ल्हानपण दी गा देवा

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चिंतन- 4

संत तुकाराम महाराजांनी ‘ल्हानपण दी गा देवा…’ हें कितलें सोंपेपणी सांगलें… पूण तो शब्दशा आमचे जिणेचो मंत्र. ल्हानपण म्हणल्यार निरागसपणा, बरेंपणा, निस्पृहताय आनी नात्यां मदीं गोडसाण. व्हड जातकच आमी झगडटात- नांवा खातीर, पयशां खातीर, माना खातीर. पूण ल्हान भुरगीं जगतात फक्त आनंदा खातीर आनी मोगा खातीर.

एक प्रसंग सांगतां – हांव लिफ्टींत आशिल्लों. एक धाकटुलें शाळेक वतालें. ताणें म्हाका पळोवन व्हडल्या दोळ्यांनी विचारलें, – ‘तुमचें नांव कितें?’ हांवें हांसून सांगलें. ताणें म्हणलें – ‘तुमी बरे दिसता!’ आनी रोखडेंच परत आई कडेन वळून पद गुणगुणपाक लागलें. ताचें निरागस हांशें म्हजो दीस सोबीत करुन गेलें. व्हड जातकच आमी असल्यो साद्यो गजाली पसून उलोवपाक कांचवेता.

आतां एक बशींतलो प्रसंग. गर्दी आशिल्ले एसटींत हांव फाटल्या सिटार बशिल्लों. एका थकिल्ल्या मनशाक उबें रावप कठीण जातालें. इतल्यान एका ल्हान भुरग्यान ताका विचारलें, – ‘काका, तुमी बसात. हांव उबो रावतां!’ तो मनीस लजेल्ले भशेन जालो, ताचे दोळे ओले जाले. आमी व्हड जातकच कितें करतात? ‘म्हजें सीट’, ‘म्हजो हक्क’- इतलेंच. पण ल्हान भुरग्याचें निरागस मन कोणाकूय मजत करपाक फाटीं- फुडें पळयना.

आनीक एक प्रसंग – पावसाळ्यांत रस्त्याचेर सुण्याचो एक पेटो भिजतालो. सगले लोक कुशीकच्यान गेले, पूण एका साद्याश्या भुरग्यान पोतयेंतल्यान आपली टिफीनाची चपाती काडून ताका दिली. पेटो शेपडी हालयत ताचे कडेन पळयत रावलो. त्या भुरग्यांच्या दोळ्यांत खोशी उपाट व्हांवताली.

ल्हान भुरग्यांक कांयच जड दिसना. माफी मागप, मनशाक मनीस म्हूण वागोवप, हांसून उलोवप, लजेनासतना मदत करप- हें तांच्या सभावांतूच आसता. आमी मात व्हड जायत वतना हें सगलें शेणयतात. संवसाराच्या बोवाळांत आमी आमचे मदलें ‘भुरगें’ वगडायतात.

‘ल्हानपण परत दी’ अशें तुकाराम महाराजान कित्याक म्हणलें? कारण ल्हानपण म्हणल्यार जिणे कडेन जोडिल्लो खरो मोग. ल्हान पिरायेंत देव लागींचो दिसता. कोणाचेर राग धरचो, कोणा कडेन झगडचें, हें मुळांतूच सुचना.

इश्टांनो, व्हड जावप चुकीचें न्हय, पूण ल्हान रावपूय विसरूं नाकात. एखाद्याक चूक जाल्यार रोखडेंच माफ करात. एखाद्याची चूक सांगिनासतना ताका मजत करात. एखादे अनवळखी व्यक्तीक हांसून पळयात. तुमचे भितरलें तें ल्हान भुरगें अजून जिवें आसा – ताका जगुदीं.

• ह. भ. प. देवदत्त दि. परुळेकर