भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयचे मातयेंतल्या लोककलेची, संस्कृतायेची, लोककलाकारांची जपणूक करपाची जपासालदारकी कला आनी संस्कृती संचलनालय बरे तरेन सांबाळटा. फुडले पिळगेक आमचे संस्कृतीक धन सांबाळपाची नकळटां देख दिवन लोककलेंत भाग घेवपाची उर्बाय दिता. हाचोच एक भाग म्हण दर दोन वर्सांनी संचलनालय धालो- फुगडी महोत्सव घडोवन हाडटा. गोंयचे लोककलेक राश्ट्रीय पांवड्यार प्रदर्शीत करपाक संचलनालयाचो शिंवाचो वांटो आसा. ल्हान- ल्हान बायलांचे गट, देवळांचे संस्कृतीक गट हांकां माची दिवपाचें काम तांणी केलां.
वीस वर्सां सावन ही फुगडी महोत्सवाची परंपरा खात्यान अखंडीतपणान चालू दवरल्या. 2019- 2021 मजगतीं कोरोनाच्या विघ्नाक लागून हो महोत्सव जावंक पावलो ना. ह्या वर्साचो धालो- फुगडी महोत्सव 8 तारखेक गोंयच्या अकरा थळांनी आनी 9 तारखेर काणकोण धरून बारा थळांनी यशस्वीपणान जालो. श्रीपिंपळेश्वर सिद्धीविनायक मंदीर, पणजी, श्रीसाईबाबा मंदीर करासवाडो, श्रीरामनाथ जल्मी देवस्थान धारबांदोडा, श्री ब्रह्मदेव मंदीर ब्रह्मकरमळी- वाळपय, श्रीमोरजाय सभामंडप मोरजे, श्रीशांतादुर्गा देवस्थान कोळंब, सांगें, श्रीचंद्रेश्वर देवस्थान केपें, श्रीवेताळेश्वर देवस्थान वेलींग, श्रीम्हाळसा नारायणी देवस्थान, वेर्णें, रवींद्र भवन साखळे, श्रीशांतादुर्गा देवस्थान धारगळ आनी रवींद्र भवन, काणकोण हीं तीं थळां.
पयलो फुगडी महोत्सव 2002 वर्सां तांबडी सुर्लाच्या म्हादेवाच्या देवळांत जाल्लो. एकूच थळ जाल्ल्यान कांय हौशी फुगडी घालप्यांचो विरुस जालो. काणकोण वाठारांतल्या कांय हौशी फुगडी घालप्यांक चंद्रेश्वरभूतनाथ देवूळ फुगडी महोत्सवाचें थळ म्हण संचालनालयान थारायलें. पयल्या वर्सा 20 पंगडांनी वांटो घेतलो. 2002 -2024 त महोत्सवाची थळां एका वयल्यान बारा जालीं आनी पंगडांचो आंकडो 20 वेल्यान 500 फुडें पावलो. सुमार 7547 बायलां, चलयो ह्या महोत्सवाचीं भागीदार जालीं. पंगड थोडे आसले तेन्ना दरेका पंगडाक धालो- फुगडी सादर करपाक 15 मिनटां मेळटालीं. पंगड वाडत गेले तशे फुगडी सादर करपाक 10 मिनटां केलीं. दरेका पंगडाक मानधन आनी फुगड्यांनी वांटेकार जावप्यांक संचलनालयाचें प्रमाणपत्र दिलें. जेवणाची आनी हेर साधन सुविधांची तजवीज कला आनी संस्कृती संचलनालयान बरे तरेन केल्ली. मानधना परस चड खर्च पंगडांनी थळाचेर पावपाक केल्लो तो फक्त फुगड्यांचे आवडीन.
