यादींतलो मनोहर

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

फ्रांसाच्यान आयिल्लो मनीस कोंकणीच उलयता हेंवूय एक अजापशें आसलें. कांय खिणांतूच मनोहरराय आमचो मनोहरबाब जाल्लो.

मनोहरबाबांची जल्मशती हालींच जावन गेली. गोंय तशेंच गोंया भायरूय ते निमतान कार्यावळी जाल्यो आनी मनोहरबाबांच्यो यादी जाग्यो जाल्यो. मनोहरबाबांची पयली भेट अजुनूय म्हाका याद जाता. हांव तेन्ना पिरवळा शिक्षा सदनांत शिकतालों. णववेक आसलों तेन्ना. तेन्नाची एसएससी म्हणजे इकरावी. आमचो हेडमास्तर रवींद्र नमशीकार. पयलींचो हेडमास्तर सुमंत केळेकार आपलें पद सोडून मडगांवां डिएड कॉलेजीचो प्रिंसिपल जाल्लो आनी ताचे जाग्यार नमशीकार सर आयिल्लो. नमशीकार सर एक उमेदी व्यक्तीमत्व. ताका फक्त चार वणटीं मदलेंच शिकप मान्य नासलें. आशिकुशीक कितें आसा तेंय भुरग्यांनी पळोवचें आनी जें कितें मेळटा तें गांठीक बांदचें अशें दिसतालें. आमच्या स्कुला शेजराच रवीन्द्रबाब केळेकाराचें घर. तांगेर जायते व्हड व्हड लोक येताले. तांचे भेटेक तो आमकां घेवन वतालो. एकदीस नमशीकार सराक तांगेर काकासाहेब कालेलकार आयल्यात म्हणपाचें कळ्ळें. तांणी वेळ केलो ना, कांय शिक्षकांक आनी विद्यार्थ्यांक वांगडा घेवन ते रवीन्द्रबाबांगेर पावले.
वांगडाच दोन म्हान विभुतींची भेट आमकां घडिल्ली. तांगेर वच्चे पयलीं ते कोण आनी केदे तांकीचे हाची वळख आपल्या उलोवपांतल्यान तांणी केल्लीच. थंय वतकूच काकासाहेबां कडेन केल्ली भासाभास अजुनूय लक्षांत उरल्या. हांगा तांणी आमकां काकासाहेबां कडेन उलोवंक लायलें. काकासाहेब प्रस्न विचारून आमचे कडल्यान जापो मागताले. कळ्ळ्यो ना जाल्यार आपूण सांगताले. आमचे वांगडा आमच्याच पिरायेचे जावन ते वागताले म्हणल्यार जाता. वेळ कसो गेलो कळ्ळोच ना. पूण त्या दिसा आमचो क्लास रवींन्द्रबाबांगेरूच जालो म्हणचो पडटलो. पुराय आदेस आमी तांचे वांगडा आसले. थंयसून परतुचे पयलीं काकासाहेबान सांगलें, दर एकल्यान भारत भोंवून पळोवचो. आमच्या देशांत पळोवचे सारकें आनी शिकचे सारकें खूब कितें आसा.
कांय दिसांनी नमशीकार सरान सांगलें, फाल्यां कुंडय वचपाचें. न्यू इंग्लीश स्कुलाचें गॅदरींग आसा जाका मुखेल सोयरो म्हणून मनोहरराय सरदेसाय नांवांचो एक व्हड मनीस येवचो आसा. तो निकतोच फ्रांसाक सावन परतला. आमी ताचें स्वागत एके वेगळे तरेन करपाचें. तरेकतरांची रांगोळी घालून ताका येवकारपाचो. आमी दुसरे दिसा स्कुला उपरांत कुंडय गेले. तांणी सांगिल्लेवरी रांगोळी घाली. कसो आसतलो काय हो मनीस? फ्रांसाच्यान आयला म्हणटकूच मात्सो वेगळोच आसतलो. असो आमचो समज आसलो. त्याच समयार आमचो एक सोयरो जर्मनीच्यान आयिल्लो. ताका दाभोळेच्यान वाजयत गाजयत हाडिल्लो. तो कांय खिणूच घरा आसलो उपरांत पणजे मांडवींत ताणें राबितो केल्लो. ताका मेळप वा उलोवप म्हणजे एक व्हड दिव्य आशिल्लें. ताचे दिमतीक दिसभर गाडी आसताली. तो गाडी घेवनूच भोंवतालो. आयला तेन्ना आनी परतो वतना तो आवयचे भेटेक गांवांत येतालो. गांवांत गाडी पळोवंक मेळप हें त्या वेळार भाग्यूच म्हणपाचें.
