रोमी आनी नागरी कवितांची सुरबूस मेजवानी ः ‘जिणेची चडटी वाल’

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

खंयच्याय एका बरोवप्याची उमेद नियाळटलो जाल्यार ताचें सबंद साहित्य वाच्चे आदींच ताची खोपशी समजता. हे फाटभुंयेर भर दिवन हांवें विमर्सो बरोवंक सिल्वेस्त्रिना पेरेरा हाच्या कवितां पुस्तकाची निवड केली. सिल्वेस्त्रिनाचो पयलो कवितां झेलो वाचलो तेन्नांच ताची कविते कडली ओड समजून आयिल्ली. हे फावटी ताणें आपल्यो कविता रोमी आनी नागरी लिपींनी छापून हाडल्यात ही खूब बरी गजाल.  दोनूय लिपींनी छापून एकाच पुस्तकान दोनूय समाजा कडेन पावपाचो ताचो हावेस.  हो कवितां झेलो बी.एम.डबल्यू पब्लिकेशन्सान उजवाडायला जाल्यार एरियल प्रिंट्स हाणीं छापला. पुस्तकाचें मुखेल चित्र विली गोयसान काडलां आनी कव्हराच्या फाटल्या पानार बरोवप्याची वळख आसा. सिल्वेस्त्रिनान मूळ रोमींत बरयिल्ल्यो कविता मिनीन आल्मेदान लिपयांतर केल्यात.  पुस्तकाक सुमार 150 पानां आसात आनी ताचें मोल 120 रुपया आसा. ह्या सोबीत कवितां झेल्या खातीर सिल्वेस्त्रिना पेरेराक शाबासकी आनी परबीं!

फाटभूंय

कवयित्री सिल्वेस्त्रिना संवेदनशील विचारांचें धनी. तें आपल्या पोरसांतले रानवटी वाली कडें नकारात्मक नदरेन पळेता आनी ती वाल परत उदेतली म्हण जाणा जावनूय, तिचीं पाळां हुमटावंक सोदिनां. खरें म्हणल्यार पोरसांत वाल रोयिल्ली फुलां वा फळां दिवंक पूण एक रानवटी वाल कवयित्रीच्या विचारांत खोदळ निर्माण करता. हो खोदळ नवी कविता रचूंक बळगें थारता कित्याक दुर्गुणांत सदगूण सोदून जो मनीस आपल्या जिविताची वाट चलता, तोच जैताचे पावंडे चडटा.  म्हण घड्ये कवयित्रीचे जिणेची वाल कशी चडत गेली ह्या अणभवांतल्यान कविता रचतना मनांत लिपून आशिल्ले आवंडे नकळत विरगळत ‘जिणेची चडटी वाल’ पुस्तकांत घर करून गेले.

 पुस्तकाचो गाभो

‘जिणेची चडटी वाल’ ह्या पुस्तकांत वेग-वेगळ्या विशयांचेर आदारीत 55 कविता आसात. हे विशय म्हणल्यार एक-एक प्रसंगूच म्हणूंक जाता, जातूंत कवयित्रीच्या काळजांतल्यो भावना आसात, जिवितांतले अणभव आसात, आत्मनिरिक्षण आनी आत्ममंथन आसा, नवरसांचो सांगोड आसा.’तूं असो कसो ?’ ही ताची पयलीच कविता मनशाचें चरित्र घेवन मुखार येता. मनीस शेड्ड्या सैमाचो. आपणाक जाय तेन्ना रंग बदलता. केन्ना घातकी जातलो हें कोणाच्यान सांगूंक जायना. देखून दुसऱ्या कडेन पळोवपाचो दिश्टीकोण गंभीर आसूंक जाय म्हण कवयित्री पटोवन दिता. हे कवितेंत विरोधाभास आसा, सुचकताय आसा. देवाचेर कवयित्रीचो कितलो भावार्थ आसा ताचो आभास जाता. असलीच ‘भोगसणें’ ही कविता आसा. उपरांत वाचूंक मेळटल्यो कविता इगर्जेच्या नेमां कडेन हाडून सोडटात. चतूर रावात…, खुरीस, नातलां, प्राचीत काळ, सांत आंतोन, तेर्साचें कोंत ह्यो धर्मीक तत्वांचेर आदारीत कविता जिविताच्या तत्वां-मुल्यांची वळख करून दितात.

‘दिवो’ हे कवितेंत अलंकारीत भास वापरल्या. हो ताचो गूण आनिकूय कवितांनी दिसून येता. ही भास कवितेची सुंदरताय वाडयता. वीर रसान भरिल्ल्यो कविताय ह्या झेल्यांत वाचूंक मेळटात.  तें म्हणटा गोंय सोबीत आनी सुंदर. तें आमी सांबाळूक जाय. तेच बराबर कोंकणी आमची मांयभास. उतरा- पावलाक ती वापरूंक जाय. आपलें अस्तित्व हें आपल्याच गांवांत आनी आपलेच भाशेंत आसता हें ‘गोंय म्हजें’ हे कवितेंतल्यान स्पश्ट करता.

