भांगरभूंय | प्रतिनिधी
रजनीताई संवसार सोडून गेल्यार आज सारकें एक वर्स पुराय जाता. ते निमतान तिका ओंपिल्ली आदरांजली.
रजनी अशोक भेंब्रे म्हणजे आमची रजनीताई संवसार सोडून गेल्यार आज सारकें एक वर्स पुराय जाता. गेल्ल्या वर्सा 24 ऑक्टोबर म्हणजे नरक चतुर्दशीचे राती तिची प्राणजोत पालवली, पूण सगळ्यांक ती खबर कळ्ळी ती दुसरे दिसा, म्हणजे दिवाळे दिसा. वेग-वेगळ्या साहित्यीक कार्यावळी निमतान, बसकां निमतान तिच्यो यादी काडीतच हें वर्स गेलें. तिच्या घरच्यां खातीर हें वर्स जितकें कठीण गेलें, तितकेंच कोंकणी साहित्य क्षेत्रांत तिचे कडेन नातें दवरून आशिल्ल्या म्हजे सारक्यांकय हें वर्स खूबच दुखदायी गेलें. रजनीताईच्या वचपाच्या दुख्खाची वेण सोंसता थंय आसा, कोंकणीचे म्हालगडे साहित्यीक, पितृतुल्य अशे नागेशबाब करमली गेले, फाटोफाट कोंकणीचे पुरस्कर्ते नारायणबाब मावजो, ते फाटोफाट साहित्य क्षेत्रांतली इश्टीण जयमालाबाय दणायत आनी इश्ट संजीव वेरेंकार तशेंच गजानन जोग गेलो. ह्या सगळ्यांचेर कळस जावन म्हजो व्हडलो भाव, जो म्हाका पयले कोंकणी कार्यावळीक भाग घेवपाक वाट दाखयत घेवन गेल्लो आनी मागीर भयण म्हण म्हजी व्होडवीक करपा बरोबरच म्हज्या दर साहित्यीक जैताची जो गवाय जावन वावुरलो तो अकस्मात ह्या संवसारांतल्यान गेलो. जिवन मरणाचें तत्वज्ञान जाणा जावनय, आपलें काळीज तुट्टा तेन्ना मन कितकें रक्तबंबाळ जाता, हाचो जितो जिवो अणभव हावें ह्या वर्सभरांत घेतलो.
रजनीताई लौकीक रुपान हो संवसार सोडून गेल्यार वर्स जालें, पूण अलौकीक रुपान ती आमचे मदींच आसा. तिचें लेखन आनी कोंकणी खातीर केल्ल्या वावरान तिका अमर दवरल्या. सुमार पत्तीस वर्सां वयर काळ तिणें कोंकणी भाशेचो साहित्यीक आनी संघटनात्मक वावर केला. कोंकणीच्या कसल्याय कार्याक तिका उलो मारलो आनी ती आयली ना असें आडवादानच घडलां. कोंकणीची राजभास चळवळ सुरू जाली त्या काळांत तिणें कोंकणीच्या मळार पावल दवरिल्लें तें तिचें पावल केन्नाच थांबलें ना वा फाटीं सरलें ना. सत्तरी हुंपली तरी आपले परीन ती वावुरत रावली. म्हाका घट याद आसा, 1982 च्या डिसेंबर म्हयन्यात शणै प्रकाशनान कुडचड्यार आयोजीत केल्ल्या वसंत भगवंत सावंत हांच्या ‘किरमोर’ ह्या बालकवितांच्या पुस्तकाच्या प्रकाशनाक हांव उपस्थीत रावलें आनी ते वरवीं कुडचडेच्या कोंकणी चळवळी कडेन म्हजो संबंद आयलो. उपरांत रोखडेंच 7 वें अ. भा. लेखक संमेलन आनी ते उपरांत 1984 त राजभाशे खातीर चळवळ सुरू जाली. जशें हेर कडेन घडटालें तशें कुडचड्यारुय बसका- सभा जातल्यो. सुरवेक हांव सगळ्या दादल्यां मदी एकटेंच चली मनीस आसतालें, ताका लागून म्हाका अवघडिल्लेवरी जातालें. पूण रोखडीच रजनीताई कुडचडेच्या कोंकणी संघटनेची एक सांदो जाली. कोंकणीचे चळवळीक तर ताचो फायदे जालोच, पूण म्हाका वावुरतना खूब मेकळेंपण आयलें. म्हजीं आवयूय बी म्हाका रजनीताई आसा म्हण कांय किरकीर करनसतना बसकांक- सभाक धाडूंक लागलीं.
