भांगरभूंय | प्रतिनिधी
शिक्षणीक लेखांचे संकलन आशिल्ल्या विशालाच्या ‘निर्माल्य ’ पुस्तकाचें खाशेलेंपण म्हणल्यार आयज जीं पुस्तकां सट्ट करून हाताक लागनात, वाचूंक मेळनांत अश्या भोवतेक पोरण्या पुस्तकांचेर लेखकान आस्वादन रुपी लेखन केलां.
सामान्य वाचपी जेन्ना एखादी साहित्य निर्मणी वाचता, तेन्ना आपले परीन तिचो आस्वाद घेवपाचो यत्न करता. वाचप्याची जितली साहित्यीक जाण आनी आकलन शक्ती आसता. तितल्या प्रमाणांत ताका त्या रचनेची खोलाय कळपाक पावता. पूण एखाद्रो जाणकार वाचपी वेगळे नदरेन त्या साहित्या कडेन पळयता. तेन्ना ताका त्याच बरपांत जायते वेगळे आयाम दिसपाक लागतात. अश्या आयामांचो आपणें वाचिल्ल्या अश्याच प्रकारच्या साहित्यीक वावराकडेन तो तुळा करपाक लागता. आनी ताच्या अभ्यासांतल्यान आयिल्ले निकश म्हणल्यार त्या साहित्याची ताणें केल्ली समिक्षा अशें आमच्यांनी साधारणपणान म्हणूं येता. खंयचेय भाशेचो अभ्यास करीत जाल्यार एक गजाल आमकां खरायेन दिसता, ती म्हणल्यार त्या – त्या भाशेंत साहित्य निर्मणी मोठें प्रमाणांत जाता पूण साहित्याचो दर्जो वाडोवपाक गरजेची आशिल्ले, समिक्षे कडेन वचपाचें धाडस सोंपेपणान कोण करीनात. सर्जनशील साहित्य रचपी बरोवप्याक ज्या प्रमाणांत वाचकांचो मोग मेळटा. तो मोगय समिक्षकाक मेळपाक पावना, वेल्यान जायते पावटीं जाच्या साहित्याची समिक्षा जाल्या, तो बरोवपी आनी समिक्षक हांचे मदें एक वितुश्ट जावपाक ही समिक्षा कारण थरल्या अशेंय दिसून येता.
समिक्षा ही आनंद तशीच खोस दिवपी आसूंक जाय अशें मानपी जायते जाण आसात. हेच कल्पनेंतल्यान आस्वादक समिक्षेचो जल्म जाला. समिक्षकाची भुमिका ही कांय प्रमाणांत आस्वादकाची आसूंक जाय. दरेक साहित्यकृती ही एक स्वतंत्र आनी वेगळीच निर्मणी आसता. तिका कांय स्वताची वैशिश्टां आसतात. समिक्षकान तिचो स्विकार करून तांचो आस्वाद घेवचो पडटा. रुची घेवन घेतिल्ल्या ह्या चवीचो आपल्या मनाचेर जावपी परिणामय तो अश्या समिक्षेंत नोंद करूंक शकता. केन्ना – केन्नाय लेखकांक दुखयनासतना चिमटोवपांत खरी मजा आसता. हीय कळाशी समिक्षकाच्या लेखणेंत दिसपाक जाय.
आमचे कोंकणी भाशेंतय भोव मोठ्या प्रमाणांत साहित्य निर्मणी घडटा. भाशेचे जाणकार आनी साहित्या विशीं आस्था आशिल्ले, जापसालदार घटक तर साहित्यीक समिक्षा जावंक जाय असो सतत आग्रो धरतना दिसतात, पूण समिक्षेचे वावरांत लक्ष घालपी अभ्यास क्रमांत, कांय आडवाद सोडले जाल्यार, फावोश्या संख्येंत अश्या वावराक माथें मारतना दिसनात. दुसरें म्हणल्यार चार राज्यांतले कोंकणी भाशीक लेखक पुस्तकां बरयतात, पूण सगलींच पुस्तकां समिक्षकां मेरेन पावतातच अशें ना.
अश्या अडचणींचे फांटभुंयेर विशाल खांडेपारकार हो तरणाटो लेखक मात फाटलीं जायतीं वर्सां ललित लेखना वांगडाच समिक्षापर लेखनांचेर सातत्यान बरयतना दिसता. म्हत्वाचें म्हणल्यार फकत गोंयांतल्याच न्हय तर हेर राज्यांतल्याय वेंचीक पुस्तकांचोय नियाळ घेवपाचो ताचो प्रयत्न आसता. हाचे पयलीं ‘सार’ आनी ‘अभिसार’ हीं समिक्षेक ओंपिल्लीं पुस्तकां उजवाडावन समिक्षेच्या मळार आपले पांय थीर करपाचो जैतिवंत प्रयत्न ताणें केला. आनी आतां पुरायपणान समिक्षेक ओंपिल्लें नासलें तरी वाचप्यांची आस्वादन तांक वाडोवपाक मार्गदर्शन करपी अशें, समिक्षेचें बोट धरून आयिल्लें ताचें नवें पुस्तक ‘निर्माल्य’ वाचप्यांक आनी भोव करून अभ्यासकांक निश्चित समाधान दिवपाक पावतलें अशी आस्त खात्रीन धरुं येता.
