रानवटी जनावरांचेर, सुकण्यांचेर हावळ

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज रानां मारून वाग, वांस्वेल, बिबटो अशें हिंसक प्राणी गांवांनी सरळ प्रवेश करीत आसात आनी हाका लागून व्हड प्रमाणांत मरणां लेगीत जाल्यांत आनी जायत आसात.

आयज देशांत वाडटें प्रदुशण, शारीकरण, उद्देगीकरण, झाडां मारप आनी व्हड व्हड टॉवर हाका लागून भूंय, उदक आनी वायू हांचें वातावरण दुशीत जालां. हाका लागून मनीस, सुकणीं आनी जीवजंतू हांचे जगप सामकें कठीण जालां आनी वाडट्या प्रदुशणाक लागून झाडां, पशू, सुकणीं लुप्त जाल्यात वा लुप्त जावपाचे वाटेर आसात. पूण मनीस बुद्धीजिवी प्राणी आशिल्ल्यान मोनजातीचेर कसलेच तरेचो अत्याचार वा अन्याय जावचो ना हाची काळजी घेवंक जाय आनी योग्य ती उपाय येवजण करूंक जाय. नाजाल्यार मोनजातीं मदीं आनी मनशा मदीं कसलोच फरक उरचो ना. आयज दरेक राज्यां सयत देशांत मनशाच्या सुखसुविधां खातीर व्हड प्रमाणांत रानां मारपाचें काम सुरू आसा. देशांतल्या खूबशा वाठारांनी शारीकरण, उद्देगीकरण, परमाणू परिक्षण आनी रस्त्यांचे जाळें व्हड प्रमाणांत दिसून येता. हाका लागून व्हड प्रमाणांत रानां सोंपपाच्या मार्गार आसात. आनी हो प्रकार फक्त भारतांतूच नासून पुराय जगांत सुरू आसा. पूण हाचें प्रायश्चीत आयज मनीस, पशू, सुकणीं आनी पुराय जीवजंतूक भोगचे पडटलें. देशांत दिसानदीस रस्ताद सुण्यांची संख्या व्हड प्रमाणांत वाडत आसा आनी रस्ताद सुण्यांची संख्या वाडपा फाटल्यान थळावें प्रशासन जापसालदार आसा.
कारण थळाव्या प्रशासनाक खबर आसता की सुणो चाबत जाल्यार ताचो परिणाम कितें जाता. तरिपूण थळावें प्रशासन हाचे कडेन आडनदर करीत आसता. ताकाच लागून आयज भारतांत रस्ताद सुण्यांची संख्या व्हड प्रमाणांत वाडिल्ल्याचें दिसून येता. एका आंकडेवारी प्रमाण अशें समजून येता की देशांत दीसपट्टे 10 हजार लोकांक सुणीं चाबतात आनी हातूंत खूबशा जाणांक रेबीज दुयेंस जाता वा खूबशा जाणांक मरण लेगीत येता. हाचे वेल्यान आमी समजूंक शकता की थळाव्या प्रशासनाच्या चुकांक लागून हो भिरांकूळ प्रकार जायत आसा. थळाव्या प्रशासनान वेळारूच रस्ताद सुण्यांचो बंदोबस्त केलो ना वा नसबंदी केल्ली जाल्यार खूबशा जाणांचो जीव वाटावतलो आशिल्लो. वा घांस मारपाचो प्रकार टाळूं येतालो. ते खातीर आतां आदेश, निदेश खूब जाले आतां अधिकाऱ्यांचेर कारवाय करपाची गरज आसा. तेच प्रमाण सद्याचे परिस्थितींत पारव्यांच्या खावपाक घालपाच्या बंदीचो वाद नेटान वयर सरत आशिल्ल्याचें दिसून येता आनी हो मुद्दो आतां मुंबय म्हापालिका, सरकार आनी उच्च न्यायालय अशे पद्दतीन सुरू आसा. म्हत्वाचो मुद्दो असो की पारव्यांक खावपाक घालप कित्याक बंद करचें? आमी पुराय रानां मारून काबार केलीं. पारवो हें तर ल्हानशें सुकणें.
आयज रानां मारून वाग, वांस्वेल, बिबटो अशें हिंसक प्राणी गांवांनी सरळ प्रवेश करीत आसात आनी हाका लागून व्हड प्रमाणांत मरणां लेगीत जाल्यांत आनी जायत आसात. माकडांचो विचार करीत जाल्यार तांचे खातीर सगलीं रानां सोंपलीं काय कितें अशें तांकां दिसता. ताका लागून आयज देशांतल्या खूबशा शारांनी वा गांवांनी माकड व्हड प्रमाणांत दिसून येतात आनी व्हड प्रमाणांत बागायतीचें लुकसाण करतात. पूण हाका कारण कोण? हाचो विचार सरकार, प्रशासन आनी थळावें प्रशासन कित्याक करिनात? म्हणल्यार आमीच तांचेर अत्याचार आनी अन्याय करप आनी आमीच तांचे पसून लुकसाणीचो धडो सर्वसामान्यांक शिकोवप ही गजाल कितली मेरेन योग्य म्हणची पडटली? पारव्यांचे बाबतींत वाडटी तिडक पळयत जाल्यार मुंबय म्हापालिकेन मोवसाणीचें धोरण आपणायत सकाळीं 6 ते 8 ह्या दोन वरांच्या सुमाराक पारव्यांक खावपाक घालपाची परवानगी दिवपाच्या विचारांत आशिल्ल्याची म्हायती मुंबय उच्च न्यायालयान 13 ऑगस्टाक दिल्या. म्हजे म्हायती प्रमाण मुंबय म्हापालिका वा राज्य सरकार सुकण्यांचेर (पारव्यांचेर) तांच्या खावपाचेर बंदी घालूंक शकनात.