राजभास आंदोलना वेळार रजनी ताईन खूब वावर केला. ह्या काळार तिच्यो दोनय चलयो ल्हान आशिल्ल्यो तरी तांकां घरकार आनी आवय दोंगायच्या भरवंशार सोडून ती मोर्चांक- सभांक बी येताली. ह्या आंदोलनाच्या वेळार पणजे जाल्ल्या सांखळ उपासांत लेगीत ती सहभागी जाल्ल्या. मेळाव्यांक सावन कुडचड्यार घरा पावता म्हणसर खूब रात जाताली. भुरग्यांचो हुस्को जातालो पूण केन्नाच तिणे आपूण थंय वांटेकार जावंक गेल्ल्याची खंत तोंडांतल्यान व्यक्त केलीना, उलट आपले मायभाशे खातीर वावुरपाचें आपलें कर्तव्य पुराय केलां हें समाधान तिच्या तोंडार आसतालें. ह्याच काळार अपुरबाय प्रकाशना वतीन चित्रंगीचे बायलांचे मेळावे जाताले. चडशा सगळ्या मेळाव्यांत तिणें वांटो घेतलाच, तेच बरोबर दोन मेळावे तिणें कुडचड्यार आयोजन करपांत फुडाकार घेतला. एका मेळाव्या वेळार तिका थोडो आदार करूंक हांव आशिल्लें, पूण दुसऱ्या मेळाव्या वेळार हांव म्हैसुराक अकादेमीचे वतीन लोकवेदाचो कोर्स करपाक.
त्या काळार चित्रंगी, अपुरबाय प्रकाशन आनी कोंकणी चळवळ म्हणजे एकूच अशें आमकां सगळ्यां चित्रंगीत सहभाग जावपी चलयांक -बायलांक दिसतालें. रजनीताईय तेच भावनेन वावुरल्या. चित्रंगीचें कितेंय काम आसा, अपुरबायचें पुस्तक प्रकाशन आसा वो पुस्तकां विक्रिचे येवजणे खातीर वांगडी करूंक जाय आनी तसो हेमा नायक वा पुंडलीक बाबान रकाद धाडलो म्हणजे रजनीताई ते कोंकणीचेंच काम जाल्लेवरी उखलून धरताली आनी रोखडीच तत्परतेन तें काम करताली. वार्का पाटल्यान तारूं, ते प्रमाण हांवय मागीर तिचे फाटल्यान वतालें. पूण रजनीताईची भूमिका हांगा मुखेल आसताली. तिका कुडचडेच्या परिसरांत नांव आनी मान आशिल्लो, ताका लागून तिणें उतर घातल्यार तें कोणच सकल वडयनाशिल्लो. हाकाच लागून तिका चित्रंगीचे वागंडी करप, कार्यावळींक स्पॉन्सरशीप मेळोवप सहज शक्य जातालें.
रजनीताई वेवसायान आनी पिंडानय शिक्षिका आशिल्ली. कुडचडेच्या सर्वोदया हायस्कुलांत वट्ट 34 वर्सां विद्यादानाचें कार्य करून तिणें स्वेच्छानिवृत्ती घेतिल्ली. निवृत्त जाल्ली तरी तिका कुडचडे परिसरांत ‘टिचर’ म्हणूनच वळखताले आनी उलो मारताले. हे मदीं दोतोर, सिए, इंजिनियर तशेच उंचेल्या पदावेले अधिकारीय आसताले. इतकेंच कित्याक, गोंयचे मंत्री लेगीत आसताले. हांतले कांय तिचे विद्यार्थी आशिल्लें, पूण जे नाशिल्ले तेवय तिका तेदोच मान दिताले.
