मोनें नशिब

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

संतू रातभर तळमळटालो. ताका फाटले चार दीस अशेंच जातालें. ताणें कोनश्याची बाटली काडून सोऱ्याचे दोन घोंट मारले. ताची तकली घोड्या परस फास्ट धांवताली, तिका मातसो लगाम लागचो म्हूण ताणें हो उपाय केलो… पूण शें ऽऽ ती ऑयल पडटकच आनीक नेटान धावंक लागली… ताका चार दीस जाले एक हुस्को सामको पिडूंक लागिल्लो. ताच्या खोंपीच्या भायर रान्नीच्या पोल्लांत ताचे सुणें न्हिदिल्लें. तो ताका अपूरबायेन कॉल म्हणी. कॉल गाबणें आसलें. ह्या दिसांनी ते व्हियेवपाक लागीं आयिल्लें. संतू वरीच एका पायान मातशें दुबळें. तें व्हियेवन ताणें 3- 4 पेटे काडल्यार तांचे सगळ्यांचे कशें जावप हो हुस्को संतूक कासावीस करतालो. ताचो दोळो लागनाशिल्लो. तो देवाक होरायतालो.
संतू एका पांयान कुटपी. भाटकान्नीच्या व्हडल्या घरा भायर ताची खोंप, ताका पांयाक लागून चलप बरेंच कठीण जातालें. देखून ना काम ना नोकरी, समाजकल्याण खात्याच्या म्हयन्याच्या पेन्शनाचेर तो पोट भरी. भाटकान्नीच्या भाटा- घराचेर नदर दवरप हेंच ताचें काम. जेन्ना जेन्ना भाटकान्न शारांतल्यान घरा मुदासाक येयी, भुरग्यांक घेवन, तेन्ना ती ताका खावपाक-जेवपाक दीं, आनी थोडे पयशे हातार दवरी.
संतूक एकटेपणाक लागून मातशी घोटाची संवय आशिल्ली. पूण तो बेबदो न्ही… तरी ताका न्हीद येनासली. ह्या कुशीसून त्या कुशीर वतना ताका याद जावंक लागली फाटली गजाल…
देड-दोन वर्सां फांटी, तो असोच दनपरां जेवन हांतुणार पडिल्लो. इतल्यान एका सुण्या पेट्याचे जीवाच्या आकांतान रडप ताच्या कानार येवंक लागलें. भोवतेक रस्त्यार आसूंक जाय. सुणें जिवाच्या आकांतान रडटालें. संतूची जीव रावना जालो. तो तसोच उठलो आनी आपली एक कुबडी खाक्यांत घेवन भायर सरलो. रस्त्यार पावता म्हळ्यार ताणें कोणाक विचारलें, “कितें जालां, सुण्या पेटो कित्याक रडटा?”
“गाडयेन ताचो पांय मोडलो. पांया वयल्यान गेली. देखून बोबो हुयेली मारता तो”, ताचे जापेन संतूचें मन कळवळें. तो धांवूनच म्हण्टात तसो रस्त्यार पावलो. थंय वालेतींत सुण्या पेटूक सामकें कडकडत कळवळत पडिल्लें. ताचो एक दोको मोडला म्हणपाचे दिश्टी पडटालें. ते सामकें भियेल्लें. ताका खूब दुखतालें हें दिसताले. संतू ताच्या म्हऱ्यांत गेलो. तें आनी हुयेली मारूंक लागलें. संतून ताका हळू हळू करून फाटी वयल्यान हात ओडून थातारलें. थोड्या वेळान ताणें कूय- कूय करून रडपाक सुरवात केली. संतून धीर करून ताका उबारलें, घरा हाडलें. शेजारच्या हाडां वैजागेर व्हरून ताच्या हातापायां पडून ताच्या पायांक ताबल बांदलें.
