भांगरभूंय | प्रतिनिधी
‘‘सांगतां, सांगतां तुमकां सगळ्यांक लोहिया म्हुणल्यार कोण तो सांगतां हां..,’’ कुसूमबाईन सगळ्या भुरग्यांक शांत करतना सांगलें.
सगळीं भुरगीं कुसूमबाई कडेन पळयत आशिल्लीं. ती कितें सांगता तें आयकुपाची तेंकां उमळशीक लागलेली. सोमूय सामको उमेदीन फुललेलो. आपणें ज्या पुतळ्या विशीं सांगलां, ताची म्हायती बाईक आसा आनी ती आतां ते विशीं सांगतली म्हूण तो मनांतल्यान मनांत खोशी जाता.
‘‘भुरग्यांनो, डॉ. राम मनोहर लोहिया हे अकबरपूर उत्तरप्रदेशांतले. ते खूब हुशार आशिल्ले आनी बर्लिनांत शिकताले,’’ कुसूमबाई हें सांगतना, मदींच सोमून विचारलें की ’बर्लिन म्हुणल्यार खंय?’
‘‘बर्लिन म्हुणल्यार विदेशांत. भायल्या देशांत,’’ कुसूमबाईन रोखडेंच सांगलें.
डॉ. राम मनोहर लोहिया भायल्या गांवांत शिकताले जाल्यार तांचो पुतळो मडगांवां कित्याक काय? तांचो पुतळो कोणें उबारिल्लो काय अशे साबार प्रश्न सोमूक पडपाक लागले. पूण ताणें ते प्रस्न बाईक विचारले ना. बाई कितें सांगता ती पळोवया म्हूण तो आयकत रावलो.
कुसूमबाईन मुखार उलयतना सांगलें ‘‘बर्लिनांत आमचोय एक गोंयकार शिकतालो. ताचें नांव डॉ. जुलियांव मिनेझिस. दोगूय भारतीय आशिल्ल्यान तांची दोगांयचीय इश्टागत जाली आनी डॉ. मिनेझिस हांणी डॉ. लोहिया हांकां गोंयांत विसव घेवपाक आपयिल्ले,’’ कुसूमबाईन सांगलें.
‘‘म्हुणल्यार ते गोंयांत येयले म्हूण तेंचो पुतळो बांदलो,’’ सोमून प्रस्न केलो.
‘‘ना! पूण तांणी गोंयांत येवन इतलें बरें काम केलें की तांकां तो मान फावो जावंक जायच आशिल्लो,’’ कुसूमबाईन सांगलें.
‘‘कसलें बरें काम बाई’’ एका विद्यार्थीनीन विचारलें.
‘‘सांगता हां बाय तुमकां खबर आसा आमचे शाळे कुशीक हें मोडिल्लें घर आसा तें कोणाचें तें?,’’ बाईन विचारतकच सगळ्यांनी न्हयकारी मान हालयली.
‘‘तें मोडिल्लें घर म्हुणल्यार पुर्तुगेजांचें पुलीस स्टेशन आशिल्लें. ते गोंयभर आशिल्ले आनी ते आमच्या लोकांक त्रास करताले. सुमार ४५० वर्सां तांणी गोंयचेर राज्य केलें. हे खातीर १९४६ वर्सा, म्हुणल्यार आयच्यान ४० वर्सां आदीं, जेन्ना डॉ. लोहिया गोंयांत आयिल्ले तेन्ना तांणी १८ जूनाक लोहिया मैदानाचेर सभा घेवन पुर्तुगेजां विरोधांत लोकांक जागे केले. लोकांक विचारांचें बळ दिलें आनी तांकां आदार केलो. हे खातीर आमचें गोंय १९ डिसेंबर 1961 वर्सा पुर्तुगेजांचे राजवटींतल्यान मुक्त जालें,’’ कुसूमबाई हें सगळें सांगता आसतना सोमू आपल्याच विचारांनी रमता. फाटल्या १९ डिसेंबराक शाळे कडल्यान पुर्तुगेजांनी मोडून उडयल्ल्या पुला मेरेन काडिल्ले मिरवणुकेची तेका याद येता आनी तो मोठ्यान म्हणटा ‘‘वीर तो लोहिया, वीर ते स्वातंत्र्यसैनीक’’
‘‘आरे सोमू म्हाका भिवयलें मरे तुवें,’’ सोमू अचकीत घोशणा दिवपाक लागतकच बाई कांचवेता. तेन्ना हेर भुरगीं सोमू कडेन पळोवन हांसपाक लागतात.
सोमू जाग्या वयलो उठून, मडगांवां लोहिया मैदानाचेर जसो लोहियांचो पुतळो आसा तसोच नक्कल करत उबो रावलो. कुसूमबाई ताका पळोवन अजापूच जाता.
‘‘ सोमू! थारलें. थारलें’’ कुसूमबाईन म्हणलें.
‘‘कितें बाई’’ सोमून विचारलें.
‘‘ह्या १८ जूनाक तुवें डॉ. राम मनोहर लोहिया जावपाचो,’’ बाईन अशें सांगतकच सोमू खोशयेन भरता.
‘‘बाई पूण लोहियाचे कपडे?’’ सोमू निर्शेता.
‘‘हांव हाडटा रे शाण्यां’’ बाईन सोमूक सांगता आनी तो परत खोल चिंतनांनी शेणटा.
‘‘हांव लोहिया. पुर्तुगेजांनी तुमकां केल्ले त्रास म्हाज्यान पळोवंक जाले ना. ते खातीर उत्तर प्रदेशांतल्यान हांव हांगां तुमकां आदार करपाक येयला. तुमचें गोंय तुमचेच कडेन उरपाक जाय. परक्यांचो ताचेर अधिकार ना. चला या आमी घोशणा दिवया. ’पुर्तूगेजांक धांवडावया, गोंय वाचोवया. आमचो नवो फुडार घडोवया’.,’’ आपूण अशें भाशण करत मिरवणुकेंत चलता आनी गांव भरचे लोक आपल्याक पळयतात, तोखेतात म्हूण सोमू सपनेता.
त्या दिसा शाळा सुट्टकच बाईन दिल्ली तांकाची किटली घेवन सोमू घरा वयता. व्हाळा कडेन पावतकच लोहियांच्या पुतळ्या सारकोच उबो रावता आनी म्हुणटा ‘‘आमी पुर्तुगेजांक भिले नात आनी ह्या पाणसोरपाक भितले?’’
इतल्यान सुमन ताका उलो मारता, ‘‘सोमू आईक सांगतलें हां आनीक ती किटली पडत मरे शाण्यां’’
आईचें नांव आयकतकच भियेल्लो सोमू किटली सांबाळटा. सुमन लागीं पावतकच ताचो हात घट्ट धरून घराची वाट धरता.
(फुडें चलता)
संजय बोरकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