हांगाय तसोच अणभव येतलो काय दिशिल्लें. पूण हांगा तर वेगळोच अणभव. सामको ‘डावन टू अर्थ’ म्हणटात तसो हो मनीस. हो खऱ्यांनीच फ्रांसाच्यान आयला? बेठोच दुबाव दिसतालो. मनोहरराय म्हणटा तो भुरग्यां मदींच रमतालो. आमची रांगोळी पळोवन तो सामको प्रभावीत जाल्लो. ती कोणे घाल्या ताची वासपूस करून दर एकल्या कडेन तोंड भरून उलयलो. फ्रांसाच्यान आयिल्लो मनीस कोंकणीच उलयता हेंवूय एक अजापशें आसलें. कांय खिणांतूच मनोहरराय आमचो मनोहरबाब जाल्लो. मनोहरबाबांची ही पयली भेट आनी तांचे उलोवप मनांत घट दसून उरलां. मनोहरबाबान आपल्या उलोवपांत सांगलें, आमच्या गार्डनांनी झाडांक हात लावं नाकात, फुलां तोडूं नाकात अशे तकटे आसतात. पूण फ्रांसाक आपणे पळेलें थंयच्या जार्दिनांत बरयिल्लें आसता, झाडांक मान दियात. तांचो रेस्पेद सांबाळात. तांचे उलोवप मनांत घर करून उरलें. ही तांचे बद्दलची पयली याद.
उपरांत कोंकणी चळवळी कडेन संबंद आयलो आनी मनोहरबाब चड लागीं आयले. पिरायेचें अंतर लेगीत ना जाल्लें. सामके आरे तुरे करून आमी उलयताले. आमी खंयच्याय शिबिराक वा मिटिंगेक वचूं, मनोहरबाब आमचे मदीं येवन बसताले. आपुलकेन खबर घेताले. कितें वाचलां, बरयलां ताचे विशीं विचारताले. सामके आमचे वांगडचेच जावन रावताले. अशीच एक याद जाता ती बंगळूरची. त्या वर्सा कोंकणी परिशद बंगळुराक जाल्ली. कांय म्हालगड्यांक सदचे संवये प्रमाण हॉटेलांनी दवरिल्ले आनी आमची तरणाट्यांची एका हॉलांत सोय केल्ली. हो हॉल एका अनाथालयाचो आसलो. पूण अजापाची गजाल म्हणल्यार मनोहरबाब आमचे वांगडा ह्या हॉलांत रावंक आयले. एकटे न्हय तर घरकान्न, भुरगीं अशे पुराय फॅमिली सयत. दोन दीस आमी वांगडाच राविल्ले. आनीक कोणूय आसता जाल्यार फॅमिलीक घेवन सुसेगादीन हॉटेलांत रावपाचो. पूण मनोहरबाब आसलोच वेगळो. परिशदेची कार्यावळ जातकूच आमी रातचे जमून कवी संमेलन करताले आनी मनोहरबाबूय तातूंत सामील जाताले. मनोहरबाबांचे सादेपण हातूंतल्यान दिश्टी पडटा.
पूण ह्याच मनोहरबाबाचें एक वेगळें रूप हांवें पळेलें. मनोहरबाब तेन्ना गोवा कोंकणी अकादेमीचे उपाध्यक्ष. अध्यक्ष आसले भाऊ काकोडकार. गोवा कोंकणी अकादेमीच्या पयलो चंवर येवजणेंत अच्यूत तोटेकाराक अनुदान मेळ्ळें. ताचें प्रकाशन म्हाड्डोळाच करचें अशें थारलें आनी रवीन्द्रबाबान ताची जापसालदारकी म्हजेर दिली. तेन्ना म्हाड्डोळ कोंकणीच्या फावोराद नासलें. कोंकणीच्यो कार्यावळी म्हाड्डोळांत जायनासल्यो. अशे वेळार ही कार्यावळ हांगा करचेली आसली. आमी मनोहरबाबाक मुखेल सोयरो हाडपाचें थारायलें. मनोहरबाबांक मेळ्ळ्यार तांणी भाऊक व्हरात म्हणून सांगलें. मनांत नासतनाय भाऊं कडेन गेले. भाऊन म्हणलें हो मान मनोहरबाबांक मेळूंक जाय. ते ऋषी, आमी सेवक. तुमी तांकांच व्हरात. आमी परत मनोहरबाबां कडेन गेले. ताणें आयकलें. बरें म्हणलें पूण ते कार्यावळीक आयले नात? कित्याक, कितें जालें म्हाकाय कळ्ळें ना. सविस्तर मुखार केन्नाय.

अभयकुमार वेलींगकार
9423884687