भांगरभूंय | प्रतिनिधी
बांयत पडिल्लो पाणकाडो सान्नां विसरना अशी जाणटेल्यांची म्हणणी आसा.
पयलीं बांयचें उदक काडटना लाटीचो वापर करताले. शेताच्या, कुळागराच्या शिंपणेक वो हेर उदकाच्या वापराक ही लाट वापरताले. ह्या लाटीचें उदक काडप्याक पाणकाडो म्हणटाले. एक दीस ह्या पाणकाडयागेर सान्नां केल्लीं. आज बरीं सान्नां खावपाक मेळटलीं ह्या चिंतनांनीच तो लाटीचें उदक काडटालो. उदक काडटा काडटा तो बांयत पडलो. बोवाळ जातकच लोक जमले. बांयतल्यानच तो लोकांक सांगूंक लागलो, मातशें म्हजे बायलेक सान्नां काडून दवरूंक सांग आं.
तशीचशी गत राजभास कायद्यांत रोमी लिपीय घालची अशें मागप्यांची जावंक ना मूं?
राजभास कायद्यांत रोमी लिपी घालपाचो प्रस्न कितलेशेच फावटी मुखार हाडला आनी कितलेशेच फावटी तो अमान्य जावन फाटीं पडला. हे मागणेक सगल्या थरांतल्यान कित्या खातीर तेंको मेळना हाचेर विचार जावंक जाय.
सगल्यो तकनिकी/तंत्रीक गजाली कडेक काडून जरी रोमी लिपी राजभास कायद्यांत हाडली जाल्यार ती आपशीच शिक्षणांत येतली. शिक्षणांत आयली जाल्यार कोंकणीच्या वर्गाचे दोन वांटे करचे पडटले, जातूंत रोमी लिपयेंतल्यान शिकपी विद्यार्थी एका वर्गांत बसतले आनी देवनागरी लिपयेंतल्यान शिकपी विद्यार्थी दुसर्या वर्गांत बसतले. म्हणल्यारूच सभावीक रुपान हिंदू भुरगे देवनागरीच्या वर्गांत बसतले आनी क्रिस्तांव भुरगे रोमीच्या वर्गांत बसतले. म्हणल्यारूच शिक्षणाच्या क्षेत्रांत जंय आमी भुरग्यांक मुल्यां शिकयतात, समानताय शिकयतात थंयच धर्माच्या नांवान तांचे भितर फूट घाल्ले वरी जातली. जाची परवानगी आमकां आमचें संविधान दिना. देखून सारासार विचार करपी रोमी लिपयेचो राजभास कायद्यांत आस्पाव करून घेवपाचे मागणेक विरोध करता.
कोंकणी भाशेचे सेवे परस सुवार्थ मध्यसुवातीर दवरून काम करप्यांचो आंकडो वाडला. पदां खातीर आनी पयश्यांच्या सुवार्था खातीर काम करप जाता. सरकारा कडल्यान फक्त रोमी लिपये खातीर वावुरपी दाल्गाद कोंकणी अकादेमीक सादारण एकुणतीस लाख अंयशीं हजार रुपयांचें अनुदान मेळटा. तियात्र अकादेमीक अंयशीं लाखांचें अनुदान मेळटा. तरी आसतना रोमी लिपयेच्या मळार मरगळ कित्याक आयल्या हाचेर तकली फोडपाची गरज आसा. कोंकणी अकादेमी सारखे संस्थेन लिप्यांतरणाच्यो येवजणो दवरून लेगीत रोमी लिपयेंतलीं पुस्तकां देवनागरींत येनात. गुलाब म्हयन्याळ्याचे संपादक रोमी लिपयेंतल्यान येवपी गुलाब म्हयन्याळें वाचक नाशिल्ल्यान केन्नाय बंद पडूं येता असो हुस्को परगटायता. लोकांक फुकट दिवन लेगीत तें लोक वाचनात अशीय कागाळ कोणे तरी केल्ली. दाल्गाद अकादेमीन छापिल्लीं पुस्तकां कितलीं खपतात हाचेरूय प्रस्नचिन्न आसाच. दाल्गाद अकादेमीक कार्यशाळो घेतना वांटेकार जावपी लोकांक पयशे कित्याक दिवचे पडटात हाचेरूय विचार जावंक जाय. हे इतले प्रस्न कित्याक आसात हाचो विचार करपाचो सोडून आपलें हीत आनी सुवार्थ पळोवपाचें काम आपूण रोमी लिपये खातीर वावुरतां म्हणपी कांय म्हालगडे करतात देखून म्हाका बांयत पडिल्लो पाणकाडो सान्नां विसरना ही वयली म्हण याद जाली.
