म्होंवाळ उतरां : गिन्यानाचो वझरो

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

सगल्यां परस हरिश्चंद्रबाब वेगळेच. केन्नाच आपूण जावन फुडें फुडें करपी न्हय आनी कोणाचेंच वायट उलोवपी न्हय. तशेंच फाटल्यान कोणाच्यो बकच्छायो करपी न्हय. आपणाक पटना जाल्यार ल्हवू उतरांनी मायेन समजावपी. अशे मनीस आमचे मदीं साप उणे.

कांय मनशां जल्माक येतात तींच सेवाभावी वृत्ती आनी आगळ्या वेगळ्या व्यक्तीमत्वानिशीं आपली उंचाय गांठीत वयर सरतात. प्रा. हरीश्चंद्र नागवेंकार हें हातूंतलें एक ना विसरपा सारकें व्याक्तीमत्व. मनशाचो जल्म हो फक्त पयशे जोडप आनी कुटुंबाचो भार पेलीत रावप इतलोच न्हय, तर ताचे परस वेगळें कितें तरी करप हे भावनेन तांची समाजांतली वागणूक आनी चार चौगांत ऊठबस करतना आपल्या गिन्यानाचो उजवाड घालप हो आसता.
कोंकणी भाशेचो मोग आनी ताचेवयली निश्ठा समजून घेवन गोंयचे अस्मिताये खातीर संवादांतल्यान लोकांक पटोवन दिवपी अशीं बरींचशीं मनशां आज आमच्यांतलीं ना जायत चल्ल्यांत. तांणी आमचे भोंवतणी सदोदीत आपल्या अस्तित्वाची एक कुरू राखून दवरल्या.
हरिश्चंद्रबाब हे खळखळून व्हांवपी उदकाच्या प्रवाहा प्रमाण खूब उलोवपी. ते उलोवपाक लागले काय तांच्या म्होंवाळ आनी ओडलायण्या उतरांतल्यान गिन्यानाचो वझरो व्हांविल्ले वरी दिसतालो. तांच्या म्हऱ्यांत थोडो वेळ लेगीत बसल्यार एका वैचारीक आनी विद्वान मनशा लागीं मोलादीक वेळ सारता कशें दिसतालें. ह्या मनशांनी म्हजी खूब अपुरबाय केली देखून हांव कोंकणी कडेन चड मायेन ओडीत गेलें हें सांगतना त्या काळांतल्या सगल्या मनशांची, जांणी कोंकणी विशींचो हुस्को आनी तळमळे उक्तायतना आनी तिका जैताच्या पांवड्यार पावयतना जे तरेन समाजांत वावुरले तीच पोटतीडक ते आमच्यांत ओतीत गेले, तांची खुमणीं दोळ्यां मुखार उबीं जातात आनी दोळ्यांत यादिंचीं दुकां दाटून येतात.
सगल्यां परस हरिश्चंद्रबाब वेगळेच. केन्नाच आपूण जावन फुडें फुडें करपी न्हय आनी कोणाचेंच वायट उलोवपी न्हय. तशेंच फाटल्यान कोणाच्यो बकच्छायो करपी न्हय. आपणाक पटना जाल्यार ल्हवू उतरांनी मायेन समजावपी. अशे मनीस आमचे मदीं साप उणे.
