मुक्ती, एकीकरण, स्वातंत्र्याचे सिद्धांत आनी राजकीय अर्थ

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

तेलंगण लोक चळवळ ही पुराय भाशीक अस्मितेचेर आशिल्ली. ताका धर्माचें वळण दिवपाचो यत्न निझामान रिझवीक फुडें काडून केलो. धार्मीक ध्रुविकरणाच्या विरोधांत सशस्त्र भाशिक अस्मितेचें जैत जालें.

अमेरिकी कादंबरीकार मॅरी शेली हांची 1818 वर्सा एक फामाद कादंबरी ‘Frankstine or the modern Prometheus’ उजवाडाक आयली. ग्रीक मीथक प्रोमिथियसाच्या दंतकथेंत तिचें फ्रॅंकस्टीनाचें कथानक व्यापिल्लें. ते कादंबरी प्रमाण मेल्ल्या मनशाच्या मड्याचे रासवळ अवयव जोडून जोडून फ्रँकस्टीन एक मनीस करता आनी तो फुडाराक एक भयानक
राकेस जाता.
इतिहास कथन हें तथ्यांक, विज्ञानीक साणीर घासून तयार केल्लो सार आसूंक जाय. पूण, तथ्यांक आपले सुविधे प्रमाण मोडून केल्लो कथासार हो इतिहास जावंक शकना. 17 सप्टेंबर हो दीस हैदराबादाचो ‘मुक्ती दिसा’चो अमृतमहोत्सव म्हूण केन्द्र सरकारान घोशीत केलो. ताचो प्रतिकार करूंक तेलंगण राज्य सरकारान हो ‘राश्ट्रीय एकीकरण दीस’ म्हण जाहिर केलो. मुक्ती आनी एकीकरण हाका खोल राजकीय म्हत्व आनी संदर्भ आसात.
भारतान मुक्त केल्ले प्रदेश
1961 वर्सा भारत सरकारान लश्कर घालून गोंय मुक्त केलें. हाचो अर्थ विदेशी वसाहतीच्या शेकांत आशिल्या गोंयची ‘मुक्ती’ केली. ती कृती अधिकृत करचे खातीर 1967 वर्सा केन्द्र सरकारान घडोवन हाडिल्लो जनमत कौल हो 1960 वर्सा संयुक्त राश्ट्र महासभेंत स्विकारील्या वसाहतींक मुखेल खंडात आस्पाव करूंक खुणायल्ल्या तीन बिंदू भितरलो एक राजकी पर्याय आशिल्लो. उपरांत 1971 वर्सा बांगलादेशाच्या भाशीक राश्ट्रवादाची दखल घेत भारतान लश्कर घालून बांगलादेश ‘मुक्त’ केलो. ताका स्वतंत्र राश्ट्र म्हूण मान्यताय मेळ्ळी तरीय बांगलादेश हो दीस आपलो ‘मुक्ती दीस’ म्हूण मनयता.
आतां हैदराबादांत वाद कित्याक?
मुळांत हैदराबाद हें संस्थान निजामाच्या अधिकारांत आशिल्लें. निजाम ही जरीय सरंजामशाही आशिल्ली, पूण ती विदेशी वसाहत नाशिल्ली. भारत- निजामां मदीं जाल्ले ‘स्टॅंड स्टील’ कबलाती प्रमाण निजामांक कांय अधिकार आशिल्ले, पूण ताचो विदेश नीतीचो अधिकार भारतां लागीं उरिल्लो. देखून भारतान केल्ली आपले लश्कर कारवायेक (Operation Polo) तेन्नाचे गृहमंत्री सरदार पटेल हांणी ‘पुलीस कारवाय’ म्हणिल्लें, लश्करी हस्तक्षेप न्हय. हाजोच अर्थ भारतान हैदराबाद हो घरगुती मुद्दो म्हूण जगाक दाखोवपाचो यत्न केल्लो.
मुक्ती आनी स्वातंत्र्याचे राजकी अर्थ
जरीय मुजिबूर रेहमान हे सर्वधर्म मानपी आनी समाजवादी आशिल्ले तरीय 1974 तांची हत्या करून बांगलादेशी लश्कर सत्तेंत आयलें आनी तांणी म्हत्वाचें संविधानीक बदल केले. लश्कर मुखेली झिया-उल हक हांच्या फुडारपणांत ताणीं संविधानांत बांदलादेश, ‘हो देश राश्ट्रीय मुक्ती खातीर इतिहासीक संघर्शान तयार जाला’, तें बदलून संविधानांत ‘हो देश इतिहासीक राश्ट्रीय स्वतंत्र चळवळीत तयार जाला’ अशें नोंदयलें. भाशीक राश्ट्रवादाचो तर्क बदलून तांणी इतिहासीक राश्ट्रीय संघर्शाचें रूपांतर धार्मीक राश्ट्रवादांत केलें. 2005 वर्सा न्यायवेवस्थेन संविधान बदलून स्वातंत्र्याचो संदर्भ परत मुक्ती कडे लायलो. हें परिवर्तन पळोवंक मुक्त जाल्ल्या देशाच्यो पिळग्यो झरल्यो आनी इतिहासांत लुप्त जाल्यो.
