भांगरभूंय | प्रतिनिधी
एका कार्यावळीक इश्टा वांगडा गेल्लों. थंय सुत्रनिवेदक सदचे भशेन ब-ड-ब-ड इतलो उलयतालो की सगली बेरीज केल्यार ताचें भाशण अर्दवरा वयर जावपाचें. मदींच ताणें मोनेळ ह्या उतराक झोंपय मारून गोमटेक घट्ट धरलें आनी तेंच उतर तो तवशें बी किसणेर घालून घश्टितात तशें घश्टीत रावलो. म्हजो इश्ट गोंयचो कोंकणी उलोवपी. तो मुंबयकार न्हय. ताणें ल्हवूच म्हाका विचारलें- मोनेळ म्हळ्यार कितें? मागीर सांगतां अशें सांगून ताका फुसलायलो. मोनेळ उतराचें बरें आसा. पूण भयरोजोळोप कशें तें उतर परत परत वापरपाचें वेसन लागलां तें बंद जावंक जाय. कार्यावळ पचक जाता. ताणें मोनेळ उतर 18 खेपे वापरलें अशें म्हज्या इश्टानूच सांगलें.
गायकान आपल्या स्वरेल गायनान रसिकांचेर मोनेळ घालो, अशें वाक्य कोंकणी पेपराचेर पयलीं सावन वाचूंक मेळटा. मोनेळ म्हळ्यार मौन वा शांतताय वा मोहिनी अशें हांवें म्हज्या इश्टाक परततना सांगलें. उत्फर्कें असोय शब्द निवेदकान वापरिल्लो. ताचो अर्थ इश्टान म्हाका विचारलो. उपरांत उमाळे ह्या उतरा विशीं चर्चा जाली. हांव ती गजाल करपाक लग्नीक ना अशें एका वक्त्यान म्हणिल्लें. लग्नीक म्हणल्यार कितें… असो प्रस्न मित्रान विचारलो. हांव तें करपाक बांदील (बांदिल्लो) ना हें सोंपें हांवें म्हळें. ह्या मित्राक वांगडा कित्याक हाडलो काय जालें.
कठीण क्लिश्ट उतरां वापरूंक फावना. उतरां वापरतना जपून वापरचीं पडटात. उतराक आनिकूय अर्थसया आसत हाची जतनाय घेवची पडटा. खाण खातें म्हणचे परस खण खातें म्हाका चड घटमूट दिसता. खाण हाचो अर्थ खावपाचें असोय जाता. ताका लागून खण उतर बरें. कार्यावळीची सांगता जाली अशें म्हणचे परस कार्यावळीचो समारोप जालो अशें म्हणप नितळ. सांगता हें क्रियापद (कथन करता ह्या अर्थान) कोंकणींत वापरतात देखून गोंदळ टाळपाक. अर्थपूर्ण ह्या उतराक अर्थपुराय म्हणप हें अती शुद्धीकरण जालें. कारण अर्थ, पूर्ण हीं संस्कृत उतरां. पूर्ण उतराक वजन आसा. अती purist वृत्ती टाळळ्यार भाशेचे उदगतीक बरें. पुरस्काराचो मान फावो जाला त्या जैतिवंताक मानेली म्हणपाचें पील कोणें तरी मजगतीं सोडिल्लें. मानेली म्हणटकच भागेली म्हणिल्ले भशेन दिसतालें. हें पील केन्ना उडून गेलें कळूंक ना. कठीण उतरां रुळनात, तगनात.
हांव केन्नाय अणकारा विशींच्या मार्गदर्शन कार्यशाळेंत म्हज्या सादरीकरणांत एक वाक्य दितां. काळजी करू नये, काळजी घ्यावी. हें मराठी वाक्य कोंकणींत करात. भुरगीं घुस्पतात. काळजी ह्या मराठी उतराक दोन अर्थसया आसात. कोंकणींत काळजी उतर वापरिना जाल्यार चलता. अणकार पळेयात. हुस्को करूं नाकात, जतनाय घेयात.
म्हजो आजो, आजी हांच्या तोंडांत पुर्तुगेझ मुळाच्या उतरांची टक्केवारी खूब आशिल्ली. सद्या साप घट जाल्लीं पुर्तुगेझ उतरांच कोंकणींत घोळटात. फोग, जनेल, व्होल्त, कदेल… अशी ही व्हडली वळेरी आसा. पूण ताची वापराची टक्केवारी उणी जाल्या. त्रिबुनालाचेर गेल्लों अशें आजो म्हणटालो तेन्ना तो न्यायालयांत गेल्लों अशें सांगी. तेन्ना सिव्हील, क्रिमिनल, जिल्हो आनी सत्र न्यायालय अशीं जिनसावार न्यायालयां नाशिल्लीं. त्रिबुनाल म्हणजेच कोर्ट वा न्यायालय असो अर्थ जातालो. आज Administrative Tribunal पणजे आसा तें खासा न्यायालय फक्त अमूक तरेच्यो केसी हाताळटा. आदवोगादाचो वकील वा एडव्होकेट जालो. तेश्तिमुन्य आशिल्लो तो व्हीटनेस वा साक्षिदार वा गवाय जालो. त्रिबुनालाचो कोर्ट वा लवाद जालो. प्रोकुरासांव आशिल्लें तें पावर ऑफ एटर्नी जालें.
