ल्हान काणयेंतल्यान व्हड संदेश दिवपी : म्हजो दिश्टावो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

काणी लांब आनी मोटवी आसता. कशीय आसल्यार ती बरोवपाचे शैलीचेर आसता. तिचें घडप बरें जाल्यार वाचतल्याक ती लांब आसल्यार पासून लांब दिसना आनी मोटवी आसल्यार पासून आस्वाद चुकना. देखून बरोवपी आपल्या वाचप्याक आपलें बरप कशें दिता तें ताचेर आसता. आंतरराश्ट्रीय मळावेलो भारतीय बरोवपी रवीन्द्रनाथ टागोर म्हणटा, “हांव न्हिदलों आनी जिवीत हें आनंद अशें सपन पळेलें. हांव जागो जालों आनी पळेलें जिवीत ही सेवा. हांव वावुरलों आनी पळेलें, सेवा जावन आशिल्लो आनंद.” काणी अशीच आसता. बरयतना तिचो उद्देश वेगळो आसता आनी बरयतकच उद्देश वेगळो जाता. वाचप्यांनी ती वाखाणली म्हणटच उद्देश आनीक वेगळो जाता. म्हणून वाचप्यांक आनंद दिवपी साहित्यकृती अज्रांवर जाता. अशेंच ‘म्हजो दिश्टावो’ हें फिलोमेना सांफ्रांसिस्को हिचें काणयां पुस्तक वाचपाक संद मेळ्ळी. तें गणेश ऑफसॅट हाणीं छापलां आनी मुंबयच्या फादर फेलिक्स डी सौजा हाणें उजवाडायलां. ताचें मुखेल चित्र विजन वँचर्स हाणीं काडलां. पुस्तकाक 136 पानां आसात जाल्यार ताचें मोल 100 रुपया आसा. कव्हराच्या फाटल्या पानार बरोवप्याची वळख आसा.

पुस्तकाचो गाभो

पुस्तकांत ल्हान- ल्हान 95 काणयो आसात. पयलीच काणी ‘सगळ्यांनी धांवडायलो, पूण..’ ह्या पुणांत जायते कितें लिपिल्लें आसा तें बरवपी दाखयता. ही एका मिशनरी पाद्रीची काणी. ताका पिडापीड दिवन लोकान एका गांवांतलो भायर घालो. ताचे कडें पवित्र पुस्तक, दिवो, कोंबो आनी गाढूं आशिल्लें जाचो ताका आधार जातालो. तो दुसऱ्या गांवांत पावलो तेन्ना ताका थंय कोणेंच आसरो दिलो ना आनी ताका वाटेरूच रावचें पडटा. त्याच दिसा त्या गांवचेर अदृश्ट येता आनी चोर घुरी घालून सगळ्या लोकांक जिवेशीं मारून उडयतात. होच साल्वार जाता कित्याक तो कोणाच्याच घरांत नाशिल्लो.

दुसऱ्यांनी आमकां मदत करची, आमच्या आकांता वेळार आमकां पावचें अशी सदांच अपेक्षा आसता. हीच अपेक्षा दुसरोय आमचे कडल्यान करीत आसता म्हणपाचें मात आमी मनांतूच दवरिनात, ही देख ‘शेजारी नासतना’ हे काणयेंत मेळटा. आपणें केल्ले चुकिचें फोर्मोंण दुसऱ्यांचेर लोटून स्वता मुक्त जावपाची संवय आसता हे विशीं सुंदर देख ‘तुकाच लागून’ हे काणयेंत मेळटा. काम पोट भरपा खातीरूच एक वाट न्हय, काम जिविताक वळन दिवपी, जिविताक अर्थ दिवपी मार्ग जावन आसा असो संदेश ‘लिपलोलें धन’ हे काणयेंत मेळटा.

राजा एका मनशाक श्रेश्ठ्ताये विशीं प्रस्न विचारता आनी तो जाण्टो जाप दिता, ‘मनीस जेन्ना दुखांत आसतना लेगीत हांसता, खंती-अदृश्ट कसलोच आवाज काडिनासतना सोंसता, आनी आपणें केल्ल्या वावरा-कश्टांचो आपणाक आपलो मालक फारीक करपाचो ना हें जाणा जावनूय वावरीत रावता.’, ‘एक अस्तुरी आपल्या बाळाच्या पाळण्या लागीं श्रेश्ठ आसता,’ आनी ‘देवाचे श्रेश्ठ्तायेक मात्रा आसना. देव सदांच श्रेश्ठ.’ अश्यो जापो ‘राजाच्या प्रस्नाची जाप’ हे काणयेंत वाचूंक मेळटात. ‘ताच्या अणभवाचो फायदो’ हे काणयेंत आनीक एक बरो संदेश आसा, आपणाक खोडी आसात म्हण पयस गेल्यार – कितलोय पयस धांवल्यार कसलोच फायदो जावपाचो ना म्हणपाचें कळ्ळें ताका. आपल्या खोडीं पासून मुक्ती मेळोवपाची आसल्यार, त्या खोडीं पासून पयस वचून न्हय, पूण त्या खोडींचेर जैत मेळवनूच मुक्ती प्राप्त करूंक शकता म्हण खात्री पटली ताका, स्वताचेर ताबो दवरून.’ एका रिशिच्या अणभवाची गजाल ही.