कोंकणीचे कार्यावळींत सामील जातना तांची वळख जाली. तो काळ चलयां खातीर मातसो कडक शिस्तीचो. गरजे भायर घरांतल्यान भायर सरपाक मेळनासलें. कोंकणीत एकलेंच हांव बंड करून भायर सरपी. पूण ह्या मनशांनी म्हाका आपलें केलें आनी सांबाळपाची जापसालकी घेतली. तेन्नाच घरांतल्यान भायर सरपाक मेळ्ळें. अशे तरेन तांची माया म्हाका मेळत गेली आनी कोंकणी कडेन आकर्शीत जायत गेलें. ह्या लोकां वांगडा वावुरतना तांच्या विचारांचो प्रभाव म्हज्या चिंतपाचेर आनी सभावाचेर घडत गेलो. तांचे संस्कार म्हजेर रुजत गेले. देखून हरिश्चंद्रबाबाच्या तोंडांतल्यान भायर सरतल्या विवीध विशयांत गिन्यान परगटावपी तांच्या संवादांतल्यान कोंकणीत तांचें येवप म्हणल्यारूच सगल्यां खातीर एक ‘प्लस पॉयंट’ आशिल्लो. अर्थकारणा वयलो तांचो अभ्यास, राज्यशास्त्राचेर तांचें चिंतन आमच्या गिन्यानांत भर घालीत गेलें.
शिक्षण, गिन्यान, विचार हांचे परसूय तांचो एक गूण अतिशय मोहक आशिल्लो तो म्हणल्यार मुखा वयल्या मनशाक आपलोसो करून घेवप. केन्नाच अरेरावी ना आनी आपलें म्हणणे दुसऱ्याचेर लादपाचो अट्टाहास ना. मायेस्त व्यक्ती. तांणी कोंकणीक आपली केली आनी कोंकणीन तांकां. सगल्यां मदीं भरसूनय वेगळेपणाचो छाप राखपी अशीं मनशां मेळप दुर्मीळ. सेवाभावी वृत्तीन वावुरतना तांच्यांत कसलोच सुवार्थ नासलो, पुरस्कारांची अपेक्षा नासली, कसल्याच अध्याक्षपदाचो व कदेलींचो ‘सोस’ नाशिल्लो. सादो भेस आनी सादेपणान रावप, तांकां सदांच अशेच पळयल्यात. खोमसाचेर जाकीट वा कुर्ता घाल्लो तांकां पळोवंक ना. आगळेंच व्यक्तीमत्व. तांचें मन सामकें निर्मळ आशिल्लें.
पन्नास वर्सां फाटलो काळ तो. हांव कॉलेजींत. स्कर्ट ब्लावज हो भेस आनी मडगांवच्या आबादी फारीया रस्त्याचेर आमचें घर. हरिश्चंद्रबाबाचें कोंबांत. त्याच रस्त्या वयल्यान तांचें येवप – वचप. तिनसांजच्या वेळार घरा परततना आमच्या घराच्या बल्कावांत मुद्दाम वांकून पळयताले आनी आमी कोणूय सोंप्यार बशिल्लो वा दारांत उबो आशिल्लो दिसल्यार रहदारीचो तो रस्तो वलांडून लागीं येवन हटकिले बगर फुडें वचनाशिल्ले. हो क्रम फाटल्या पन्नास वर्सांत केन्नाच चुकलो ना. तांच्यांत ही माया आनी प्रेम सदांच आशिल्लें. ते म्हजे गुरू अशें हांव म्हणचें ना पूण म्हजे खातीर ते एक बरे मार्गदर्शक आनी म्हाका पालकावरी आशिल्ले. कित्याक तर तांकां म्हज्या कुटुंबीक फाटभुंयेची वळख आनी म्हायती आशिल्ली. म्हजो धीर कशे हांव म्हणन.
तेदे वेळार कोंकणी लोकांचें एकामेका लागीं एक कुटुंबीक नातें जुळून आयिल्लें. आमचें मेळप म्हणल्यारूच एक गेट टुगेदर. कुटुंबांतलीं सगलीं मनशां सामील जातालीं. एकामेकागेर वचप, रावप, जेवप, खावप इतले संवकळीचें. तातूंतल्यानच आमी
घडत गेलीं.
आमी हीं नातीं रुजयलीं, जपलीं, वाडयलीं. आतां तांच्यो यादी भोंवर जावन आमचे भोंवतणी घुंवत आसात.

हेमा नायक
8956410326