राजभाशा कोंकणीची न्हंय जाल्या …

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आंदोलनांतल्यान सवस्तकाय आनी शांतीकायेचे नवे मार्ग कोंकणीच्या म्हालगड्यांनी दाखयले. भुरग्यां पासत पेटलांय उगतीं जालीं. गोवा कोंकणी अकादेमीचो दिवो दक्षीण गोंयांत पेटोवपाचो वगत होच.

गोंय राजभाशा दीस (4 फेब्रुवारी) लागीं येता तेन्ना आमीच राजभाशेचो, मायभाशा कोंकणीच्या उदरगतीचो नियाळ करुया. वयलेचाराक पळयल्यार गोंयचे राजभाशा कोंकणीची न्हंय जाल्या हाची गवाय मेळटा. आतां गरज आसा अचूक कोंकणी उतरांची. त्या उतरांचो सोद घेतना आमी एआय, पॉडकास्ट युगांत वतात हें मतींत दवरुया.
पुस्तकी भाशे इतलेंच म्हत्व आयज मोबायलाचे भाशेक येता, जी चलता भोंवतना वाचूंक मेळटा. जें आमचे लागीं पुस्तकांत आसा तें मोबायलार घालपा खातीर शिस्तीन भाशा आनी खबरो, तंत्रगिन्यान आनी गिन्यानाचें शिक्षण घेतिल्लें मनीसबळ जाय. सगळे कायदे कोंकणींत हाडपा पासत यत्न जावचेच ते भायर विज्ञान भाशा, राजकारण भाशा, मनीसनिती भाशा, प्रशासन भाशा वर्सभरांत मोबायला खातीर घडोवपाची मोख दवरची. आमचीं गीतां, आमच्यो आरती, आमच्यो लोककला, आमच्यो कला भाशेंतल्यान मोबायलार दिसच्यो म्हणून माचयो जाय. एक माची तरणाट्यां खातीर, एक माची जाण्ट्यां खातीर, एक माची स्त्रीशक्तीपासत.
राजभाशेन आमकां गोंय राज्य दिलें, आमचें राज्य आयज कोंकणीचें शक्तीपीठ जालां, ज्या राज्यांत कोंकणी मनीस व्हडा संख्येन आसात त्या राज्यांनी गोंयची राजभाशा आपणावपाचो, एक लिपी एक भाशा करपाचो उलो अंदूंच्या राजभाशा दिसा मारचो पडटलो. जेन्ना राजभाशा कोंकणी न्हंय जाता तेन्ना ओगीच कित्याक आसचें? फाटीं मातशें पळोवन फुडें वचत जाल्यार कोंकणी राजभाशेचो दर्या जाल्लो आमकां पळोवंक मेळटलो. कसो जातलो हो दर्या? भाशेच्या प्रमाणीकरणांतल्यान. तें तर केन्नाच जालें ना जाल्यार पद्मभूषण रवीन्द्रबाब केळेकार, दामोदरबाब (भाई) मावजो हांकां ज्ञानपीठां मेळटलीं आसलीं? आतां सपन देसाच्या शिमेपलतडीं वचून नोबेल इनाम जोडपाचें दवरुया. ज्ञानाचे भाशेक गिन्यानाची, तंत्रगिन्यानाचे, विज्ञानाचे भाशेची जोड मेळ्ळ्यार नोबेलाचें सपन पयस ना.
गोवा कोंकणी अकादेमीचे आदले अध्यक्ष अॅड. उदयबाब भेंब्रे आनी आयचे अध्यक्ष वसंत भगवंत सावंत ते खातीर वातावरणाची निर्मणी केल्या, पुस्तकांय जाल्यांत. पुरस्काराचो आंकडो उणो केल्यार, मंडळाची नवी रचणूक करुन, सगल्यांनी एकाच विचारांतल्यान फुडें गेल्यार संवसारांतले सगले पुरस्कार जोडपाची तांक कोंकणीक येतली. ‘ल्हान जाले म्हान’ ह्या तत्वान मुखार वचून फुडले पिळगेक आमी जें दितलीं तें नितळ, निवळ, अचूक आसचें, गाडयो न्हय विचारभाशा चलपा भोंवपाची आसची.
हें ना, तें ना म्हणपाचे दीस केन्नाच सोंपल्यात, तशें म्हणपीय जेन्ना आमचे राजभाशेच्या आंगणांत येवपाक सोदतात तेन्ना तांकां हातांत न्यू जनरेशन उतरावळ कोश दिवचो पडटलो. व्याकरणा परस उतरांक मोल आयलां तेन्ना तोच कोश मोबायलार मेळ्ळ्यार? संस्कृती आनी शिक्षण दिवपी कोश, विश्वकोश कोंकणींत आसात, कांय उतरां विखुरिल्लीं आसत, तांचो अर्थ, अन्वयार्थ (उतरांच्या भितरलो अर्थ) सोदपाचो व्हड वावर जावपाची गरज आसा. एकाच कोशांत शेत, विज्ञान, वेवसाय, राजकारण, उद्येग, इतिहास, गणीत, मिडीया शिक्षण आसपावलां. तेंच ‘स्मॉल इज ब्युटीफुल’ ह्या तत्वान भुरग्यांक दिल्यार? शिक्षण मागीर पोटाची भाशा म्हत्वाची जावंक लागल्या, गोंयची राजभाशा कोंकणी तेच वाटेर आसा. ते वाटेवेल्यान वतना आडमेळीं आयलीं, फातरय खावचे पडले, रगतय व्हांवलें, हे फुडें ते वाटेन गरज पडल्यार वचप.
आंदोलनांतल्यान सवस्तकाय आनी शांतीकायेचे नवे मार्ग कोंकणीच्या म्हालगड्यांनी दाखयले. भुरग्यां पासत पेटलांय उगतीं जालीं. गोवा कोंकणी अकादेमीचो दिवो दक्षीण गोंयांत पेटोवपाचो वगत होच. कोंकणीचे उदरगतीची दिवली पेटोवपा पासत एकचित्त जावचें पडटलें,