सुणें मायेस्त. संतून ताची आपले परीन सेवा केली. तें बरें जालें खरें, पूण एक पांयान कुटपाक लागलें. संतूच्या खोंपटेंतूच तें पडून रावी. एका पांयान कुटत हांगां-थंय वणवण करी, पूण संतूचें घर ताणें आपलें घर मानलें. देड- दोन वर्सां कशीं गेलीं संतूक कळूंक ना. कांय तेप फांटी ताणें केन्ना चितूंक नासलें तें घडलें. एक दीस संतूच्या लक्षांत आयलें कॉल गाबणें !! आरे देवा! ताका सामको हुस्क्यान घेरलो. म्हजेच पोटाचें करूंक आनी हाका शीत पेजे निवळ घालतां म्हणसर नाका पुरो जाता. आतां हाका आनी हाच्या पिलांक पोसतलो कसो? ह्या हुस्क्यान ताची न्हीदच कांय दीस खळ्ळी. ताणें बाटलेंतल्यान दोन घोट घेतले तरी आजय न्हीद येना आसली.
भायर कॉल आयज चडूच आवाज करता, हांगांच्यान उठून थंय बसता, कुंय- कुंय करता हेंय ताका कानार येतालें, तो ताका हडकून थातारतालो. पूण मनान अस्वस्थ जाल्लो.
आपल्याक जमता तसो संतू नुस्तें बी हाडून केन्नाय रुचीक जेवण करी, कोलाकय उजरायिल्ल्या नुस्त्याच्यो बोडक्यो, मागीर हुमणान कालयिल्लें शीत बी खावपाक घाली. ताका एका पांयाक कुबडी लागिल्ल्यान चलतना आपणाक खूब पुरो जाता, हें ताका समज. तरी तो भायर-भितर करतना आपल्या कॉलाची थोडी अपूरबाय करी. पूण आतां चार-पांच पेटे जाल्यार कशें जावपाचें? हुनीर हागतलो कितें आनी शेणी थापतलो कितें… अशी ताची आवय ताच्या सानपणांत एक ओपार म्हण… तिची ताका याद जाली… आनी चित्ता- चित्तांच संतूचो दोळो केन्ना लागलो ताका कळ्ळेंच ना.
“संतू, संतू उठ रे… उठ रे…” संतूच्या कानार भाटकान्नीचे शे उले येवंक लागले. भाटकान्न आनी इतले राती खंय येतली? ताणें चितलें आनी फाट परतून तो परत न्हिदूंक पळोवंक लागलो.
पूण उलो आनी खोंपीच्या दारार ठप ठप करून मोठ्यान आवाज येवंक लागले आनी संतू आबूज जालो. तो उठलो आनी ताणें दार उगडलें.
“भाटकान्नी, तू इतले रातीं?”, ताणें म्हळें खरें, पूण फुडें वत पळोवन ताका सामकें मरूंक पुरो जालें… सकाळ बरीच फुडें सरिल्ली.
“आरे संतू, तूं सामको कुंभकर्णाचो अवतार मरे. कितलो वेळ आमी दार बडयतात,” तिणें म्हळें आनी सान सुण्या पेट्यांची कुंय-कुंय संतूच्या कानार पडली. तो कुबडीं घेवन धांवुनच खोंपीच्या भायर येवन रान्नी कडेन गेलो, जाल्यार कॉल व्हियेलां आनी दोन, हय, फकत दोन पेटे ताका लुचतात. कुंय- कुंय करतात. कॉल ताका पळोवन शेपडी हालयत उठपाक लागलें. तो म्हऱ्यांत गेलो आनी ताणें ताका तशेंच राव म्हणून अपूरबायेन फाटीर हात ओडलो. संतूची नदर फुडें गेली, जाल्यार भाटकान्नीच्यो दोनय धाकट्यो चलयो फुडें उकड्यां बसून तल्लीन जावन पेट्यांक तोखेतात. आनी कॉलाच्या फुड्यांत एका आलिमेनच्या मायटेंत दूद. भाटकान्नीचे हें काम हें ताका होलमलें.
कॉलाक आनी ताच्या पेट्यांक पळोवपांत तल्लीन जाल्ल्या संतूक जाग आयली ती भाटकीन्नीक मुखार पळोवन.
