भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आयज 22 जुलय. हिंदी सिनेसृश्टींतलो म्हान गायक मुकेश हांचो जल्मदीस. 22 जुलय 1923 दिसा मुकेश जल्मलो. ताचे पुराय नांव मुकेशचंद माथूर. ताचें भुरगेपण दरियागंज आनी दिल्लीच्या चांदनी चौकांत गेलें. बापायचें नांव जोरावरचंद माथुर, तो अभियंते आशिल्ले जाल्यार आवय रानी ही घरकान्न.
मुकेशाक भुरगेपणांतल्यान संगीताची आवड आशिल्ली. त्या काळांतलो नामनेचो गायक कुंदलाल सहगल हांचो तो प्रशंसक. कुंदलाल सहगल सारको नट आनी गायक जावपाची ताका इत्सा आशिल्ली, देखून ताणें ल्हान पिरायेचेर संगीताचे मुळावे धडे घेतले. त्या काळांतलो नट मोतीलाल आपले पयसुल्ले भयणीच्या लग्नाक आयिल्लो. ताणें थंय मुकेशाक गायताना पळयलो. ‘मुकेशाचो आवाज आयकल्ल्याच खिणाक तो त्या आवाजाच्या मोगांत पडलो. एक दीस हो आवाज हिंदी सिनेमाचो आवाज जातलो अशें तांणी मुकेशाच्या आवय- बापायक सांगलें.
मोतिलाल हांणी मुकेशाक मुंबय हाडून ताका गायक पंडित जगन्नाथा कडल्यान शास्त्रीय गायनाचें प्रशिक्षण घेवपाक सांगलें. ताणें शास्त्रीय गायनाचें प्रशिक्षणय घेतलें. ह्या काळांत ताका कांय फिल्मांनी अभिनयाची ऑफर मेळ्ळी. मुकेशाचें तेजस्वी मुखामळ, हास्य पळोवन ताका थेट नायकाच्योच भुमिका मेळपाक लागल्यो. 1941 वर्सा ताणें ‘निर्दोष’ ह्या सिनेमांत पदार्पण केलें. ते उपरांत ताणें चार- पांच चित्रपटांनी अभिनय केलो, पूण ताणें अभिनय केल्ले चित्रपट चड यशस्वी जाले नात, देखून ताणें नायक जावपाचें सपन कुशीक दवरून गावपाचेर लक्ष केंद्रीत केलें.
गायक म्हूण मुकेशाक पयलो ब्रेक मेळ्ळो तो पहिली नजर फिल्मांत. तातूंतलें दील जलता है तो जलने दो, हें गीत खूब लोकप्रीय जालें. ह्या गीताक लागून मुकेशाची फिल्मसृश्टींत वळख जाली. ह्या गीताचेर कुंदनलाल सहगल हांचे शैलीचो प्रभाव आशिल्लो.
1958 तल्या यहुदी सिनेमांतल्या ‘ये मेरा दिवानापन है’ हें पदूय गाजलें. त्या पदा वरवीं ताणें स्वताची वेगळी शैली निर्माण केली. त्या उपरांत मुकेश युग सुरू जालें. तांणी नाकयां गायिल्लें दरेक गीत हीट जावपाक लागलें. मेला अंदाज ह्या सिनेमानी गायिल्लीं सगलीं पदां हीट जालीं.
एक दीस मुकेश रणजीत स्टुडियोंत गायनाचो रियाज करीत बशिल्लो. तेन्ना थंय एक देखणो तरणाटो आयलो. ‘तुजा आवाज खूब भावनाप्रधान आसा. म्हाका आवडटा.’ तो तरणाटो आशिल्लो राज कपूर. मुखार राज कपूर आनी मुकेश हिंदी फिल्म इंडस्ट्रींत येसस्वीपणाचें समीकरणूच जालें. हे जोडयेन जायतीं हीट पदां दिलीं. आग, आवारा, श्री 420, बरसात, परवरीश, अनाडी, संगम, मेरा नाम जोकर ह्या आर.के बॅनराच्या सिनेमांन मुकेशान गायिल्लीं सगलींच पदां गाजलीं. राज कपूराचो आवाज अशीच मुकेशाची वळख जाली. मुकेशाचीं कांय पदां सांगपाचीं जाल्यार, दोस्त दोस्त ना रहा’, ‘जीना यहां मरना यहां’, ‘कहता है जोकर’, ‘दुनिया बनाने वाले क्या तेरे मन में समाई’, ‘आवारा हूं’, ‘मेरा जूता है जापानी’, सावन का महीना पवन करे सोर…. अशीं शेंकड्यांनी.
राज कपूराच्या सत्यम शिवम सुंदरम सिनेमाच्या पदांचें रेकाॅर्डिंग करून ते अमेरिकेक गेल्ले. 27 ऑगस्ट 1976 दिसा मुकेश बेगीन जागो जालो आनी न्हांवपाक गेलो. थंय ताच्या हड्ड्यांत दुखपाक लागलें आनी कांय वेळांत ते गेले. मिशिगनांतल्या डेट्रॉयट शारांतली ही गजाल. राज कपूरान मरणाची खबर आयकतच म्हणलें, आयज म्हजो आवाज गेलो. मुकेशाचो दर्दभरो आवाज आयज इतलीं वर्सां जावन पसून रसिकांच्या काळजांत कोरांतिल्लो आसा. ताका राजनिगंधा ह्या सिनेमा खातीर राष्ट्रीय पुरस्कार आनी फिल्मफेयर पुरस्कार मेळ्ळे, पूण रसिकांच्या मनांत ताणें मेळयिल्लें स्थान हो सगल्या पुरस्कारां परस व्हडलो पुरस्कार आसा. ताचे सारको आनीक व्हडलो प्लेबॅक गायक जावप कठीण. मुकेशाच्या जल्मदिसा निमतान काळजा सावन श्रद्धांजली!
श्याम ठाणेदार
9922546295
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