म्हालगड्यांचें मार्गदर्शन उपेगी.
कोंकणी भाशेचें जैतावरी पुस्तकां, बेब्यांचें लग्न, भारत आमचो म्हान, जायात जागे, ब्रह्मास्त्रां, धर्मशास्त्र, संस्कृताय, सरबराय, पत्रकारिता विशयाचेर मार्गदर्शी पुस्तकां वर्स, दोन वर्सां भितर वाचप्यांक दिवपाची मोख जाय. उत्कृश्ठ कविता, कथा, कादंबऱ्यो कितल्यो जाल्यो, शिमे पलतडीं कितल्यो गेल्यो ही म्हायती एकठांय करून उत्कृश्ठतायेचें नवें केंद्र घडोवपाक गिन्यांनी जेन्ना एकठांय येतले तेन्नाच नवनिर्मणी जातली, नोबेलय मेळटलें. इंग्लेजींतल्यान आनी हिन्दीतल्यान कोंकणी कथा, कविता, कादंबऱ्यो सरकारी, उद्येजकांच्या आदारान संवसारांत पावोवप आयज सोंपें जालां.
अचूक उतरांचो आदार घेवप, हिशोब आनी अर्थकारण शिकप, शिकोवप निमणे कडेन दोन, एके माचयेर हाडप, मंडळाची मर्याद वाडोवप येणावळीन आनी मनीसबळान, गिन्यान आनी तंत्रगिन्यानांतल्यान. चोरप, अणकार करप थांबोवन मुळा कडेन वचप समा जातलें. लिपयो हजार, भाशा उलयतना वेगळी जाता, बरोवपाक एकच. ती भाशा रवीन्द्रबाबांची, ती भाशा भाई मावज्याची, ती भाशा उदयबाबांची, ती भाशा हेमाची, ती भाशा मीनाची, ती भाशा शीला, माया आनी सोनियाची, युगांक आनी पुंडलीकबाब ते भाशेंत केन्नाच उणें पडलेनात, आमकां उजवाडय मेळ्ळो. उजवाडाचे भाशेन देवळांय आमकां उगतीं जालीं ती भाशा कित्याक कोनशाक मारची? तीच भाशा आमचें मूळ आनी मार्गदर्शी, गरज सगल्यांनी भायल्यांनी, भितरल्यांनी ती उलोवपाची आनी बरोवपाची. घरांत जी भाशा उलयतात, ती संविधानातय आसा तीच कोंकणी आमची ज्ञानभाशा, तीच राजभाशा. भाशेच्या बदलाचें नवें पर्व सुरू करताना गरजेप्रमाण इंग्लेजीची मजत घेवया, फाटल्यान अती पळय नासतना नव्याचो ध्यास घेवया, भुरग्यांक मळब दाखोवया, घरांतल्यान आनी दर्यादेगेर वचून, दर्यांत धुकलून न्हय. अज्ञान नाका, सज्ञान जावया, जाण्ट्यांक भुरगेपणात व्हरुन, तांकांय नवो वाटो, नवे मार्ग दाखोवन. स्मॉल द बेटर, ब्युटीफूल हेच वाटेन.

सुहासिनी प्रभुगांवकार

9881099260