भांगरभूंय | प्रतिनिधी
भावंडांनो,
सदाशीव, त्या गांवांतल्या गिरेस्तां मदलो एक गिरेस्त. सभावान मायेस्त. ताच्या घरांत सगळें ज्युस्ता ज्यूस्त. सदाशिवाच्या घरांत वावरा खातीर जायते वावराडी वावुरताले. दरेकल्याक वेगळीं वेगळीं कामां वाटून दिल्लीं. सदाशिवाचो धंदोय बरे तरेन चलतालो. सदाशिवाच्या घरांत केन्नाय कोणूय आयलो जाल्यार रिते हातानीं वच नाशिल्लो. गांवांतूच न्हय तर भोंवतणच्या गांवांतूय ताच्या उदार काळजाची नामना फांकिल्ली. जांकां कोणूच ना ताका देव पावता हे म्हणीप्रमाण सदाशीव दुसऱ्यांक देवा रुपान पावतालो.
सदाशिवाक पोरसुंवाची खूब आवड आशिल्ली. ताणें आपले आवडी प्रमाण घरा भोवतणीं चारूय वटांनी सोबीत पोरसूं वाडयिल्लें. पोरसांत तरेकवार फुलांची झाडां रोयिल्लीं. त्या झाडांची तो आपल्या जिवा प्रमाण जतनाय घेतालो. सकाळी उठल्या उपरांत तो पयली पासय घरा भोंवतणच्या पोरसांत मारतालो. झाडांची पळोवणी करतालो. तांकां गरजे पुरते उदक शिंपतालो. नडणी स्वताच्या हातानीं काडटालो. आनी उरिल्लीं कामां आपल्या वावराडी मनशांक सांगतालो. रातच्या वेळार मात सदाशीव आपल्या हातांनीं पोरसांतल्या पुराय झाडांक उदक घालून सगळ्या झाडांची तान भागयत उपरांत आपूण न्हिदतालो.
सदाशिवाक एकलोच पूत. दयानंद. पूण अपुरबायेन ताका ‘दया’ च म्हणटाले. तेंच नांव पुराय गांवांत घोळटालें. पुराय गांवांत ताका आपल्या भुरग्या भशेनच वागयताले. सदाशिवान ताका शिक्षणा खातीर शारांत दवरिल्लो. आपलो पूत बरो शिकचो, ताका बरें लक्षण लागचें, बऱ्या संस्कारानीं तो भौसांत सोबचो देखून सदाशिवान ताका शारांत दवरपाचो निर्णय घेतिल्लो. दयानंद सुटयांच्या दिसांनी आपल्या घरा गांवांत येतालो. तेन्ना सगळे ताचे कडेन माये मोगान वागताले. घरा येतकच सदाशिवा कडल्यान दयानंदाचे खूब लाड जाताले. ताका जाय जाय तें तो हाडून दितालो. बरीं बरीं खेळणीं, खाणां, पुस्तकां, भोवपाक सायकल, दयानंद घरा आयलो म्हणटकच सदाशिवालें घर खोशयेन भरून ओत्तालें.
बऱ्याच दिसानीं दिवाळेच्या सुटये निमतान दयानंद घरा आयिल्लो. तेच वेळार धंद्याच्या म्हत्वाच्या कामाक लागून सदाशिवाक भायर वचचें पडलें. दयानंदाक घरांतल्या कामाची थोडी जाणविकाय जावची ह्या हेतान सदाशिवान कांय कामां दयानंदाचेर सोंपयलीं आनी तो दोन-तीन दिसां खातीर भायर गेलो.
बापायचे अनुपस्थितींत दयानंदान पोरसांतल्या झाडांक उदक शिंपलें. हेर वावराड्यांच्या सांगांतान घरा भोंवतणी नितळसाण राखली. चुकून-माकून किडीचें पान दिसल्यार लेगीत तो तें काडून उडयतालो. पुणून एक दीस दयानंदाक कितें जालें म्हूण कोणाक कांयच कळ्ळें ना. त्या दिसा तो सकाळीं सकाळींच पोरसांत पासयो मारतना आनी नितळसाण राखतना अचकीत घरांत गेलो आनी एक सुरी घेवन भायर आयलो.. आनी… सपासप झाडांचेर वार करूंक लागलो. झाडांची वयली तेमकांच ताणे कापून उडयलीं. खिणां भितर दोन वटांची पोरसांतलीं झाडां कापून पोरसाची दशा विचित्र केली. कांय खिणांत दयानंदा कडसून अशी कृती घडली की वावराड्यांच्या लक्षांत कितें घडटा तें आयलेंच ना. सोबीत पोरसांतल्या झाडांच्यो खांदयो, फुलां ताळ्यो कापून, मोजून सकयल पडिल्लीं. वाडिल्लें पोरसूं वशाड पडिल्ले भशेन जालें. दयानंद हो धनयाचो पूत जाल्ल्या कारणान ताका ते खातीर कोण उलयलो ना. हे घडणूकेन सदाशीव कितें करीत ह्या विचारान सगळे वावराडी भिले.
