तीन भाजयेचे प्रकार रांदून हाडप. अशे तरेन सादारण 500 परस चड भाजयेचे प्रकार ह्या महोत्सवांत लोकांक खावपाची संद मेळटली. खंयच्या भाजे बरोबर किते खावप तेंय तयार आसता. पोळे, सान्नां, पल्ला भाकरी ही कित्या बरोबर खावप हें समजप गरजेचें. तें पारंपारीक गिन्यान हांगा मेळटा, कितलेशाच नव्या भाजयेच्या प्रकारांची वळख जातली, ताची माहिती मेळटली. एकच भाजी कितल्या प्रकारान करपाक जाता तें पळोवन अजाप जातलें.
महत्त्वाचे म्हणल्यार ह्या महोत्सवांत आपमजत गटां बाराबर तालुक्यांतली सगळी हायस्कूलां आनी आंगणवाडी सहभागी जातात. हें खरें म्हणल्यार महोत्सवाचें वेगळेंपण. तरनाटे पिळगे मेरेन हो विषय पावोवपाचो ह्या महोत्सवाचो मुख्य हेतू फळादिक जालो, हातूंत मातय दुबाव ना. कारण विद्यार्थ्यांनी जे तरेन भाग घेवपाची तयारी केल्ल्या, मांडणी करपाची तांची कलात्मकता, नाविन्य भरसून वेगवेगळे प्रकार करतनाच प्रत्येक भाजयेचे वखदी गुणधर्म आनी महत्व पटोवन सांगपाचो केल्लो यत्न खरेंच तोखणायेचो. एका अर्थान हो विषय इतल्या मोठ्या प्रमाणांत नवे पिळगे कडेन पावतलो हाची आयोजकांकय खात्री नासली. पूण हो हेतू अपेक्षे परस चड फळादीक जालो. घरांत जेवणार भाजी खावपाक आडमेळी घेवपी तरनाटे ह्या महोत्सवांत 4- 5 तरेची भाजी रुचीन खातात, हेंच खरें म्हणल्यार महोत्सवाचें जैत म्हणूंक जाय.
लिखीत स्वरूपांत सांबाळ
महोत्सवाच्या निमतान तयार करून मांडिल्ले भाजयेचे वेगवेगळे प्रकार, ताची माहिती, वखदी गुणधर्म, पारंपरिक महत्व, पौष्टीक महत्त्व अशी सगळी माहिती संग्रहीत करून तो दस्ताऐवज फुडले पिळगेक लिखीत स्वरुपांत सांबाळून दवरपाच्या कामाक सुरवात केल्या, ती अत्यंत महत्वाची. सगळ्या माहितीचे संकलन करून लिखीत स्वरूपांत सांबाळून दवरपाचो वावर आयोजकांनी हातांत घेतला, तो सगळ्यात बरो आनी महत्वाचो उपक्रम. ह्या महोत्सवाक सगळ्यांनी व्हडा संख्येन हजेरी लावन आमची ही सैमीक गिरस्तकाय पळोवची आनी वेगवेगळ्या रानभाजेच्या जिनसांची रूच घेवची.
शिरीष पै, काणकोण
9421152212
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
