भांगरभूंय | प्रतिनिधी
अंदूं पावस झडपाची सुरवात तशी दमदार जातली अशें सद्याचें चित्र पळयल्यार समजता. गरमेक बेजारिल्ल्या लोकांनी पावस येवपा खातीर देवा लागीं गाराणीं घालीं. घडये ताचो हो परिणाम आसुये. पावस सृश्टी खातीर खूब गरजेचो. सगले जीव पावसाचेर निंबून आसतात. घरच्या झाडांक मनीस शिंपता तसो रुखामळाक पावस शिंपता. मनश्यान सुवार्था खातीर रानांनीं भरिल्ले दोंगर कापल्यात. थंयची रुखावळ नश्ट केल्या. व्हडल्या रानांची सुवात पसून आतां फार्म हावजांनी, इमारतींनी घेतल्या. ताका लागून पावस वेळार झडना. अंदूं गोंयांत आडवेळो पावस नेटान पडलो. सैमान नेमून दिल्ले शिमे भायर जर खंयचीय गजाल केल्यार ताचे वायट परिणाम भोगचे पडटात. देखीक ग्लोबल वाॅर्मींग.
पावस सगल्यांक जाय. चड गरज जगाची पोटाभरवण करतल्या शेतकांराक. पावस जर चड रकलो तरी तांकां पिकावळ कुसून लुकसाण जावपाचो भंय आसता. उणो झडलो तरीय लुकसाणेचो भंय. गोंयचे शेतकार दोन तरांची भात शेताची लागवड करतात. एक वायंगणी म्हळ्यार नोव्हेंबर – डिसेंबर म्हयन्याक लागवण करता तें शेत. आनी शेळीचें म्हळ्यार मिर्गा उपरांत रोंयता तें. अशीं हीं दोन वायंगण गिमाक व्हाळार बांद घालून पाटाच्या उदकाचेर लायतात. जाल्यार शेळीचें पावसाच्या उदकार.
गांवगिऱ्या वाठारांतले लोक पावसा पयलींचो सगलो वावर करून पावसाची वाट पळयतात. जाणटेल्यांच्या अदमासा प्रमाण पावस जूनाचे पांच ते बारा तारेखे भितर मिरगाच्या नक्षत्रार उटंगारांनी पडपाचो संभव. पावस रकपाक लागतकूच शेतकार शेळीचे शेत रोवपाक शेताक बैलाची जोतां (आतां ट्रॅक्टर) घेवन नांगरूंक सुरवात करतात. मिरसांग, सात पानी घोंसाळी, तवशीं, भेंडे, दुदी, वायंगी, कांरांदे, वीरवील रोंवपा खातीर मे म्हयन्यांत लुगार भाजून घेतात. मे अर्दार मिरसांगे रोंप्या खातीर बऱ्या मिरसांगेचें बीं खानळांनी पेरतात. मीर्ग लागतकूच रानांनी वचून झाडाची वास्टा, कण्णां, खूंट, आंग्रा हाडून भाजिल्ले जमनीर कामतां म्हळ्यार पोरसूं तयार करतात. पोरसां भितर बानयो तयार करून फळावळ लागवडी खातीर बीं पेरून खानळांनी रोयिल्लो मिरसांगेचो व्हड जाल्लो रोंपो ह्या पोरसांनी रोयतात. माडाक आळें, सावळ करतात. घरा फाटल्यान मेकळे सुवातेर बानयो तयार करून दुदी, चिबड, आंगरा मारून व्हड जातकूच घरार, बागेलार, लांकडा खोंपीर भळटल्या अश्या बेतान रोयतात. पडवळी खातीर माटोव तयार करतात.
हेर राज्यांनी असोच पावस झडटा अशें ना. पावसाचें गणीत हवामानाचेर निंबून. महाराष्ट्रांत खूबश्या जिल्ह्यांनी पावस उणो झडटा. कोंकणांत उटंगारानी रकपी पावस विदर्भांत मात उण्या प्रमाणांत झडटा. गोंयांत पावस भरपूर. पूण एप्रील मेंत पियेवपाच्या उदकाचो उणाव. जाल्यार विदर्भांत बरे प्रमाणांत पावस पडल्यार उदकाचो जाय तितलो सांठो तयार जाता. मात गोंयांत पावसाचें उदक दोंगोरा वेल्यान सकयल न्हंयांनी आनी मागीर दर्याक पावता. पावसाचें उदक आडयल्यार (रेन हार्वेस्टींग) गिमांत उदकाचो उणाव उणो जावंक शकता अशें म्हजें मत.