ह्या कवितां झेल्यांत कवियत्रीन महात्मा गांधी सारक्या देशाच्या म्हान मनशाची देख दिल्या. ‘महात्मा’ हे कवितेंत तें म्हणटा-

चल्लो वाट नितीची

उलोवन उतरां सताचीं

वापरली भास मोगाची

शांतीचो दूत गांधीजी

गोंय म्हजें, आमी मोगी कोंकणीचे, पुलीस ह्यो बी अश्योच अभिमान बाळगुपी कविता.  तेच बराबर कवियत्री नव्या वर्सांत, पावस आयलो… जैत ह्या कवितांनी उमेद जागयता.

जायत्या कवितांनी कवियत्री जिवितांत येतल्या दुख्खाची खबर प्रगट करता. देखीक, ‘दोळ्यांतलीं देंवतात दुकां’,  ‘दुख्ख’ ह्या सारक्या कवितांनी दुख्खाचें प्रदर्शन जालां. मनशाची सावळी जावन भोंवतल्या दुख्खाक ताणें बरो रंग हाडला. 

जिवितांतलें दुख्ख सोंपून

गेलें अशें दिसलें म्हाका

पूण तशें जावंक ना

फाट म्हजी तें सोडिना

सूख, वडिलांचें सांगणें, विश्वासाची जीण… शेवट ह्यो कविता रीत देखिच्यो आसात.  हांतूंत कवियत्री उपदेश करता जाल्यार आधुनीक वस्तूंचो गैरउपेग, फेसबुकाक बळी पडिल्लीं भुरगीं तशीं जाणटीं, घरांतल्या गरजेच्या कामांचेर  विसर,  विसरिल्लीं दिसपट्टीं मागणीं,  घरच्या मनशां वांगडा भासाभास, ह्यो गजाली लेगीत कवियत्रीचे नदरे आड जावंक नात. बऱ्योच कविता मोगाचेर आसात. दोळ्यांतलीं देंवतात दुकां, दुख्ख, फेसबूक, फटोवं नाका, मोग कुड्डो, मोगा म्हज्या, सूख म्हजें…, नीज मोगाचें इनाम, सासणाक तुजें, विसरूंक ना, दर्या किनाऱ्यार ह्या कवितांनी कवीचें मन मोगाक कितलें आशेता हाचें दर्शन घडयता.  

प्रस्तावनेंतले उत्फर्के

पुस्तकाक प्रस्तावना बरयिल्लो शिक्षक वासालो कार्वाल्हो म्हणटा, “कवियत्री सिल्वेस्त्रीना पेरेरान आपल्या जिवितांत येतल्या खूबश्या प्रसंगांचेर कविता आकारल्यात. जिवितांत येतलें सूख, दुख्ख, मोग, राग, विश्वास, हावेस, जैत, हार, पिडा, प्रस्न अशे विवीध विशय कविते रुपांतल्यान हाताळपाचे प्रयत्न केल्यात. दुसऱ्याच्या जिवितांत आयिल्ले प्रसंग हे आपलेच अणभव हे दिश्टीन कविता घडयल्यात. त्यो वाचतल्याक आपल्याच जिविताचेर आटापिल्ल्यो कविता कश्यो दिसूंक लागतात.”

खाशेलेपण

ह्या कवितां झेल्यांत मोगा रुपान भावनीक उतरां-खेळ बरोच जाला. व्यक्तीभास भरभरून आयल्या. संघर्श आनी खोस-खीणूय अणभवाक येतात. घटमूट विचारांक चालना दिल्या.

बरोवप्याच्या मनांतलें

कवयित्री आपल्या मनोगतांत उदगारता, “जिणेची चडटी देंवतेंतल्यान सुरू केल्ली, नकळं जावन ती चडटी काडून थकतलें वा ते देंवतेंतल्यान देंवतना निसरून पडटलें. सूख- दुख्खान निराश जातना, भलायकी- पिडे कडेन झुजतना, आदार- सहकार सोदतना, समाजांत लोकां समोर जियेतना सुखाचें व्हडें तडीक पावनासलें, आनी तें केन्नाच पावचें ना काय? असले प्रस्न मनांत उपरासतना हांव सदांच देवाचेर विश्वास दवरून जियेलां.”

कवितेंतली भास

भास सादी पूण विचार गिरेस्त आसात.  कांय कवितांनी उपमा जाणवता. चडश्या कवितांनी यमक सांबांळ्ळां. चार ओळींच्या कडव्यांचेर कवयित्रीन चड भर दिला. करुणा रसान भरिल्ल्यो बऱ्योच कविता वाचूंक मेळटात.

सोंपयतना…

कविता प्रकार हाताळप हो सोंपो प्रकार न्हय पूण जाका एक पावटी ताचें तंत्र समजलें जाल्यार कविता केळोवंक सोंपें जाता. सिल्वेस्त्रिनाक हाचें सुत्र जमलां. ताच्यो जायत्यो अप्रकाशीत कविता आसात त्यो ताणें छापून आनीक पुस्तकां उजवाडावंक विनंती. बरोवपी भाशेची उदरगत करतात, सिल्वेस्त्रिना कडल्यानूय ती जावंक आमचे आवंडे. परत एक फावट परबीं दितनां नव्या विचारांची वाल फुलतली म्हण आस्त बाळगितां.

– विन्सी क्वाद्रूस, 

राय, साश्ट, 

98225 87498