हैदराबाद आनी वर्ग संघर्श
वास्तवांत ‘एकीकरण दीस’ मनोवपाची सुरवात सरकारी पावंड्यार जावचे आदीं साबार वामपंथी संघटना हो (निझामांची) ‘शरणागती दीस’ म्हूण पाळटाले. ह्या एकंदरीत प्रकरणांत सगळ्यांत चड रक्त जर कोणाचें व्हावलां जाल्यार तें वामपंथी संघटनांच्या वावुरप्यांचे हेवूंय मतींत दवरपाक जाय. निझामाच्या विरोधांत सगळ्यांत आदीं सशस्त्र उठाव जर कोणें केलो तो ‘आंध्रा कॉन्फरन्स’ वरवीं साबार वामपंथी संघटनांनी. कॉम्युनिस्ट पक्ष, समाजवादी पक्ष तशेच काँग्रेशीच्या समाजवादी फाट्याचो ह्या लोक चळवळीक तेंको आशिल्लो. हैदराबादांत निझामाच्या राज्यांत चलिल्ल्या जमीनदारीच्या विरोधांत तांणी रान उठयलें. ताचो प्रतिकार करूंक निझामांनी कासीम रिझवी फुडारणांत रझाकांची (उर्दुंत ताचो अर्थ आपवावूरपी) सशत्र फौज पोसली. हैदराबाद भारतांत विलीन जालें तेन्ना 2 लाख रझाक आशिल्ले. इस्लामीक राज्याच्या बावट्या खाला लोक चळवळींतल्या फुडाऱ्यांची कत्तल करूंक तांकां निझामान मेकळीक दिली. हे लोकचळवळीन मुस्लीम- हिन्दु ह्या वादाक फारकत घेवन वर्ग संघर्शाक चव्हाट्यार हाडलो.
हैदराबादाच्या विलयांत उप्राशिल्ले केद्रबिंदू
13 सप्टेंबर 1948 मेरेन भारतीय लश्करी कारवाय घडचे आदिं निझामाच्या विरोधांत सशस्त्र मोर्चा सुरु केल्ल्या ह्या शेतकार आनी लोकचळवळींतल्या संघटनांनी 3000 गांवांतल्यान जमीनदारी मुक्त करून 10 लाख एकर जमनी शेतकारांक दिल्यो. 16,000 चौखण किलोमीटरांची जमीन निझामाच्या अधिकारांतल्यान मुक्त केल्ली. आदिच खिळखिळी जाल्ली निझामशाही चार दीस देखून भारतीय लश्कराचो प्रतिकार करूंक शकली ना.
उपरांत केन्द्र सरकार आनी तेलंगण सशत्र चळवळीच्या संस्थां मदीं जमीन सुदार आनी शेत धोरणांचेर एकमत जावचे खातीर साबार वर्सां गेलीं. इतले मजगतीं शरणांगती पत्करिल्ल्या निझामांक भारत सरकारान प्रातिनिधीकपणान राज्याचो राज्यपाल केलो. पूण केन्द्र सरकार आनी चळवळीच्या वाटाघाटीचे दोन म्हत्वाचे केन्द्रबिंदू उपरांत देशाच्या राजकारणांत दिशादर्शक थारले.
जमीनदारीच्या विरोधांत काँग्रेस पक्षाक उघड भुमिका घेवपाक तेलंगण सशस्त्र चळवळीन भाग पाडलो. ताचेंच फळ म्हळ्यार देशांत जमीनदारी सोंपोवपाचो कायदो 1950 वर्सा भारत सरकाराक हाडचो पडलो.
तेलंगण लोक चळवळ ही पुराय भाशीक अस्मितेचेर आशिल्ली. ताका धर्माचें वळण दिवपाचो यत्न निझामान रिझवीक फुडें काडून केलो. धार्मीक ध्रुविकरणाच्या विरोधांत सशस्त्र भाशिक अस्मितेचें जैत जालें. देखून भाशावार प्रांत रचनेची बुनियाद ह्या जैतान रोयली. 1955 वर्सा भारत सरकारान भाशा आयोग निर्मिलो आनी भाशावार प्रांत रचनेची कायदेशीर नेमावळ रचली.
सार
लेखाचे सुरवेक जाल्या फ्रॅंकस्टीन राकेसाचो संदर्भ म्हळ्यार रझाकाराचो मुखेली कासीम रिझवीक भारतान तयार केल्लो फ्रँकस्टीन अशें म्हण्टाले. रिझवी जो अलिगड विद्यापीठांत कायदो शिकलो आनी पाकिस्तानाक फितूर जावन धर्माच्या नांवांन रक्तखेंव घालो. भारताच्या इतिहासांत साबार तासां, वाद आसात. तरीय भारतीय राश्ट्रनिर्माण हें अखंडीत उरलां. पूण इतिहासाचीं मडीं उस्तुन तीं जोडपाचे यत्न चल्ल्यात…….!!

युगांक नायक
7507388596