भांगरभूंय | प्रतिनिधी
‘फक्त एकच शस्त्र आसा जें म्हाका आवयन दिलें. ‘प्रामाणिकपण’. ताका लागून हांव जगलो आनी आजूनय तेच वाटेन सरांक लागून मुखार पावलां मारतां.’
सगळ्या बरोबर मास्तरुय बाशिल्लो. चकाटां बरींच रंगली. निमाणे सोंपयता- सोंपयता मास्तराचेर सगळे घसरले.
‘तुजीं प्रामाणिकपणां तुज्या संवसाराची वाट लायतात. आरे आमचे बरोबर इल्लो घे.’
‘आमी कोणाक सांगचे ना रे!, आरे, तूं भियेवं नाका.’
‘हांव कित्याक भितलों. तुमी म्हजी चडच फाकांडां करतात. हांव सादो मेळ्ळा न्हय तुमकां?’
‘ना रे ना बाबा’ इश्टान म्हणटाच सगळे खो- खो करून हांसले. मास्तर आतां तिडकलो. सरळ उठून चलूंक लागलो. हे मेल्ले कोण म्हाका शिकोवपी? म्हाका घोंट मार म्हणटात? फटिंग, बेबदे खंयचे.’ रागान तो घरा वचपाक लागलो. वाटेरच जोत्या पट्टो तुटलो. ताका हातांत धरून जोतें व्हरचें पडलें. तुटिल्लें जोते पळोवन मात ताका आपल्या नशिबाचो राग आयलो. ‘इतलो बरो रावनुय देवाक म्हजें नशीब बदलुंक जमना. हांवेंय इल्लें कोपाचें मारल्यार बरें!!’ इतल्यान ताका इश्टाची उलोवणेच्यो सुंयो तोंपपाक लागल्यो.
‘पिना खरो, पूण तूंच आमचे बरोबर बसता. म्हणटकच तुका संवळो कोण म्हणटलो? पंगतीत बसलो, जेवलो ना तें कोण पळयता ?’ सगळे मास्तराक पिशांत काडून हांसतालें. कितलो बरो मनीस सद्गुणाचा पोटलो. पूण जोड ना. सगळे ताची टवाळी मारताले.
‘पूरो तुजी मास्तरकी. फुक्या दिल्यार कोणाक नाका. मरतना बरोबर घेवन वच यमाक दाखोवक!’
मास्तर! साध्या घराब्यांतलो. कुटुबांतली सगळीं दोन पानां करपांत हुशार, वेव्हाराकुय चोख, पूण मास्तर आवयचेर गेल्लो. आवय सादी भोळी. बांयंक राजु मागल्यार दिवपी, कळसुली मागल्यार कळसुली दिवपी. प्रामाणिकपणाचो खोटलो घेवन भोंवभोंवली. कोणेंच फुल न्हय फुलाची पाकळी लेगीत दिली ना.
‘कित घेवन भोवता? असले फुके सवाय, पोट फुगें फुकेसवाय, खाण कोणाक जाय?’ घरच्यांक, बांयलांकुय प्रामाणिकपण म्हणल्यार कितें भांगर अशें दिसता.’
‘हाणें कितें जावपाचो घर संवसार. चांटे पावलां थोमणे, खुटले खावनुय जनें आपलेपण कशेंच सोडीनाशिल्लें. श्रावणांत सगळ्यो एकठांय जाल्ल्यो. भजन, किर्तन आशिल्लें.
‘यो गे बाये जनाबायी म्हूण बायलो घालुन पाडुन उलयल्यो. किर्तनाक मात सूर लागलो तो वेगळोच. कीर्तनकाराक फकत ‘जने’ आनी ‘मास्तर’ हांचीच तुस्त करपाक आपयला अशें आयकुवप्याक दिसलें. “हरिश्चंद्र तारामती आनी तांचों भुरगो.’ सत्य! सत! खरेंपणान सत्य म्हणल्यार कितें, ताजे उदाहरण:
‘अशें आशिल्लें तर?!’
‘आमी बेठीच जनें आनी मास्तराची फकांणां मारलीं.’
किर्तन जालें म्हयने, दोन म्हयने किर्तनान इल्लेशें शिकपशे दिलें. पूण तें चड काळ खंय तिगलें?
