राजभाशा वाद बेगीन सोंपूं

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

खूब वर्सांनी सुपुल्ल्या गोंयांत राजभाशे वयल्यान साहित्यकार दामोदर उर्फ भाई मावजो हांणी उक्तायिल्ल्या मताक लागून राजभाशा वाद निर्माण जाला. हातूंत गोंयचे कोंकणीमोगी, मराठीमोगीच न्हय, तर महाराष्ट्रांतलेय नागरिक प्रतिक्रिया उक्तावंक लागल्यात. फाटले कांय दीस सोशल मिडियाचेरुय हो विशय तापता. तातूंत दरेकलो मत मांडपाक लागला. सगले कडल्यो प्रतिक्रिया पळयल्यार चडश्यांनी हो मुद्दो भावनीक नदरेंतल्यानूच पळयला, हें स्पश्ट दिसता. मजा म्हणल्यार, ह्या वादांत 30 वर्सां सकयली तरणाटी पिळगी दिसना. एखादो आडवाद आसत. सगल्यांक आपलें मत मांडपाचें विचारस्वातंत्र्य आसा. पूण तें व्यक्त करतना मुद्दो भलतेच कडेन भरकटचो ना, हाची जतनाय घेवपाक जाय. नाजाल्यार पेखिल्ले घांवे परतून उस्तिल्ले वरीं जातलें. हातूंतल्यान लागीं आयल्यांत तीं मनां परतून पयस वतलीं. भाशांचे बाबतींत सांगपाचें जाल्यार दोगांच्या केस्तांवांत तिसऱ्याचो आनीक लाव जातलो. न्हय तो जालाच!
भाई मावजो हांणी कितें म्हणलें? कोंकणी हीच गोंयची राजभाशा. त्या कायद्यांत मराठी कित्या खातीर, होच आपलो प्रस्न आसा, असें तांणी सांगलें. हाचो अर्थ ते मराठीचे कडवे विरोधक असो घेवन बऱ्याच जाणांनी टिका सुरू केली. तातूंत वैयक्तीक टिका आशिल्ली. दुखता एके कडेन आनी खरपिता दुसरेच कडेन, असल्योय प्रतिक्रिया आशिल्ल्यो. तशें पळोवंक गेल्यार भाई मावज्यान नवें अशें कितें सांगूंक ना. राजभाशा कायद्यांत सहभाशा म्हूण मराठीक स्थान दिलां, ताका कांय कोंकणीमोगींचो 4 फेब्रुवारी 1987 सावनूच विरोध आसा. भाईन तेंच परत सांगलें. मराठी विशीं तांकां नसाय ना वा विरोधांतल्यानुय ही मागणी जावंक ना, हें भाईक वळखूपी सगल्यांक बेसबरें खबर आसा. ह्या दोनूय भाशां समर्थकांनी हो वाद चड वाडचो न्हय, हे खातीर समंजसपणाची भुमिका घेवप बरें. गरज नासतना नीज भाशामोगीं मदले, समाजां मदले संबंद दुशीत जावचे नात, हाचीय जतनाय घेवंक जाय. प्रदेशांतले थळावे भाशेक, जी चड लोक उलयतात, तिका राजभाशेचो दर्जो दितात. प्रशासन तेच भाशेंत चलता. सरकारी नोकऱ्यो दिवपाच्या वेळारुय तिच भाशा म्हत्वाची थारता. गोंयकारांचो आंकडो सध्याच उणो जायत आसा. भायल्यांक सरकारी नोकऱ्यो मेळटात, अशी जाहीर वक्तव्यां फाटल्या लोकसभा वेंचणूक प्रचारा वेळार राजकी पक्षांनी केल्लीं. समजा, फुडल्या 25 वर्सांच्या काळांत दोन वा तीन भाशांक राजभाशेचो दर्जो मेळ्ळो जाल्यार फक्त कोंकणी कळपी गोंयकारांचें कितें जातलें, हाचोय विचार जावंक जाय. त्यो दोन वा तीन भाशा ज्या- ज्या राज्यांनी आसात, थंयच्या उमेदवारांक कोणूच आडावंक शकचोना. सध्या 15 वर्सांच्या राबितो दाखल्याची अट आसा. ती हांगा येवन रावपी कोणूय पुराय करता.
सरकारी प्रशासनाची भास कोंकणी जावंक जाय. सरकार ते नदरेन यत्न करता. कोंकणींत वा मराठींत येवपी अर्जांक ते – ते भाशेंत सरकार जाप दितलें खंय. सरकारी जायराती, अधिसुचोवण्यो, कळोवण्यो कोंकणींत अणकारीत करपा खातीर खाशेलो विभाग आसा. मात, हें मुळा सावन जावंक जाय. म्हणल्यार विवीध खातीं कळोवण्यो, जायराती, आमंत्रणां, अधिसुचोवण्यो काडटात, त्यो थळाव्या भाशांनी आसूंक जाय. तांचो अणकार करचो पडपाक जायना. ते खातीर दरेका खात्यान सुरवातीकूच भरती करतना थळाव्यो भाशा बरोवंक, वाचूंक, उलोवंक कळटा, त्याच उमेदवारांक प्राधान्य दिवंक जाय. मात, गोंयांत सगले कडेन इंग्लिशीचो शेक चलता. डिजीटल माध्यमां, शिक्षणीक मळाचेर तिचीच दादागिरी चलता. कोंकणी शाळा रातयां इंग्लीश जाल्यो. मराठी शाळा बंद पडपाक लागल्यात. सगलेच पालक भुरग्यांक इंग्लीश माध्यमांच्या शाळांनी घालपाक लागला. मागीर नोकरी मेळटकच विदेशांत वचून स्थायीक जावप. चवथीक, नातलांक येवप. सरकार दरबारांत थळाव्यो भाशा मुखार कश्यो वतल्यो हे खातीर पद्दतशीर यत्न जावंक नाकात?? इंग्लीश वाय, मायभास जाय, आंदोलना वेळार दोनूय भाशांचे मोगी हातांत हात घालून एकठांय आयिल्ले. तें संबंद परत जिवीत जावप ही काळाची गरज. नाजाल्यार इंग्लीश थळाव्या भाशांक खावन उडयतलीच. तशी ही इंग्लीश भाशा सामकी गरजेची, पूण तिच्या मोगान कोंकणीक कुजनांत दवरप धोक्याचें थारतलें. आतांच भुरगीं प्रादेशीक भाशां पसून पयस वचपाक लागल्यांत. साहित्य, संस्कृती हांची आवड आशिल्लीं भुरगी, तरणाटे प्रादेशीक भाशां भोंवतणी दिसतात तितलेच. हेरांचें कितें? प्रादेशीक भाशा फक्त उलोवपा पुरत्योच दवरपाच्यो? भाई मावजो हांच्या वक्तव्या वयल्यान सुरू जाल्लो हो राजभाशा वाद जितलो बेगीन उलगता तितलें सगल्यांकूच बरें.