भांगरभूंय | प्रतिनिधी
सणाचें पयलें आकर्शण म्हणल्यार रांगोळी. तांदळाचें पीठ, हळद, पिंजर, रंग, फुलांची सजावट करप. प्रत्येक घरांतले बायलेची ही कलाकृती. आनंद आनी सुंदर अशें परंपरेचें एक रूप.
रांगोळी हें समाजाचे संस्कृतायेचें प्रतीक. सगळ्यां घराची तशेंच जाग्याची सोबीतकाय वाडोवपी एक कलाकृती. ‘रंगावली’ हे संस्कृत उतर म्हणल्यार रंगांची सोबीत कलाकृती. काळा प्रमाण ते आयज रांगोळी अशें जालां. जातूंत वेगवेगळ्यो आकृती काडप वा हातान स्वताक जाय तशें चित्र काडप म्हणल्यार रांगोळी. आंगणांत, हुमऱ्यार खासा करून ही घालप जाताली. दक्षीण भारतांत तिका खास स्थान आसा. सगळ्यां सणाक, उत्सवाक, कार्यांक रांगोळी काडपाची परंपरा आसा. ती पवित्र आनी आनंद दिवपी वातावरण घडयता. रांगोळीक कांय कडेन कोलम, मुग्गू, पुकालम, अल्पना अशें म्हणटात. रांगोळी ही नकारात्मक शक्ती पयस करुन सकारात्मक वातावरण तयार करता.
पयलीं आमची जमीन शेणाची वा मातयेची आशिल्ली. ताचेर रांगोळी सोबीतकाय हाडटाली. रांगोळी म्हूण तांदळाचें पीठ, गंवाचें पीठ, कांय रंगीत वस्तूचो वापर करप जाताले, तशेंच हळद आनी पिंजरीचोय वापर जातालो. आकृती लेगीत साद्यो आसताल्यो ओम, स्वस्तीक, फुलां, श्री, ठिपक्यांची रांगोळी काडप जातालें. आयज ह्या पिठाचो जागो रांगोळीन घेतला. मात्शें खरखरीत अशी ल्हान रव्या सारखी वस्तू. जी धव्या रंगान आनी हेर वेग-वेगळ्या रंगानी पळोवपाक मेळटा. त्या खातीर आयज खंयचीच कृती अर्दी रंगा खातीर उरना. जायते रंग घेवन आमचें चित्र पुराय जाता. सकाळीं उठून रांगोळी दाराचेर काडपाची ही एक परंपरा हिन्दू लोकांनी मदीं आसा.
रांगोळी ही फक्त सजावटीची कला न्हय तर एक संस्कृतायेचे प्रतीक. दिवाळी, चवथ, संवसार पाडवो, देवळांचे उत्सव, जात्रा, लग्न, पुजा हें रांगोळी बगर पुराय जायना. तशेंच हेर ल्हान कार्यावळीक, खंयच्या स्वागताच्या वेळार रांगोळी आसप गरजेची जाता. समाजान एकवठ निर्माण जाता. आयज विद्यालया, ऑफिसाच्या कार्यावळीक लेगीत रांगोळीचो आसपाव जाता.
आयज रांगोळीचे तरेकवार प्रकार दिसून येतात. सुरवात पिठान जाली. पूण आयज पयले, रांगोळी धवी तशेच वेगवेगळे रंग वापरून चित्र काडटात. तशेंच दुसरें, फुलां वापरून वेगवेगळे कृती करप ही वेगळीच कला. तिसरी, उदकांतली रांगोळी जी आयदंना करता, चवथी, रेडी मेट कारपेट रांगोळी जी जाय तेन्ना वापरप आनी काडून धवरप जातूंत लोकांचो वेळ लेगीत वाचता आनी तकलेक चितपाचे त्रास सुदां जायना. तशेंच कांय वेळार आमी रंगांचो वापर करून रांगोळी तयार करतात, जी खूब वेळ तिगून उरता. रांगोळीन मनशाचें, देवाचें लेगीत आसा तशें चित्र काडप जाता. रंगाचो वापर बरो करून दोळ्यांक भुलोवपी असो देखावो तयार जाता.
आयज ह्या 21व्या शेकड्यांत रांगोळी फक्त घरातली कला उरूंक ना, तर खूब जाणा खातीर रोजगाराचें माध्यम जालां. पयलीं बायलां ह्या कले कडेन जोडिल्लीं आशिल्लीं. आयज दादले लेगीत हे कले कडेन जोडिल्ले पळोवंक मेळटात. तशेंच कांय जाणाचो तो छंद लेगीत जाला. खासा कार्यावळीक रांगोळी घालपाक पयशें मेळटात, रांगोळी शिकोवपाच्यो कार्यशाळा खासा करून भुरग्यां खातीर, तशेंच सर्ती हें सगळे आयज रोजगाराचे एक साधन जालां. आयज आमी ह्या कलेच्या कलाकाराक ‘रांगोळी आर्टीस्ट’ म्हण वळखतात. ह्या कलाकारांनी गिनीस वर्ल्ड रिकॉर्डूय केल्यात. इतली ह्या कलेक नामना मेळ्ळ्या.
रांगोळी हो प्रकार आदल्या काळांतल्यान चलत आयला, तो आयज लेगीत चालू आसा. दरेक पिळगेन ताका वेगळे आनी व्हड अश्या स्थाना कडेन पावोवपाचो यत्न केला आनी करता.
पयलीं फक्त घराचो हुंबरो, आंगण, देवूळ पूण आयज दरेका जाग्यार तशेंच आंतरराष्ट्रीय पांवड्याचेर रांगोळीक स्थान मेळ्ळां. आमचे हे कलाकार रांगोळीच्या आदारान स्वताची कला दाखयतात. भारतीय संस्कृतायेचो अभिमान
वाडयता. तशेंच हे कलेक नवी दिका दितात. रांगोळी ही कले वांगडाच सोबीतकाय आनी समाजांत संदेश दिवपाचें माध्यम जाल्या.
मेघना सुर्यकांत राऊळ
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
