मिरगाचो पावस…..

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आयज फांतोडेर, मिरगाचो पावस आमच्या शेणान सारयिल्ल्या आंगणांत रकलो. वेळ-काळाचें भान दवरिनासतना तो घसघसत रावलो… तळ्यांतल्या बेब्यांनी डरांऽऽव, डरांऽऽव करीत ताका उर्बेभरीत येवकार दिलो… रानां, दोंगुल्ल्यांनी मोरान आपलो पाखाटो फुलयत बेधूंद नाच केलो… आयज फांतोडेर, मिरगाचो पावस शेण सारयिल्ल्या आंगणांत रकलो….!!
‘‘पावसाळो’’ हो एक निव्वळ ऋतू न्हय. ती एक परब जावन आसा, आनी ती मनोवपाक तुमी गोंयच्या भाटा-बेसांनी, दोंगुल्ल्यांनी, कुळागारांनी, जात्रा-काल्यांनी, मांडो-तियात्रांनी, धालाच्या मांडांनी भोंवडी करपाक जाय. आमचें गोंय पावसांत भिजतकूच जितके रसरशींत, सोबीत आनी सुंदर दिसता तितलें दुसऱ्या खंयच्याच ऋतूंत दिसना. हेर जाग्यांनी पावसांत सरभोंवतणी रेबो जाता तो आमच्या गोंयांत चड कडेन नदरेन पडना.
एक बरो कॅमेरा घेवप आनी पाचव्या सैमाक तातूंत कादयेंत घालप…. पिशें लागिल्लें वरीं!! आमच्या माणकुल्या गोंयच्या पावसांत चिंब भिजपाक जी मजा आसा, ती संवसारांत खंयच आनी केन्नाच मेळची ना. गोंयचो पावस चडश्या जाणांक जिबेच्यो रुची भागोवपा खातीर चड भावता. पावसाच्या पयल्या पंदरा दिसांत, पानां-पाल्यांनी चुकून लिपून राविल्ले काजूंक कोंब फुट्टात आनी तांची घोडकां जातात. घोडकांची सुकी सुंगटां घालून केल्ली भाजी पावसा दिसांनी घराघरांनी, उणे, पाव नाजाल्यार पोळये वांगडा घोस्ताची वता.
पणसाची भिकणां घालून केल्ली तायखिळ्याची, तेर्याची नाजाल्यार आळवाची भाजी, शेवग्याची भाजी पावसाच्या दिसांनी घोस्ताची लागता. उटंगाराच्या वाऱ्या-पावसांत, भाटांत आशिल्ल्या बांदा वेले दोन-चार माड जमनीर कोसळटात. कोयतो, कुराड घेवन माडाचो शेंडो सोलून तातूंतलो गर खावचो तो आमच्या गोंयांतच. पावसांत ताजे-फडफडींत नुस्तें मेळप कठीण. पण असल्या पावसांत सुको बांगडो, सुंगटां, करबट, धोडयारो भूस मारूंक मजा हाडटा.
पावसांत, वाफाळिल्ली हुनहुनीत चाय आनी कांद्याचीं चुरचुरीत भजी सामकी मजा हाडटा. मिरगा पावसाचो राखणदाराच्या मानाक गांवठी कोंबो मारप आनी आमीय ताची शागोती खावप नाजाल्यार चढणेच्या नुस्त्याचें हुमण आनी नुस्तें भाजप हें सगलें बरोबर…
पूण खरी मजा आसता ती गांवठी कुल्ल्यांच्या तोंडकाक वा सुक्याक…. ताज्या जीब हुळहुळावपी रश्याक. जातिवंत खावपी दर्यातल्या रंगीत कुल्ल्यांचे वाटेक केन्नाच वच्चो ना. कुल्ली खावची जाल्यार गोड्या उदकांतली, उप्पाट भरून व्हांवतल्या निवळ, नितळ व्हाळांतली.
कुल्ल्यो धरप ही एक तरेची कला आसा. कोणाकूय जमपा सारकें तें काम न्हय. आकांताचे यत्न करून आनी मनांतलो भंय काडून उडोवन कुल्ल्यो धरूंक वच्चें पडटा. व्हडल्या खडपाच्या (फातर) पोंदा दोनूय हात घालून आपले फुलयिल्ले दांगे वयर काडिल्ले कुल्लेक हळूच धरप नाजाल्यार व्हांवता त्या उदकांत मातूय आवाज करिनासतना, बिळाच्या तोंडार आयिल्ले कुल्लेक कोयतेन ना जाल्यार व्हिळ्यान दांगे मोडून धरप, ही मजा, उटंगाराच्या पावसांत कुल्ल्यो दिपकावपाक वतना येता ती आमकां खंयच मेळपाक कुस्तार.
सेगीत दोन दोन दीस, पिशें लागिल्ले वरी पावस झडत रावचो, भायर हय – न्हय सो उजवाड आसचो, रानांतल्यान कोगीळेचे आपोवणें येवचें, मोरांचो सोबीत असो नाच रंगात येवचो, मेहंदी हसन, पंकज उधास हांची काळजां पिंजून काडपी सुरांची, रेडियोर महफील सजिल्ली आसची….
आनी उणे, पोळी, पाव ना जाल्यार तांदळाच्या भाकरे वांगडा कुल्ल्यांचें तोंडाक भुरकायत, बल्कांवार झाकडे मारीत, तोंड भरून सैमाची तोखणाय करची…
सर्गांतलें सूख हाकाच म्हणटात काय??

एकनाथ सामंत
9226219723