फुगडी गोंयचो एक वेगळो लोकनाचाचो प्रकार. धालो म्हणल्यार दिसपट्टे जिणेचेर गितां घडोवन धा परस चड बायलांनी पौष म्हयन्यांत दोनूय वटेन उबीं रावून केल्लो नाच. चड करून चवथी वेळार गणपतीची पुजा जाले उपरांत आमोरेर घरांतलींच बायलां, चलयो एकठांय जावन फुगडी गावन गिताच्या तालार ताळयो वाजयत वांटकुळ्यांनी घुंवतात. हीं गितांय बी बायलांनीच घडयिल्लीं. कसल्याच वाद्याची साथ नासतना फक्त ताळयांच्या नादार हो लोकनाच बायलां उमेदीन करतात. महोत्सवांत जितले उमेदीन तीं फुगड्यो घालतालीं तितलेच उमेद तांकां पळयतना येताली. लयबद्द असो तो ताळयांचो आवाज कान तृप्त करतालो. गोंयांत 28 तरेच्या फुगड्यांचे प्रकार पळोवपाक मेळटात. कांय सांगपाचे जाल्यार आडवी- उबी फुगडी, कचो घालप, झिम्मो घालप (दोगांनी घालपाचो) सगळ्या तरेच्यो फुगड्यो घालून जाल्यो म्हणटच झेमाडो.
आदीं एकठांय रावपाची पद्दत आसली. कांय कडेन आजूनूय आसा. एका घरांत कितलोसोच लोक रावतालो. सण- परबां वेळार भलतीच मजा येताली. लोककलाच ही मनोरंजनांचें आनी उमेद उक्तावपाचें एक साधन आसतालें. चवथीक सगळीं कामां सोंपले उपरांत बायलां सांजवेळार फुगड्यो घालतालीं. दिसभर काम करून थकल्यांत हेंय विसरतालीं. सकाळीं उठून परत कामाक लागपाचें आसा, होय हुस्को विसरतालीं. मन भरसर फुगडी घालतालीं.
हालींसराक कुटुंबाचो आंवाठ ल्हान जाला. आतां तिगां, चवगांचें कुटुंब. ही ल्हान कुटुंबाची संकल्पना आतां गांवगिऱ्या वाठारांनीय पावल्या. नोकरी, धंदो, शिक्षणाच्या निमतान लोक जळीं- मळीं शिंपडला. तो सणा- परबां निमतान सोयरेंपणांक आयलेल्या परीं येता. हाचो प्रभाव एका तेंपार घराघरांनी एकामेकांगेर वचून घालपी फुगड्यांचेर पडला. दुसरी एक बाजू पळोवपाक गेल्यार आमचे मातयेंतल्या लोककलेक सोडून गोंयकारांनी शेजारच्या राज्यांच्या लोककलेक आपणायल्या. खूब निरशेवणी हाडपी ही गजाल. नवरात्रांच्या दिसांनी हेर नाचां बरोबर आमच्यो फुगड्योय जावपाक जाय. एकेक राती तीस मिनटां जरी बायलांनी येवन फुगड्यो घाल्यो जाल्यार आमची लोकसंस्कृती फुडले पिळगे खातीर तिगोवपांत येस येतलें. भौशीक गणेश उत्सवा वेळार आरती करपाक, पुजा करपाक सगळेच तयार आसतात, ह्याच मंडळांनी फुडें सरून वाठारांतल्या बायलां खातीर एक दीस ‘फुगड्यांची रात’ कित्याक करूं नज?
सरकाराचें एक खातें कांय कर्मचाऱ्यांक घेवन दिसाक पांचश्यां वयर पंगड आनी 7547 बायलांक जर लोककलेची उमेद दिवपाक आनी घेवपाक जर फुडें काडूंक शकता, तर प्रत्येक शार, गांवान मुखार सरपाक जाय. 7547 आंकडो वाडपाक जाय आनी एकाच दिसा इतल्या बायलांनी लोकनाच केल्ल्याची नोंद गिनस बुक ऑफ वर्ल्ड रिकोर्डांत जांवक जाय. कसल्याच वाद्याचो आदार नासतना तालबद्द रितीन, बसलेले कडेन पांय थिरकावंक लावपी आमच्यो फुगड्यो सगळ्या जगाक दाखोवपाक जाय.आयज तें सहज शक्य आसा.
धालो आनी फुगडी महोत्सवाक लोकांनी दिल्लो इतलो बरो प्रतिसाद तोखणाय करीसारको. खरेंच कला आनी संस्कृती खात्याचो धालो-फुगडी महोत्सव ही काळाची गरज आसा.
प्रिता परब
9921382375
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