“भाटकान्नी तूं आनी ही भुरगी हांगा शी?”, ताणें भाटकान्नीच्या घराच्या गेटी कडेन पळयत विचारलें… गेट उक्ती आसली, दार आड केल्लें आसलें. ताणें परत कॉला कडेन पळयत म्हळें, “भाटकान्नी, तुका कितें सांगू? फाटल्यो चार राती ह्या कोलाक लागून म्हाका न्हीद ना. तें व्हियेतलें, ताका आनी ताच्या पेट्यांक हांव कितें पोटाक घालतलो ह्या हुस्क्यान हांव सामको बेज्यार आसलो.
“आरे संतू, तूं कांयच भियेवं नाका. फाटल्यान बसल्यात त्यो दोन सायबिणी केन्नाच दोनय पेट्यांक वाटून घेवन मेकळ्यो जाल्ल्यात. काळो पेटो व्हडल्यान घेतला. धवो धाकट्‌यान,” भाटकान्नीन हांसत म्हळें, “आनी तुज्या कॉलाक आतां हावें घेवचें पडलें ना?” तिणें व्हडल्यान हांसून विचारलें.
संतूक कांयच कळ्ळें ना. भाटकान्नीन फुडें म्हळें, “संतू, तुका खबर आसा न्ही, व्हडल्या चलयेक सदांच मातशे बरें आसना… “व्हडल्या चलयेक सौम्य मानसीक दुयेंस. पण संतूक तें समजप कठीण, म्हणून ती ताका ‘बरें आसना’ अशेच सांग… ‘म्हणून दोतोरान तीन म्हयने ताका शारांत न्हीं हांगां गांवांत व्हरून वखद दिवन, थोडें शारा पसून पयस रावन येयात म्हणून सांगलां. दोतोरान ताका वांगड म्हणून सुणें- माजर बी कितेंय पोसपाक जाता तर पाळात अशेंय सांगिल्लें, म्हणून हांव ते विशींय चित्तालीं. म्हणून आमी अचकीत फातोड्डेर हांगां आयलीं, हांगां येत जाल्यार गेट काडटनाच तुज्या ह्या पेट्यांची कुंय-कुंय कानार पडली. हांवें पळयलें, कॉल न्हिदलां आनी पेटे ताका लुचतात. म्हजी दोगांय त्या पेट्यांक पळोवन खोशी. तांणी वांटणी लेगीत केली. हांवें बेगीबेगीन घराचे दार काडलें. वांगडा हाडिल्ले दूद हाडून कॉला म्हऱ्यांत दवरलें. तें वळखता न्ही रे आमकां, म्हणून बाबड्‌यान शेपडी हालोवन आतेसांव दिलें आनी दुदय पियेलें. भुकेल्लें सामकें बाबडें”, तिणें म्हळें.
“देवानच आमकां धाडल्यांत कशीं रे बाबा तुजे सरीं”, भाटकान्नीन वयर हात करून देवाक होरायत म्हळें. “गेटी भितल्ल्यान गॅरेजीच्या सायडीक आसा त्या बागेलांत पळय तरी न्ही….. “भाटकान्नीन हांसत म्हळें, आनी संतून पळयत जाल्यार थंय बागेलांत हातूण घालून तयार आसलें. भुरग्यांनी आवयक कॉलाक आनी ताच्या पेट्यांक बागेलांत दवरपाचें म्हणून सांगून दाट कपडे वडोवन सुवात तयार केल्ली. व्हडली एक आनी धाकट्यो दोन वाटयो लेगीत खाणाक दवरिल्ल्यो. हांवें तांकां सांगलां, हे सगळे फकत संतू अंकलान मान्यताय दिल्यारच करप. भाटकान्नीन म्हळें. संतूक हरवें सोदतल्याक पिकें मेळचें तशें दिसलें.
“भाटकान्नी, हें आनी कितें सांगता. फुडले तीन म्हयने कॉल आनी पेट्यांक तुमी पळयतात, पोटाक घालतात जाल्यार म्हाका देवच पावलो अर्थ समजतां हांव, ताणें म्हळें, तें आयकून भुरग्यांनी दोगांनीय ताळयो पेटल्यो, कॉलाक कितें कितें खावपाक घालपाचें हाचेर तांचे मदीं भासाभास सुरु जाली.