अश्यो देख दिवपी साबार काणयो वाचून तुमींय तृप्त जातलीं हातूंत दुबाव ना.

ऑपारी

बरोवप्यान काणयांनी जायत्या ऑपारींचो वापर केला. ‘वायट येता तें बऱ्याक म्हणटात.’, ‘स्वताच्या दोळ्यांनी येदी व्हड पाटी आसतना दुसऱ्यांच्या दोळ्यांतलीं कुस्कुटां पळेवंक..’. ‘दुखयनासतना कांटो काडप.’, ‘चोराक चान्न्याचो दुभाव’ हे सारक्यो ऑपारी काणयांनी भर्सल्ल्यो आसात. 

खाशेलेपण

चडश्या काणयांच्या निमाण्या उताऱ्यांत सार आसा आनी तो सार देखीवंत आसा. काणयो चडश्यो काल्पनीक आसात. कश्ट, इश्टागत, नातीं, मोग, नीत-अनीत, सपनां, गिन्यान, जुगार, दुडू, देवभिरांत, आपलेपण सारके वर्गूण बेस-बरे तरेन सुर्गांयल्यात. काणयो निधर्मी तत्वांचेर आसात आनी तशी पात्रांची लेगीत मांडावळ पळोवंक मेळटा.  

पुस्तकांतली भास

पुस्तकांतली भास सामकी सोंपी आसा. नव्याच वाचप्याक लेगीत ती ओडून धरपी इतली आसा. कांय काणयांनी बरोवपी सुपुरल्या भुरग्यां कडें संवाद करतना वाचूंक मेळटा.

प्रस्तावनेंतले उमाळे

पुस्तकाक प्रस्तावना बरयिल्लो कोंकणीचो म्हालगडो पंडीत पाद्र मॉरेन दे सा म्हणटा, “फिलोमेना बायेन विनोद, कथा आनी लेखूय रोमी लिपींतल्यान बरयलेलें आनी ह्या- त्या पत्रांचेर उजवाडा हाडलोले आसतात. आतां तिचीं सगळीं लिखाणां वो बरपां एका पुस्तकाच्या रुपान गोवा कोंकणी अकादेमी ही संस्था उजवाडा हाडूंक फुडें सरल्या. पूण देवनागरी लिपींतल्यान. फिलोमेनाबाय नागरी लिपी बेस- बरी जाणा. तरी, दुसरो कोण तरी नागरी लिपींत तिच्या लेखांचें लिप्यांतर करतलो आनी अशीं फिलूबायेचीं बरपां नागरी लिपीच्या मळार आनी खळार पर्जळूंक पावतलीं. हीं बरपां हिंदू भाव-भयणींच्या हातांनी पावतलीं आनी तीं रोमी लिपीच्या संवसारा भायर पावतलीं.”

बरोवप्याचे उत्फर्के 

बरोवपी आपल्या मनोगतांत म्हणटा, “जिम रीव्स आपल्या गितांत म्हणटा: “हाव कॅन आय रायट ऑन ए पेपर व्हॉट आय  फील इन माय हार्ट’’. ‘म्हजो दिश्टावो’ ह्या म्हज्या ल्हान काणयां पुस्तका विशीं लेखिका ह्या नात्यान म्हजें मनोगत सांगचें म्हणल्यार हीच गत आसा. काळजांतल्यो भावना कागदार बरोवंक शकना हांव.” 

सोंपयतना…

‘म्हजो दिश्टावो’ ह्या पुस्तकांतल्यो काणयो भुरग्यां मेरेन पावूंक जाय. जाता काय हे विशीं आमचो वावर? एक-एक काणी सुरबूस आसा, ती भुरग्यांनी वाचली जाल्यार तांच्या मनाचेर जेरूल उजवाड पडटलो. कोणाक तरी वयर काडूंक पडटा म्हण ताचो वावर धांपून दवरपाच्या निश्टूर निर्णयांत साहित्याचें कितलें लुकसाण जाता हाचेरूय विचार जावंक जाय. अमेरिकेची पॉलीन काएल म्हणटा, “जंय इत्सा आसा थंय मार्ग आसा. लाख लोका मदीं जर कितेंय सोंपचें न्हय म्हण तुका दिसता आनी जाय तें वा कितेंय करपाची एक पासून संद आसल्यार ती करून उडय. दार उगड वा गरज पडल्यार बंद जावपी त्या दारांत पांय घाल आनी दार उगतें दवर.” कोंकणी बरोवप्यांनी अशेंच करचें आसा हाची गवाय दिवपी हें पुस्तक आसा. देखून फिलोमेना सांफ्रांसिस्को बायेक आमचीं परबीं आनी शाबासकी. तुमचे कडल्यान कोंकणी साहित्यांत जायते अपेक्षीत आसा.

– विन्सी क्वाद्रूस, राय, साश्ट, 

मो. – ९८२२५८७४९८