कारण पारव्या भशेन खूबश्या रानवटी सुकण्यांक शारांत हाडपाक स्वता सरकार, प्रशासन आनी थळावें प्रशासन जापसालदार आसा. ताका लागून पारवो आसूं वा हेर प्राणी तांच्या खावपा-पियेवपाची वेवस्था सरकारान पयली करची उपरांत सर्वसामान्यांक सांगचें की तांकां खावपाक घालप वा ना घालप. गुन्यांव सरकारान आनी प्रशासनान करप आनी ताचें प्रायश्चीत मोनजातीच्या पशू, सुकण्यंनी भोगचें. हो खंयचो न्याय? अशे सांगतात की पारव्यांक लागून 60 प्रकारचीं दुयेंसां जावंक शकतात. तातूंत मुखेलपणान अस्थमा सारक्या दुयेंसाचो आस्पाव आसा. ही गजाल बरी आसा ताचे आमी समर्थन करतात. पूण शारांत पारव्यांचो लोट कसो आयलो हाचोय विचार सरकारान करूंक जाय. कारण इतले पारवे एकाएकी शारांत आयिल्ले नासून ते प्रशासनांच्या चुकीक लागून आयल्यात. हेंवूय न्हयकारूंक येवचें ना. ताका लागून सरकारान हे गजाली कडेन गंभीरतायेन विचार करचो आनी उपरांतूच योग्य निर्णय घेवचो. आयजूय हेडगीं जनावरां भोंवतना दिसून येतात. तांकां कोणें खावपाक घालप हाचो विचार सरकार कित्याक करिना? हेडग्या गोरवांची सुरक्षा निश्चीत करपा खातीर योग्य खाद्य मेळचें हे खातीर सरकार तांकां गोशाळेंत कित्याक धाडिना? गोरवां हीं पोशिल्लीं जनावरां. म्हणल्यारच सरकार, प्रशासन आनी थळावें प्रशासन ‘लोकांक सांगता ब्रह्मज्ञान आनी स्वता सुकें पाशाण’ अशी परिस्थिती सरकाराची दिसून येता.
सुणो हो पोशिल्लो प्राणी. पूण रस्ताद सुण्यांची वाडटी संख्या पळयत जाल्यार तांचो बंदोबस्त थळाव्या प्रशासनान ताकतिकेन करूंक जाय. तेचप्रमाण हेडगीं गोरवां शारांनी व्हड प्रमाणांत भोंवतात अशे परिस्थितींत तांच्या खावपांत खूबशे विखारी पदार्थ लेगीत येतात आनी हाका लागून तांकां मरण लेगीत जाता. ताका लागून सरकारान अशा प्राण्यांची वेवस्था ताकतिकेन गोशाळेंत करूंक जाय. तेच प्रमाण पारवाे, माकड वा हेर रानवटी जनावरां शारांनी वा गांवांनी कित्याक येतात हाचोय विचार गंभीरतायेन करून ताकतिकेन रानां मारप थांबोवंक जाय आनी वाडटें शारीकरण आडावंक जाय. अशे पद्दतीन सरकारान विचार करीत जाल्यार कालांतरान रानांत सहवास करपी पुराय पशू, सुकणीं शारांनी वा गांवांनी येवप ल्हवू ल्हवू उणें जातले आनी तांचें आयुश्य वाडटलें. हे खातीर सरकारान झाडां लावपाचो मोटो उपक्रम राबोवप गरजेचें आसा. कारण झाडांच्या उणावाक लागून पशू, सुकण्यांचें जगप कठीण जालां. ह्या सगल्या गजालींचो विचार सरकारान व्हड गंभीरतायेन करूंक जाय. पशू, सुकण्यांचे बाबतींत निर्माण जाल्ली दुस्मानकाय सोंपोवपाची जापसालदारकी सरकाराची आसा. आनी ते फाटभुंयेर सरकारान पावलां उबारूंक जाय आनी मनीस आनी पशू, सुकणीं हांचे मदीं इश्टागातीचे संबंद प्रस्थापीत करपा खातीर चडांत चड भर दिवंक जाय. पयलीं चिमणेचें नांव घेवन आवय आपल्या भुरग्याक खावपाक घालताली. पूण आयज चिमण्यो लेगीत लुप्त जावपाच्या मार्गार आसात. तेच प्रमाण कावळे लेगीत उण्या प्रमाणांत दिसून येतात. मनशान स्वताच्या भलायकेची जतनाय अवश्य घेवची. पूण पशू, सुकण्यांची राखण करप हाचो लेगीत विचार करप गरजेचें आसा.

रमेश कृष्णराव लांजेवार
9921690779