भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भारतांतलो एक यशस्वी पौराणीक कथा लेखक अमीश त्रिपाठी आपल्या महत्वाकांक्षी रामचंद्र माळेंतलो चवथो मणी वॉर ऑफ लंका हातूंत लंकेच्या झुजाचें एक बळिश्ट आनी भावनीक पुनर्कथन करता. हेर तीन ग्रंथांच्या उपरांत ह्या पुस्तकांत आपल्या तीन नायकांचीं – राम, सीता आनी रावणाची कथा लंकेच्या इतिहासीक झुजा भोंवतणी एकठांय केल्या. हो ग्रंथ फकत पुनर्कथन न्हय तर आधुनीक संवेदनशीलताय, राजकीय घडामोडी, भावनीक खोलाय आनी तत्वगिन्यानी संशोधन हांणी भरिल्ली पुनर्कल्पना. वॉर ऑफ लंका हो ह्या माळेचो तो बिंदू, जंय नशिबांची टक्कर जाता, धर्माची परिक्षा जाता आनी झूज चरित्र आनी खात्रेची निमाणी परिक्षा थारता.
बळिश्ट आनी त्रास दिवपी राजा रावण हाणें सितेचें अपहरण केल्या उपरांत लंकेचें झूज सुरू जाता. तिचो घोव आनी अयोध्याचो राजकुंवर राम उग्र वानर झुजारी हनुमान आनी माकड राजा सुग्रीव हांच्या पराक्रमी सैन्याच्या आदारान रावणाच्या लंकेंतल्यान तिका सोडोवपा खातीर झुजाची तयारी करता. कथेंतल्या मुखेल पात्रां – राम, सीता, रावण, लक्ष्मण, हनुमान आनी विबिषणाच्या माध्यमांतल्यान झुजाच्या उज्यांत तेल ओतपी भावना, निश्ठा आनी वैचारीक संघर्शाच्या गुंतागुंतीचें जाळें पळोवंक मेळटा. लंकेक घेराव घालप, दर्या हुपपाक पूल बांदप, भावां मदीं (रावण आनी विभिषण) टकराव आनी राम आनी रावण हांचे मदलें निमाणें द्वंदयुद्ध सिनेमाच्या भावनेन आनी तत्वगिन्यानी वजनान जिवंत रितीन दाखयलां.
लेखक पुराय लंकेच्या झुजांत जायते विशय विणटा – धर्म विरुद्ध धर्म, वैयक्तीक लुकसाण विरुद्ध भौशीक कर्तव्य, सत्ता आनी ताचे परिणाम, क्षमा आनी सोडवण. हीं अप्रत्यक्षपणान पात्रांची कृती, निवड आनी नशीब हांचे वरवीं सादर केल्यांत. एक बळिश्ट विशय म्हणल्यार बऱ्या – वायटाचो द्वैत. रावण मुळांत राक्षस राजा न्हय – ताची बुद्धी, प्रशासकीय कुशळटाय आनी दुख्खद भूतकाळ ताच्या क्रूरपण आनी अहंकाराक कारणीभूत ठरल्यांत. तेच प्रमाण रामाच्या नैतीक दुविधांतल्यान धर्म चड करून वैयक्तीक मोलाचेर साध्य जाता हें स्पश्ट करता. झुजाचो स्वभाव हो आनीक एक विशय. ह्या पुस्तकांत हिंसाचाराची महिमा दाखोवंक ना. पूण तातूंत आस्पावीत आशिल्ल्या सगळ्यांचेर कितलो मानसीक आनी भावनीक त्रास जाता तें दाखयलां. प्रियजनाचें मरण आनी झुजाचो विध्वंस हांकां फावो त्या गंभीरतायेन चित्रायल्यांत.
अमीश कथन समृद्ध करपाक पुर्विल्लें तत्वज्ञान, खास करून वेद, उपनिषद आनी धर्मीक विचार हांचो संदर्भ वापरता. हे घटक कथेक उंचायेर व्हरतात आनी तिका मनशाच्या कालबाह्य हुस्क्या कडेन जोडटा. लंकेच्या झुजांतली अमीशाची लेखन पद्दत सुलभ आनी वेगान चलपी आसून ती तरणाट्या वाचप्यांक आनी पुर्विल्ल्या भारतीय शास्त्रांची वळख नाशिल्ल्यांक आवडपा सारकी आसा. भावनीक खीण, तशेंच तात्वीक अंतर्दृष्टी आनी विनोदी संवाद हांचे मदीं तो समतोल दवरता. इतिहासीक, शास्त्रीय आनी भुगोलीक तपशील कथेंत एकठांय केल्ल्या पद्दतींतल्यान ताचें संशोधन स्पश्ट जाता, देखीक रामसेतूचें बांदप, पुर्विल्ल्या लंकाची मांडावळ, पुर्विल्ल्या झुजाची रणनिती. कथात्मक रचणूकेंतलो बहु-दृष्टिकोण केन्ना केन्नाय गुंतागुंतीचो आसलो तरी वाचप्यांक घडणुकांची चड खोल समजूत दिता. पूण आदलीं पुस्तकां वाचूंक नाशिल्ल्यांक तालांत स्थीर जावपाक आनी पात्रांची फाटली कथा समजून घेवपाक कांय वेळ लागूं येता.