साग्वाद हें सुंदर पुर्तुगेझ उतर. आयच्या तरणाट्यांक तें खबर आसचें ना. साग्वाद ही खाशेली भेट. म्हज्या घरांतल्या आदवोगादांक अशील वा क्लायंट जी भेट हाडून दिताले ताका साग्वाद म्हणटाले. म्हज्या आदवोगाद काकाक केसी चलताल्यो तातूंतले कांय देमांदिस्त केन्नाय तन्नीं वा पिकिल्लीं केळीं, घड, नुस्तें हाडून दिताले. आजी म्हण्टाली- दोतोराक साग्वाद हाडून दिल्या. मागीलदारा आजयेक ढवळे सांगूंक खूब जाणां येतालीं. एक दीस आज्जेन म्हळें, चाडयां सारकी साग्वाद ना. हांव तटास जालों. कोंकणी ओपारींत पुर्तुगेझ उतर आशिल्ली कितली सोबीत ओपार ही. अर्थपूर्ण. चाडयो सांगच्यो आनी आपलें काम कानपोकळ्यां कडल्यान करून घेवचें. हो अशें म्हणटा, तो तुका खेपता, ती तुजे विशीं हें मत उक्तायता… चाडयो सांग सांग सांगच्यो आनी चाडयांची ही साग्वाद दिवन आपलें काम सादोवचें.
आदवोगादाक दोतोर म्हणपाक पुर्तुगेझ काळांत सुरवात जाली तें गोंयांत अजून चालू आसा. वैजकी पदवी मेळयिल्ल्याक एक वेळ दोतोर म्हणप सपसप कमी आसत पूण आदवोगादांक आनी जुविजांक दोतोर, दोतोर, हें म्हणप चालूच आसा. हो पुर्तुगेझ प्रभाव. विद्वान मनशांकूय आदरान दोतोर म्हणटाले. त्या काळांत खात्याच्या वा विभाग मुखेल्याक वा उंचेल्या अधिकाऱ्याकूय दोतोर म्हणटाले.
ऑर्राद मनीस, तोर्राद उंडे हीं उतरां पळेयात. ऑर्राद, तोर्राद हीं मूळ पुर्तुगेझ उतरां. पिकासांव हें उतर पुर्तुगेझ उतरा वेल्यान घडलां. पिकार जालों, तकली ‘विरार’ जाली, आबोलार जालों, आबूज जालो हीं सगलीं उतरां अशींच. चिकान केलें, चिकानेर हिंवूय पुर्तुगेझ उतरां. chicanery हें उतर इंग्लीशींतूय
आसा.
तोंकार करप, तोंकासांव (थोमणे) हिंवूय मूळ पुर्तुगेझ उतरां. मानकुराद हें मूळ पुर्तुगेझ उतर. कोर्टा कडेन संबंदीत फियादोर हें पुर्तुगेझ. मायझ्य (खूब, अती), देमायझ्य (खुबूच चड, माथ्या-बोडा वेल्यान पुरो इतलें), देमांद (खटलो), पाव (खावपाचो), बुराक, बिंडां (भिंडां, फळां), काबार, गार्राफांव (व्हडली बाटली), कोफुझांव, दुआसांव (गिफ्ट डीड), इस्तिमसांव (लक्तुबाय, अपुरबाय) आतेसांव अशीं खूब पुर्तुगेझ उतरां आसात जीं कोंकणी कडेन आयज एकरूप जाल्यांत.
आयची कोंकणी ही कितल्याशाच शेंकड्यांतल्यान उत्क्रांत जायत घडल्या. जायत्यो राजकी घडणुको, धर्मीक आनी समाजीक स्थित्यंतरां हांचे वरवीं गोंयच्या इतिहासाची आनी पर्यायान भाशेची वीण घडल्या. ताचो अभ्यास करून दस्तऐवजीकरण, संकलन जावंक जाय. कोंकणी भाशेचेर पुर्तुगेझ प्रभाव हो विशय खणून काडूंक जाय. फुडले पिळगे खातीर एक घसघशीत पोटलो कसो ग्रंथ ‘सुगूर’ करून दवरूंक जाय.
मुकेश थळी
फोंडें
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