दुसरे दिसाचे राती वेळार सदाशीव घरा आयलो. प्रवासांत पुरो जावन आयिल्ल्यान ते राती जेवन खावन तो न्हिदलो. सकाळीं उठलो आनी सदचे वरीं तो पोरसांत गेलो. जाल्यार पोरसांत नदरेक जें दिश्टी पडलें ताणे ताची तिडक मस्तकाक मारली. ताणें सगळ्या वावराड्यांक भायर आपोवन जाब विचारलो. पुणून सगळें वावराडी भयानूच मान सकल घालून रावले. शेवटाक सदाशिवान ‘दया’ क भायर आपयलो. आनी हें काम कोणें केलां आत्तांच्या आत्तां सांग. ताका खर ख्यास्त दितां आनी कामावेल्यानूच काडून उडयतां अशें सांगलें. बापायचो रागीट चेरो पळोवन तेरा चौदा वर्सां पिरायेचो दयानंद भंयानूच गर्भ गळीत जालो. ताका बापायच्या मुखार कितें उलोवचें तेंच कळना जालें. “म्हाका कांयच खबर ना म्हूण सांगूं ? काय कोणा वावराड्याचें नांव सांगूं? भायल्या कोणेय अनवळख्यान वा पिश्या मनशान केलां म्हण सांगूं ?”साबार विचारानीं तो घुस्मटलो. खरें सांगल्यार आपणाक मार पडटलो, ते भायर बाबा आपणाक उपाशींच दवरतलो ह्या विचारांनी ताचो जीव गळसणेक लागलो. पूण तेच वेळार ताच्या दुसऱ्या मनांन ताका शिटकायलो. “दयानंद ही तुजी चूक. तुवेनच केलां तें कर्म. खरें तेंच सांग बाबाक. आयज तुवें फट मारल्यार तुका ती पचोवपाक आनीक जायत्यो फटी मारच्यो पडटल्यो. तुका फट उलयत रावचें पडटलें. तूं फटींग जातलो. देखून सत कितें आसा तें सांग तुज्या बाबाक. तशें केल्यार तुजे सावन कोणाक त्रास जावचो ना. ख्यास्तीक भियेनास्तना सत उलय. धाडस कर. तुजो गुन्याव मान्य कर. आनी माफी माग. उलय खरें तेंच उलय.” त्याच विचारांच्या तनरेन दयानंदान बाबमुखार सगळ्या वावराड्यांच्या मुखारच धिमी घालून हात जोडले. आनी बाबाक खरें खरें तेंच सांगले. आपलो गुन्यांव मानून घेतलो आनी माफी मागली.
दयानंदाची जाप आयकून सदाशीव अजापलो. आतां दयाबाबाक सुमारा भायर मार पडटलो हें येवजून सगळ्या वावराड्यांनीं मानो सकयल घाल्यो.
पूण घडलें वेगळेंच. सदाशिवान दयानंदाक मार दिवचे बदलाक आपल्या म्हऱ्यांत घेतलो आनी म्हळें, “शाब्बास पुता, दया, वालोर तुका, तुवें सत उलोवपाचें धाडस केलें. हे सगळे वोगी रावले तेन्नाच म्हाका दुबाव आयिल्लो, पुणून हांव उलोवंक ना. तूं सगळ्यां मुखार खरें उलयलो देखून हांव तुका माफ करतां पुता, सदांच लक्षांत दवर..तुजे करणेन कोणूय केन्नाच दुखावचो ना, तुजे सावन कोणाक त्रास जावचे ना हांचे भान दवरूनच सदांच असोच सत्यान वाग. पुता, ताकाच मनीसपण म्हणटात. सदांच असो सत्यान आनी मनीसपणान वागल्यार देव तुका राखतलो. “
धनी सदाशिवाच्या उतरानीं सगळ्या वावराट्यांच्या दोळ्यांत खोशयेन दुकां आयलीं. सदाशिवान अभिमानान दयाक वेंगेंत घेतलो. सगळ्यां हुजीर ताचे फाटीर हात भोंवडायत म्हळें,
“म्हजो पूत तो.. म्हजो पूत!”
उल्हासभाई
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