आवयन, पेट्‌यांक खावपाक घालप ना, तांकां फकत आवयचें दूद जाय, अशें सांगिल्ल्यान भुरग्यांनी कॉलाची खाणाची गजाल गंभीर घेतिल्ली. तांकां दोळे फुट म्हणसर हात लावप ना अशीय शिटकावणी आवयन पयलीच भुरग्यांक दिल्ली.
“संतू हें पळय, तूं कांयच हुस्को करू नाका. आमी तीन म्हयने हांगां आसाच. उपरांतय जर तूं मना करीना जाल्यार हांव दोनय पेट्यांक घेवन शारांत आमच्या बंगल्यात व्हरतलीं. आनी कॉलाकय व्हरतलीं वांगडा. कॉल आपल्या पसून तुट्टलें ह्या भावनेन संतूच्या काळजांत चर्र जालें खरें, पूण दुसऱ्याच खिणाक कॉल आनी ताचे पेटे पोटाक लागतले हें मतीत घेवन ताणें मनांतल्या मनांत आपल्या काळजाचेर फातर दवरलो.
“कितें येवजीता रे?” भटकान्नीन म्हळे, “तुका नाका तर हांव व्हरचिना तांकां. भियेंव नाका,” भाटकान्नीन म्हळें आनी संतूची तंद्री भंग जाली.
“ना, भाटकान्नी, म्हजेवरी हें म्हजें कॉलय एका पांयान दुबळें. ताचे आनी पेट्यांचे भलें जाता जाल्यार हांव कित्याक आडावं. तुमी मात येतना वतना अदून मधून तांकां मुजरत हाडात म्हाका दाखोवपाक,” संतून म्हळें आनी लंगडत उबो रावन ताणें भाटकान्नीक हात जोडले. ताच्या दोनय दोळ्यांत गंगा- यमूना उपाट भरून व्हावंक लागिल्ल्यो.
“उबार तर पेट्यांक, कॉलाक तुजेच वांगडा येवनी बागेलांत. तांकां हातुणार दवरूया. दिशा- निश्ठा, तुमी पळयतलीं मुगो हांकां? संतू अंकलाक तुमी तांची जतनाय घेता म्हणून उत्तर दिला. तीन म्हयने तो पळेतलो… तांचे आमचे जुळत तरच तांका शारांत व्हरूंक मेळटले. ना
तर ना…” भाटकान्नीन जाहीर केलें आनी दोनय चलयो “हय, मम्मी” म्हणून एका सुरांत आड्डल्यो.
संतून बागोवन कॉलाक पोशेले. ताका आपयलें, पेट्यांक उबारलें, कुबडी खाक्यांत घेवन तो भाटकान्नी फाटल्यान चलपाक लागलो. ताच्या दोळ्यांतली खोशेची दुकां दोनय पेटे आनी वांगडा कुटत चलपी कॉलाचेर पडटाली. तांच्या फाटल्यान भाटकान्न आनी तिच्यो दोगय चलयो… अशी पालखी भाटकान्नीच्या गेटींतल्यान
भितर सरली. गॅरेजी लागीं केल्ल्या खासा सुवातीर पेट्यांक दवरतना संतून कॉलाक मायेन पोशेलें. पेट्यांक सकयल दवरले, तांणी कुंय कुंय करीत, बशिल्ल्या आवयचे दूद लुचपाक सुरवात केली.
“नशीब तुमचे, भाग्यवान तुमी”, संतून शेपडी हालोवपी कोलाच्या, आनी पेट्यांच्या फाटीर अपुरबायेन हात फिरयत म्हळें. ताचो फाटल्या कांय दिसांचो हुस्को खंयचे खंय नाच्च जाल्लो. ताणें देवाचें नांव घेवन भाटकान्नीक हात जोडले.

प्रकाश वामन कामत

94224 43093