अंदूं पावस उसरां आयलो तरी दमदार आयला. खरें सांगपाचे म्हळ्यार मृग नक्षत्राचो पावस हो काळ्या किट्ट कुपांनी भरिल्ल्या मळब ढगांच्या गडगडान दणाणून सोडपी. जोगलांचो लकलकाट, वादळा समा वारो असले भयानक रूप धारण करून पावसाचें धर्तरेर आगमन जाता. उदकाचे आशेन तरशेल्लीं भूंय पावसाच्या उदकान चिप्प भिजता.
आमच्या भुरगेपणांत पयलो पावस म्हळ्यार उमेदीची परब आसताली. पावसांत मस्त भिजप. मातयेचो तो परमळ अजूनय मना भितर रिगला. रुखा मळा वयल्या झाडाचें पानां वेल्यान जमनीर पडपी पावसा उदका थेंबे, आंगणांत तुंबिल्ल्या चिखला उदकांत पावसाचें पडपी थेंबे अजूनय फोटो मेमरी कशें यादस्तीच्या संग्रहांत आसात. पावसान नेट धरलो काय उदक सामकें वाट काडीत व्हळाचे दिकेन धांवता. दिसभर रकपी पावस व्हळाक हुंवार काडटा.
दर्यांत नुस्तें पागोवपाक तारवांक बंदी घालतात. ताका लागून नुस्तेप्रीय गोंयकारांक नुस्तें कमी मेळटा, पूण गांवगिऱ्या वाठारांनी हाचो तितलो परिणाम जाणवना. गांवगिऱ्या लोकां कडेन दर्याच्या नुस्त्याचेर सावें दिपाकावणेचें नुस्तें हो एक बरो पर्याय आसता.
दिपकावणेचे दोन प्रकार.चडणेंचे नुस्तें म्हळ्यार जें नुस्तें व्हाळ, न्हंयेंतल्या हुंवाराच्या झोता सयत शेतांत व्हाळयांनी तांतयां घालपाक येता तें नुस्तें. आनी देंवणेची दिपकावणी म्हळ्यार जें नुस्तें पावस कमी जावन हुंवार देंवतकूच परत वता तें नुस्तें धरप. देंवणेचें नुस्तें धरपाक अर्दगोल बेताक विणिल्ल्या जाळ्याचो, कुळीचो वापर करतात दीसभर रकपी पावस सांज जातकच थांबता तशे लोक रातचे चडणें दिपकावणें खातीर पेत्रोलमासाची फार्गो वात, मेणवात, केरोसीन हाडून लोक पोरणो पेत्रोलमास, लातांदिवो निवळ करतात. नुस्तें मारपाक एक लोखंडी तरसाद, व्हिळो, जाळी घेवन शेतांत बारीक कांड्डुकां, मोळवें, थिगूर, वाळय, पिट्टोळ, सांगटां, चिकाले, वायसोळीं, तोळ, पोनेळ, कुल्ल्याे जें कितें मेळटा ताची दिपकावणी करून ताज्जे फडफडीत नुस्त्याच्या हुमणान जेवन फांतोडे वेल्या देंवणेच्या दिपावणेची तयारी करतात. तेरो, तायाखिळो, लूथ, किल्ल, अळमी, कुड्डुके भाजी, आकूर, रानांनीं जावपी पावसाळ्यो भाज्यो गांवगिऱ्या वाठारांनी मेळटात. त्यो भलायकेक बऱ्यो.
भुरगेपणांतलो उटंगारांनी झडपी पावस याद जाता. खेळपाचे गड्डे घेवपाक तांक नाशिल्ली आनी हाडलेच जाल्यार फुट्टाले. मागीर बारीक गड्ड्याच्या आकाराचे फातर सोदून मिलांनी खेळटाले. घरा मुखार दोंगुल्ले वयले उदक आडावन पोपायेच्या दाणाऱ्यांतल्यान सोडप, पेत्रोल, केरोसिनाचो थेंब रस्त्यार रकाेवन इंद्रधोणू काडप. एका सत्रेंत शाळेंत वतना-येतना इश्टा वांगडा केल्ली मजा याद जाता.
आयची पिळगी मोबायला भितर आडकल्या. ती पावसाची मजा लुटपाक घरांतल्यान भायर सरना. उदकान भुरग्याक इन्फेक्शन जायत अशी पालकांक भिरांत दिसता. आमी केन्ना पावसाच्या उदकांत जाल्यार केन्ना चिखलांत लोळिल्ले. पूण दुयेंत केन्ना पडूंक ना. इन्फेक्शन केन्ना जावंक ना, आनी केन्नाय पडल्यारुय घरगुती काढ्यान बरे जातकच परतून घरा भायर पावसांत खेळपाक वताले. निसरून पडल्यार माती लायताले. दुखापत बरी जाताली. आयची पिळगी सामकी नाजूक. मोबायलाचे संवकळेक लागून घरांत आडकून उरल्या. आमचो तो पावस तांच्या नशिबांत ना.
सुदिन वि. कुर्डीकार.
8275425404
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