वॉर ऑफ लंकाची एक बळिश्ट खाशेलताय म्हणल्यार तातूंतल्या पात्रांचें सुक्ष्म चित्रण. वैयक्तीक वेदना आनी भौशीक कर्तव्य हांचे मदीं घुसपल्ल्या, धर्माचें मुर्त रूप म्हणून रामाचें चित्रण केलां. शिस्तबद्ध राजकुंवरांतल्यान झुजपाक कठीण फुडारी म्हणून जाल्लें ताचें रुपांतर आश्चर्यजनक, पूण विस्वास दवरपा सारकें आसा. झुजाच्या परिणामाचेर तो प्रस्नचिन्न उबें करता आनी न्याय आनी फुडारपण हांचेर खोलायेन चिंतन करता, जाका लागून ताच्या पात्रांत तत्वज्ञानी गुरुत्वाकर्शण वाडटा. आदल्या पुस्तकांनी उबारिल्ले वरी ह्या पुस्तकांत लेगीत सीता पुरूशाक कठीण प्रसंगांनी सर्त करपा सारकी आसा. रावणाच्या कैदेंत लेगीत ती शूर, बळिश्ट आनी बौद्धिक नदरेन घटमूट उरता. रामाचेर तिचो विस्वास आनी तिची आंतरीक लवचीकता हे तिच्या व्यक्तिमत्वाचे मुखेल भावनीक गूण.
रावण हो चड प्रमाणांत खलनायक म्हण चित्रीत जाला. ह्या आदीं रावणाचें कथन करपी पुस्तकां, ग्रंथ, फिल्मां, मालिका ताका खलनायक म्हणुनच उबीं करतात. एक उत्कृश्ट शासक म्हण ताच्या गुणां वटेन आतां मेरेन आडनदर जाल्या हें मानचेंच पडटलें. पूण अमीश ताका आडवाद आसा. सदर लेखक ताका एक तेजस्वी तरी दोशपूर्ण राज्यकर्तो म्हणून चित्रीत करता, जाचें आडमार्गांत वचप वेदना, अभिमान, गर्व आनी सुप्त म्हत्वाकांक्षा ह्या गुप्त पूण वास्तवीक कारणांक लागून जालां. ताचे दुबावाचे खीण, नशिबाचेर चिंतन आनी मरणा कडेन ताचो निमाणो टकराव पळोवन ताचो राग आनी तिरस्कार जाल्या बगर रावना. अशें आसलें तरी एक अदृश्य सहानुभूती ताचे प्रती व्यक्त जाता. आपणाल्या लंकेंत तो व्हडलो आनी बरो राजा आसलो तरी सीतेचें अपहरण केल्ल्यान ताका आयज मेरेन समाज वायटूच नदरेन पळयता. हनुमान एक दृश्य-चोर म्हणून उदेता – बुदवंत, भक्तीमय, विनोदी आनी सगळ्यांत बळिश्ट. ताची आंतरीक उत्क्रांती आनी रामा कडेन ताचें वाडत वचपी बंधन हें कथेक हळुवारपण आनी बळगें दिता. ताच्या भितरल्या सुप्त गुणांची वळख वाचप्याक मंत्रमुग्ध करता. लक्ष्मण आनी विबिशण तत्वज्ञानी आनी भावनीक थर म्हणून काम करतात – निश्ठा, नितीमत्व आनी वैयक्तीक लुकसाण हांचे मदल्या संघर्शांनी.
वॉर ऑफ लंका हें भारतीय पुराणकथांतल्या एका म्हत्वाच्या प्रसंगाचें एक बळिश्ट आनी भावनीक रितीन भरिल्लें पुनर्कथन. गिरेस्तकायेन घडयल्लीं पात्रां, विशयात्मक गुंतागुंत आनी रोमांचक कथन हें रामचंद्र मालिकेचें खाशेलपण म्हणून उबें रावता. अमीश त्रिपाठी हाच्या पुर्विल्ल्या महाकाव्यांचो आनी आधुनीक कथाकथनाचो मेळ वळखीच्या कथांक ताजें, जिवंत रूप दिता. ताका लागून खंयेचय पिरायेच्या वाचप्या भितर ताचें कथन सोपेपणान देंवता. हें पुस्तक फकत झुजा विशीं न्हय – झुजाक कारणीभूत जावपी निवडी विशीं, लोकां मदीं फूट घालपी विचारसरणी, योग्य तें करपाक लागपी धैर्य आनी दुस्मानांत लेगीत अस्तित्वांत आशिल्लें मनीसपण हांचे विशीं आयच्या काळांत देख निर्माण करता. भारतीय पुराणकथांचे वा इतिहासीक साहित्याचे शौकीन आसूं वा फकत खोल काळजान महाकाव्यात्मक गाथांचो आस्वाद घेवपी आसूं, वॉर ऑफ लंका हें एक आकर्शक आनी फायद्याचें वाचन.
शुभा बरड वेलींगकार
8788251629
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