शिक्षणीक लेखांचे संकलन आशिल्ल्या विशालाच्या ‘निर्माल्य’ पुस्तकाचें खाशेलेंपण म्हणल्यार आयज जीं पुस्तकां सट्ट करून हाताक लागनात, वाचूंक मेळनांत अश्या भोवतेक पोरण्या पुस्तकांचेर लेखकान आस्वादन रुपी लेखन केलां. विशालाच्या ‘निर्माल्य ’ पुस्तकाचें दुसरें खाशेलेंपण म्हणल्यार फकत गोंयच्याच नागरींत बरोवपी लेखकांच्या न्हय तर गोंयांतल्या रोमी लिपींत बरोवपी लेखकांचे तशेंच गोंय राज्यां भायल्या लेखकांच्या पुस्तकांचेर बरयिल्ल्या लेखांचो तातूंत आस्पाव आसा.
‘निर्माल्य’ पुस्तकांत विशालान वट्ट 36 पुस्तकांची तशेंच लेखकांची आस्वादन रुपी वळख करून दिवपाचो म्हत्वाचो वावर केला. ‘निळें निळें शेंवणें एक’ ह्या लेखांत गुरुदेव रवींद्रनाथांच्या मूळ दोन गीत कथांचो बा भ बोरकारांनी केल्ल्या, ‘बामण आनी अभिसार,’ ह्या पुस्तकाचो रसाळ असो वेध आसा जाल्यार ‘क्रिस्तांव घराबो: कादंबरी एक इतिहासीक दस्तावेज’ ह्या लेखांत, ‘पाय एदुवार्द ब्रून द सौज’ हांचे कादंबरीची वळख घडयतना कादंबरीचें स्वरूप, वेगवेगळे घटक, लेखकाची वेगळी वळख ह्या गरजेची आशिल्लीं, म्हायती सयत कादंबरीचें विवेचन केलां.
‘लघु कथेचो जनक: चंद्रकांत केणी ’ बाब ह्या लेखांत नव्या आनी आदल्या कथाकारांचे प्रेरणास्थान आशिल्ल्या केणी बाबांची वळख करताना तांची जल्म भूंय कासावले गांवाक संबोधन करून तांच्या वेगवेगळ्या आयामांची उपयुक्त अशीं म्हायती दिल्या. मंगळूरूचे फांकीवंत नाटककार आनी ‘ कवी चा फ्रा द कोश्ता ’ हांच्या ‘ सोंशाचें कान ’ ह्या पुस्तकाची वळख घडयतना चा फ्रा बाबांच्या कवितां वांगडाच तांच्या सभावाचेर आनी प्रागतीक विचारांचेर भाश्य केलां. हो लेख नव्या बरोवप्यांक चा फ्रा-चे विशीं जाणून घेवपाची प्रेरणा दिता. ‘ गोटलां ’ ह्या विजयाबाय सरमळकार हांच्या झेल्या विशीं फोडणीशी करतना लेखकान विजयाबायच्या त्या काळावेल्या म्हत्वाच्या योगदानाची याद करून दिल्या. ‘पावलां कणकणी’ पुस्तकाचे लेखक ‘ शंकर भांडारी हांचेर बरयिल्ल्या, “तुजें विणें..रितें-रितें आमचें जिणें !” ह्या लेखांत लेखकाची कोंकणी कडली निश्टा उक्तायतना स. शंकर भांडारी बाबांच्या सभावाच्या वेगवेगळ्या तासांची वळख घडयल्या. विशाल जांका आपलो गुरु मानता ते नवीं उतरां घडोवन काव्यार्थ केळोवपी भाव कवी रमेश भगवंत वेळुस्कार हांच्या ‘हिरण्य गर्भ’ पुस्तकाची ‘आदितत्वांकडेन व्हरपी चैतन्यमय भोंवडी’ अशी वळख करतना लेखक मात्सो भावनावश जाल्लो दिसता. निला तेलंगाच्या ‘काळजाची भरती ’ ह्या पुस्तकाची वळख ओडलायण्या उतरांनी जाल्या. शिरवंत आनी अलंकारीक रुपकांची भास ही निलाबायची गिरेस्तकाय अशें सांगून लेखक तिच्या काव्य रचनांची मेकळेपणान तोखणाय करता. ‘ चान्नें आनी चान्न्याचे राती निमतान… …’ ह्या उदय भेंब्रेच्या कवितां विशीं बरयल्लो लेख बरोच मोटवो आसलो तरी तातूंतल्यान उदयबाबांच्या उच्च प्रतिभेची वळख घडटा. केरळचे पुरोगामी आनी प्रागतिक कवी एन बाळकृष्ण मल्या हांच्या ‘ आत्मगत ’ कविता झेल्या विशीं बरयतना त्यो कविता म्हणल्यार शरदचंद्र शणै हांणी उल्लेख केला तशीं खरीखुरी ‘ आत्मनिश्ठेचीं आत्मगतां… यथार्थ सत्यनिश्ठेची उलोवपां ’ अशें संबोधन करता त्याच वांगडा` कोंकणीच्या कोंकणीचे व्याकरण आनी शुद्धलेखन ह्या गजालींचे म्हत्व सर्वव्यापक जावंक जाय. ही गजाल नदरेक हाडून दिता.
वसंत भगवंत सावंत
अध्यक्ष
गोवा कोंकणी अकादमी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