‘हो हरिश्चंद्र आनी तारामती आमच्या पोटांत पडपाचें न्हय’. एक बायल दुसरे बायरेच्या कानांत फुतुफुतुन गेली.
‘आयचे कलियुगांत हें पटपाचें न्हय.’
लोक सात- आठ म्हयने उलयले. चक्र घुवलें. लोक बदलतात असो भास जालो. पूण परत त्याच वळणार पावले.
‘फटिंगपण आयच्या कांय जाणांच्या रकतांत आसा. स्वातंत्र्या आदि ब्रिटीश सतायताले. आतां आमचेच मनीस द्वेश करतात,’ मास्तरान म्हणलें. असली भाषणबाजी करता म्हूण ताका ‘मास्तर’ नांव पडिल्लें. जने आनी मास्तर मात आपले पांगरूण कशेंच सोडूक तयार नशिल्लीं. वर्सा गेली. ‘जित्याची खोड खंय मेले बगर वचना’. आवय आनी पूत दुर्बळकायेंत जगलीं.
‘बाबा लोक कितेंय म्हणू. आमी आमचें नांव पेड्डेर करचें न्हय’. ‘हांव शारांत एखादें काम मेळटा तर पळयतां. सत्येंद्र सामको फाटल्यान लागला.’
‘चल, पूण सांबाळुन.’
‘ना गे बरेय लोक आसात संवसारांत’ तुजें बरेंच जातले. जन्यान दिल्लो आर्शिवाद आनी सत्याची पोटली खांदार मारून मास्तर इश्टा सांगांतान शारांत पावलो.
‘सर हो माधव, आमच्या घरचोच.’
‘कसले काम करतलो? कितें येता तुका?
‘सातवी शिकलां, इंग्लीश व्हडलीशी येना सर.’
‘मॅडम पळयतली कसलें काम दिवपाचें तें’
माधव सराच्या घराब्यात पावलो. रुळ्ळो. सांजचो दोन भुरग्यां बरोबर ताचेंय शिकप जातालें. बाजार, फुलबाग सांबाळटा, ऑफिसांत कामाक आदार दिवंक लागलो. माधवाच्या प्रामाणिकपणा लागून ल्हवू ल्हवू सरांचो पी. ए. जालो. वता थंय सरा फाटल्या फुडल्यान. शिकपूय पूर्ण केले. वागप, उलोवप, बसप सगळ्यांक एक वेगळी सया आयली.
‘माधव, तुजें लग्न जावंक जाय.’ मॅडमीन म्हणलें. पूण माधवान तकली वयर काडली ना. ताका आवडटे चलये कडेन लग्न थारलें. जने तर एकदम मनांतल्यान खोशी जालें.
‘बाबा हो सर म्हण तूं. हे विसरूं नाका.’ मास्तर मास्तर करपी सगळे चूप जाले.
‘कितें रे घर बांदलें. आतां लग्न जाता खंय? आमी मात कोपा घोंटा हांगांच उरले. फक्त एकामेकाचें पाडा घालीत.’
‘उजो लायतना आमचेय घराबे जळटात तें चिंतलें ना.’
माधवाची भरभराट, ताची गाडी, नेट पळोवन तर कांय जाणांक फटच दिसले.
‘अशें जाव येता? हात मारला आसतलो खंयतरी.’
माधव घरा येतालो. शारांतूय ताच्या ‘प्रामाणिकपणा’ ची दखल घेवन ताचो व्हडलो सत्कार जालो.
‘फक्त एकच शस्त्र आसा जें म्हाका आवयन दिलें. ‘प्रामाणिकपण’. ताका लागून हांव जगलो आनी आजूनय तेच वाटेन सरांक लागून मुखार पावलां मारतां.’
‘मास्तर’, ‘मास्तर’ म्हूण ताका हिणसावपी स्वता मान सकयल घालून उबे आशिल्ले.
‘कोणे कितें आपणावचें तें आपल्याचेर आसता,’ सरान म्हणलें. सगल्यांनी ताळयो मारल्यो. मास्तराच्या दोळ्यांतल्या नकळटां दोन दुकां अचळय देंवलीं.
– विजया शेळडेकार
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
