भांगरभूंय | प्रतिनिधी
फुलांच्यो फांतयो करपाची सर्त आशिल्ली. म्हाका ते सर्तींत वांटेकार जावचेंशें दिसलें. पूण फांती कसल्या फुलांची घालतलें हो मोठो प्रस्न दोळ्यां मुखार उबो जालो. फांती घालीच म्हण जायना. ती सुंदर जावपाक जाय. सर्त न्हय ती? इनामूय मेळूंक जाय. आमच्या घरा भोंवतणी पोरसूं आसा. पूण आमच्या पोरसांत फांती घालपा सारकीं फुलां नात. दसण, अनंत, कणेर असलींच फुलां. कसली फांती घालूं म्हण येवजीत बसलें आनी एकदम म्हज्या भुरगेपणांत पावलें.
आमचें रिवणचें घर एकोडेंच आमच्या भाटांत आसा. ब्यात्तर-त्र्यातर वर्सां आदीं म्हज्या आज्यान बांदिल्लें. मातयेचेंच. व्हडलें वारांद, वासरी, साल आशिल्लें. वारांदार बसपाक एक व्हडलो सोंपो. रांदचे कुडींतल्यान जनेलांतल्यान उदक काडपाक तेंकूनच एक बांय. फाटले वटेन दोन गोठे- एक गोरवांचो, एक म्हसरांचो. तांकां राखपा खातीर दोन राखणे, एक मानाय जे आमगेरच रावताले.
घरा भोंवतणी व्हडलें पोरसूं जातूंत जाम, सोनचांफो, पारजात, करमलांचें झाड, मान्न्याच्या शेजरा नीर पणस, रिठ्याचें झाड, पणस अशे तरेकवार रूख. आनीक म्हज्या आत्यान रोयिल्लीं फुलझाडां- शेंवती, रतन आबोलीं, रोजां, गुलाब अशें खुब्ब कितें…
म्हजें आतें शेंवत्यांच्यो तरेकवार फांतयो घालतालें. बटण शेंवत्यांची उबी फांती, व्हडल्या शेंवत्यांची आडवी फांती, सुंदर कायेक हळदुव्या शेंवत्यांचेर रतन आबोलीं धरप, तांचेर झीग धरप. रतन आबोलीं फुलिल्लीं नासत तर तांबड्या कपड्याचे तीर. मदीं पाचवोच बोकडयो. आमगेर धवीं आनी जांबळी शेंवतीय बी रोयिल्लीं.
रतन आबोल्यांच्यो हळयो (उबी फांती) घालतालीं. शाणी आबोलींय आमगेर जातालीं. तांची मोतयां काडून आडवी फांती सुंदर दिसताली. ओबोल्यांचे वळेसरय आतें घालतालें. हांव थंय उबें रावन आतें फांती कशी घालता तें पळयतालें. नवरात्रांत खूब रोजां फुलतालीं. तांच्योय आतें सगलें रोज धरून फांती घालतालें. आई मागीर म्हणटाली बरी उणो (पाव) कशी फांती घाल्या. आतें सगल्यांत बरी फांती आपले खातीर वयर खुटयेक लावन दवरतालें. आनी म्हजो दोळो तेच फांतयेर आसतालो. म्हाका तीच फांती जाय म्हण हट्ट धरप. आई मागीर समजावन आपली फांती म्हाका माळटाली.
त्या तेंपार नळ बी नाशिल्ले. बांयचें उदक काडून झाडां शिंपप म्हणल्यार सादें काम न्हय. आतें सद्दां सांजें, बांयचें उदक काडून कळसो हांडीर घेवन पोरसांत वचून रोपले शिंपतालें. गोरवां भितर येवन खायत म्हूण वंयेक आखाडो केल्लो. केन्नाय आखाडो उक्तो उरून गोरवां भितर सरल्यार आत्याचो बोवाळ पडटालो. इतले कश्ट घेवन तें फुल- झाडांची जतनाय घेतालें. तांकां माती, शेण, सारें घालतालें. तांकां पोरशीत रावतालें. आज्जी म्हणटाली पोरशीत रावल्यार पोरसूं. मागीर तें आपल्याक बरी फांती कित्याक दवरचेंना? त्या वेळार म्हाका तें कळनाशिल्लें.