स्वभावान मायेस्त, टापटीप, दुसऱ्याक समजून घेवपी, संयमी, परिस्थितीचो सारासार विचार करून निर्णय घेवपी अशे रजनताई मदीं खूब गूण आशिल्ले, पूण तिचो सगळ्यांत म्हत्वाचो गूण म्हणजे शिस्त. बेशिस्तपणा तिका मातय खपनाशिल्लो. तिका हेरांनी जशी शिस्त राखची असें दिसतालें, तशी ती स्वताय शिस्तीन वावुरताली. वेळेचें बंधन ती सदांच पाळटाली. खंयचेय कार्यळीक वेळा भायर पावप तिका मान्य नसतालें. एखादे अडचणीक लागून वेळ जातलोच जाल्यार ती आयोजकांक आदी कळयले बगर केन्नाच रावनाशिल्ली. कोणालें पत्र आयलें जाल्यारूय ती ताची रोखडीच पोच दितली. वेळचे काम वेळार करूंक जाय अशें तिचे सदांच सांगणें.
राजभास चळवळींत जशें रजनीताईचें कोंकणीचें योगदान आसा, तशें कुडचडेच्या कोंकणी चळवळीकय खूब योगदान आसा. राजभास आंदोलना वेळार संघटीत जाल्ल्या कोंकणी वावुरप्यांनी फुडें एकठांय येवन 1987 वर्सा कोंकणी कला साहित्य केंद्राची स्थापणूक केली. रजनीताई त्या केंद्राची संस्थापक वांगडी. दोन फावट ती केंद्राची अध्यक्ष जाल्ली.
रजनीताईचें कोंकणी साहित्याक वाखाणपा सारकें योगदान आसा. तिचीं वट्ट 24 पुस्तकां प्रकाशीत जाल्लीं आसात. भौतेक पुस्तकां भुरग्यांच्या साहित्याचीं, पूण तातूंत दोन कथासंग्रह आसात, एक- ‘घुस्मट’. दुसरो – ‘नियतीची आशाढ पांवळी’. पिंडान शिक्षिका आशिल्ल्यान भुरग्यांचेर बालवयातच बरे संस्कार जावंक जाय ही मोख मुखार दवरून तिणें बालसाहित्य रचपाचेर भर दिल्ली. ‘हांणी घडयलें गोंय’, ‘ गोयचीं माणकां मोतयां’, ‘फाकिवंत गोयकार’ हीं तिचीं बालसाहित्यांत आस्पावपी, पूण भोव मोलादीक पुस्तकां आसात.
गोंय सरकाराच्या महिला आनी भुरग्यां उदरगत संचालनालयाचे वतीन ‘यशोदामिनी पुरस्कार’, गोंय सरकारच्या कला आनी संस्कृती संचालनालयाचे वतीन ‘कलागौरव पुरस्कार’, कोंकणी कला साहित्य केंदाचो ‘ बालसाहित्य पुरस्कार, केरळचो ‘सरस्वतीबाय साहित्य पुरस्कार’ अशा प्रतिश्ठेच्या जायत्या पुरस्कारांनी ती भोवमानीत जाल्ली. ते भायर जायत्या थळाव्या संस्थांनी तिचो सत्कार करून तिचे विशींचो आदर व्यक्त केल्लो.
आपलो वावर अर्दकुटोच सांडून रजनीताई केन्नाच परत ना येवपाक एक वर्सा पयलीं दुसऱ्या संवसारांत गेली. आज तिच्या त्या वचपाच्या दिसाच्या निमतान तिका म्हजी मनाकाळजा सावन आर्गां.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