रोमी लिपयेचे उदरगतीक वावुरपी कांय म्हालगड्यांनी रोमी लिपयेच्या समर्थकांची दिकाभूल केल्या. रोमी लिपयेचे उदरगतीक वावुरपी कांय म्हालगड्यांनी रोमी लिपयेचो संबंद थेट क्रिस्तांव धर्मा कडेन लायला. क्रिस्तांव धर्मांत रोमी लिपयेचो वापर चड जाता अशें जरी आसलें, तरी हिंदू बरोवपीय रोमी लिपयेंत आपलें लिखाण, वाचन करतात हें मतींत धरूंक जाय. समाजांत फूट घालून आपलो सुवार्थ सादोवपाक कांय जाण वावुरतात आनी तांकां क्रिस्तांव समाजांतले कांय मेजकेच फुडारी सोडल्यार हेर फुडारी विरोध करिनात.
रोमी लिपयेंतली कोंकणी ही स्वतंत्र भास म्हणपाचो नवीन सोद लावन कांय म्हालगडे उलयतात. माचयेर उलोवपाक गेल्यार न्यूनगंडांतल्यान आपली कोंकणी सारखी ना म्हण इंग्लीशींत भाशण सुरू करपांत कांय जाण धन्यता मानतात जाल्यार कांय जाण न्यूनगंडांतल्यान सभेमाजा वयली कोंकणी वेगळी आनी उलोवपाची कोंकणी वेगळी असो समज करून उलयतात.
एक फावट एका राजकारणी कोंकणी फुडार्यान कोंकणीक जितलीं कापडां चड तितली ती गिरेस्त अशें विधान केल्लें. आयकुपाक बरें दिसपी हें विधान कितलें उखलापें तें समजून घेवंक जाय. कोंकणी समाजच पयलीं ल्हान. तो मुखेलपणान चार राज्यांनी वांटून गेला. समाजीक कारणांक लागून जे लोक स्थलांतर करून हेर राज्यांनी गेले थंय ते पयलीं कोंकणी देवनागरींतल्यानच बरयताले हाची गवाय तांचें पयलींचें बरप पळयल्यार मेळटा. कर्नाटकांत आनी केरळांत थळाव्यो भासो द्रवीडी आशिल्ल्यान थंय आर्य भास कोंकणीची देवनागरी शिकूंक आडखळ जावंक लागिल्ल्यान आपले सोयी खातीर थंय कोंकणी बरोवंक अनुक्रमान कन्नड आनी मल्याळी लिपी आनी नवायत लोक परसो अरेबीक लिपी वापरूंक लागले. गोंयांत समाजीक कारणांक लागून आनी चडश्या भुरग्यांचें शिक्षण पुर्तुगीज भाशेंत जावन रोमी लिपी अवगत आशिल्ल्यान रोमीचोय वापर जावंक लागलो. पुराय कोंकणी समाजांत जेन्ना पांच लिपयांचो वापर जाता आनी एकल्याक दुसरी लिपी वाचपाक कळना वा ती वाचूंक त्रास जाता अश्या वेळार ह्या पांच लिपयांतल्यान बरयिल्लें साहित्य कोंकणी आसून लेगीत कोंकणी मनशाक वाचूंक मेळना ही वस्तुस्थिती. कांय जाण लिपयेचो प्रस्न भावने कडेन जोडटात. भावना चाळोवन घालप सोंपी.
आयज विचार जावंक जाय तो कोंकणी कशी वयर काडूंक जाय हाचो. कोंकणी कडेन प्रतारणा करून लिपयेचे प्रस्न नाचोवपाचें काम कांय सुवार्थी फुडारी करतात. तांकां तांची सुवात दाखोवन कोंकणीचे उदरगतीक मध्यसुवात दिवंक जाय. क्रिस्तांव आनी हिंदू भाव एकठांय येवन कोंकणीचे उदरगतीचें काम करतले हाचे खातीर वावरूंक जाय. सद्याची परिस्थिती आनी वस्तुस्थिती कितें आसा आनी हाचें भान दवरून काम करूंक जाय. लिपी सोडून कोंकणींत काम करपाचीं कितलींशींच मळां आसात देखीक कोंकणी संगीत, लोकवेद, लोकगितां, कोंकणी शब्द आदींचें रॅकॉर्डींग करप.
निसुवार्थपणान वावुरपी कोंकणी मनशान हें काम करपाक एकठांय येवचेंच पडटलें.
चेतन आचार्य
9422389290
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