एक फावट डिसेंबरा सुटयेंत व्हडलें आतें आनी भुरगीं रावंक आयिल्लीं. आमच्या भाटांत वोंवळांय पडटालीं. म्हजो धाकलो भाव आनी हांव सकाळीं फुडें तीं वोंवळां पुंजावन घेवन येतालीं. मागीर दोरान तीं वोंवळां हांव गुंत्तालें. व्हडल्या आत्यान सांगलें, “चल पोरसांतलीं शेंवतीं, उदक आनी दोर घेवन यो, हांव तुका नवीन तरेची फांती घालून दितां.” तिणें दोर बरो उदकांत भिजयलो आनी आपल्याक जाय तितल्या जाडीचो दोर पांयाच्या आंगठ्या भोंवतणी फिरोवन घेतलो. वोंवळाचो पोड हेवटेन तेवटेन नागमोडी फिरोवन ताचेर एक-एक शेंवतें दवरून फांती घाली..दाट उणो कशी. आनी म्हज्यो दोन विणयो घालून ताचेर ती फांती म्हाका माळटाली.
पयलीं पसऱ्या वयल्यान कितेंय हाडल्यार कागदाच्या पोटलेक बांदून येता तें सूत बरें बॉल कसो गुठलावन दवरतालीं. त्या सुताचेर फांती घाल्यार विळविळीत जाताली आनी केळी दोरार घाल्यार बरी घट जाताली. पोरसांतल्या केळीचो घड जसो कापलो त्या केळीचो व्हाये पार्वती बा काडटाली आनी सुकत घालताली. ते चड सुकल्यार कुटकुटतात. देखून ३-४ वतां सुकतकच सकाळीं दंवारच ते भितर हाडून गुठलावन दवरतालीं. त्या दोरार आतें फांती घालतालें.
हांव शिकपा खातीर मडगांव मामागेर आसतालें. म्हज्या आज्जेक फुलांचो खूब घोस्त. ती दनपरां सगलीं जेवन-खावन जातकच बेकार जातालीं. आपलें लांकडाचें पेटूल उगडून कपलाक मेंटेल लावन ताचेर पिंजर लावन आडवो कुकूम लायताली. बरे केंस वळोवन ताचेर फांती माळटालीं. रातची न्हिदतना ती फांती एका ओल्या कपड्यांत गुठलावन दवरताली आनी दुसऱ्या दिसा परत तीच फांती माळटालीं. आज्जेगेर बरीं धवी गोठलां, रंगीत शब्दुली जातालीं. आज्जेन म्हाका तांची हातावेली फांती घालूंक शिकयिल्ली. दोरार सदानंदाच्या फुलांचो वळेसर गुतूंक शिकयल्लो. शेजारच्या पोरसांत कारवां (घट्ट गोठलां) जातालीं. तांच्या कळ्यांची उबी फांती घालपाक शिकयिल्ली.
इश्कोलांत शिकपाक वतना म्हज्या माथ्यांत फुलां आसतालींच आसताली. एक दीस मावशेच्या इश्टिणीन म्हाका एक व्हडलो दाल दिलो. इल्लेशे विणयेर येदो व्हडलो दाल माळून हांव इश्कोलांत गेलें. एका सरान म्हणलें, “हें कितें गो ? आज व्हडलें गार्डन करून आयलां!” सगलीं भुरगीं हांसलीं. सरान म्हणलें, “हांसतात कित्याक? आमची संस्कृती ती. ताका पळयात. हातांत कांकणां, कपलाक तिकली आनी केसांत फुलां माळून येता तें सद्दां. देख घेयात ताची. “
शिकून जातकच उपरांत हांव घरा रिवणां आयलें. रिवणच्या इश्कोलांत शिकोवंक लागलें. आमच्या घरा सावन इश्कोल खूब पयस. म्हजो धाकलो भाव आनी हांव चलत इश्कोलाक वतालीं. त्या वेळार गांवांत मोटरसायकल बी असलीं साधनां नाशिल्लीं. ’आसा पांगरूण खाता शीं’ म्हणटात तशें कसलेंच साधन ना म्हणटकच चलत वचपाक पुरोय जायनाशिल्लें. टिचर म्हणटकच भुरगीं तरेकवार फुलां हाडून दितालीं. आज एकल्यान दिल्यार दुसरे दिसा दुसरें भुरगें पोरसांतलें फूल हाडून दितालें. “तूंच दिता म्हणल्यार कितें? हांवूंय दितलें.” अशी सर तांकां जाताली. हांवे पांच वर्सां त्या इश्कोलांत शिकयलें. सुरंगां वळेसर कानावेले म्हणल्यार कानार गुंतिल्ले आनी देठांवेले म्हणल्यार देंठार गुंतिल्ले. नागचांफीं, सोनचांफीं, वोंवळां पोड, मोगरे पटयो, कितल्यो मायळ्यो हिशेब ना. आमकां सगल्या टिचरींक फुलांनी तृप्त करतालीं भुरगीं. भुरगेपणांत शिकिल्ल्यो फांतयो, हळयो, वळेसर, पोड, हार आतां दोळ्यां मुखार येतात.
प्रमिला सु बोरकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
