भांगरभूंय | प्रतिनिधी
गोंयकारांच्या जेवणांत शीतकडी म्हत्वाचो घटक. नाल्लांबगर गोंयकारांच्या रांदचीकुडींतली आदोळी हालना. दिसा भराक दर एक घरांत एक ते तीन नाल्ल जेवणा खातीर फुट्टात. कडी, हुमण, रोस, तोंडाक, चिकन, मटण नाल्लाबगर जायना. पूण गोंयकाराक नाल्ल जाय उदकाचो. उदक आटील्लो नाल्ल वा कमी उदकाचो नाल्ल गोंयकार विकतो घेना. देवाक व्हरपाक लेगीत उदकाचोच नाल्ल जाय. देवकार्य धरुन लग्नकार्य आनी शिवराक जेवण धरुन नुस्त्याचे वा शागोतेक लेगीत नाल्लांची घसघशीत सोय घाले बगर जेवणाक रुच येना. पुण नाल्लांच्यो वाडट्यो दरो आता गोंयकारांच्या बोल्साक पेलपाक कठीण जावंक लागल्या. नाल्लाच्यो दरो मळबाक तेंकपाक महत्वाचे कारण म्हणल्यारर बाजारांत नाल्लांचो उणाव.
नाल्लांचे पीक उणे जावपाक मुखेलपणान चार कारणां आसात. एक निसर्गाचो असमतोल, दुसरें गवे रेडे, रानदुकरा सारक्या जंगली जनावरांचो आनी माकड, शेंकर्याचो उपद्रव, तिसरें गोंयांत जमनीचे दर भरमसाट वाडील्ल्यान आदलीं भाटां विकप आनी नवी लागवड ना जावप आनी चवथें म्हत्वाचे कारण म्हणल्यारर इरियोफायड मायटाचे दुयेंस. मायटाक फाटल्या पंचवीस वर्सांत आमी खुब सहजपणान घेतला. आनी तोच आतां हुस्क्याचो विशय जाला.
गोंयचो नाल्ल रुचीक बरो असो सर्वसादारण समज आसा. ताका तशीं कारणांय आसात. एक म्हणल्यार गोंयचो भाटकार केन्ना सुवार्थ पळयना. बाजारांत दर आसा म्हणून तो केन्नाच फुडली शेल पयलींच मारुन अवल म्हणजेच तरण्या नाल्लाचो पाडो करीना. ताका लागून गोंयच्या नाल्लांच्या राशींत घडये आटक मेळत पूण कुसके नाल्ल चड मेळचे नात. आत्तां पाडलेलॊ नाल्ल जरीं कुंबळ्यार सोलून पळयलो जाल्यार शिरपिकोच आसतलो. गोंयचो नाल्ल सोलून गुदांवांत दवरलो जाल्यार केन्ना सोंडयेर काळो पडचो ना तो हाकाच लागून.
गोंयच्यो दोनूय गांवठी नाल्लांच्यो जाती संवसारभर फामाद. एक बाणावलेचो नाल्ल आनी दुसरो कळंगुटचो नाल्ल. दोनूय वाठार दर्यादेगेक. दर्याचे खारे वारें माडाक पोषक. हाचो अर्थ हेर वाठारांनी नाल्ल पिकना अशें निखालस न्हय. दर्यादेग, रेंवट जमीन आनी खारें वारें आसत जाल्यार ज्या माडाक व्हडलोसो वावर करीनात तो माड लेगीत उत्पन्न दिताच. तो माड निसर्ग पोसता.
गोंयचो नाल्ल देशांत ‘वेस्टर्न घाट टॉल पाम’ ह्या नांवान फामाद आसा. साकोर्डे, रिवण, सांगे, नेतुर्ले, वांठारांत चडसो बाणावली जातीचो नाल्ल पळोवंक मेळटा. खोला वा काणकोण वांठारांत मात दोनूय जातीचे नाल्ल पळोवंक मेळटात. बाणावले जातीचो नाल्ल वाटकुळोच. फळ मात्शें मध्यम वा बारीक आकाराचे. पूण लागाव मात खूब. बरो वावर करीत आनी उदक लायत जाल्यार घसघश्यांनी पेंडी देंवतल्यो. कळंगुटचो नाल्ल आकारान मोठो आनी लांबट. पूण एके शेलीक दोन ते चारुच नाल्ल धरतात.एक एक नाल्ल असो कळसो कसो मोठो. बाजारांत ताका मोल चड. चवथीक माटोळेक बांदपाक ह्याच नाल्लाक चड मागणी आसता. ताका शेलावणो नाल्ल म्हणूनय वळखतात.
नाल्लाक मायट दुयेंस लागत सावन भाटांतल्या राशीच्या नाल्लांत मोठ्या आकाराचे म्हणजेच शंभर भरती वा ऐंशी भरतेचे नाल्ल खुब उण्या प्रमाणांत मेळटात. ह्या दुयेंसाक लागून नाल्ल वाकडो तिकडो आनी बारीक तर जाताच. तेभायर नाल्ल जितो आसतनाच भितल्लें उदकूय सुकता. ह्या नाल्लाक गोंयच्या बाजारांत गिरायक नासता. नाल्लाक मायट विशाणूचो संसर्ग जायत सावन भाटकार संकटांत सांपडला. ही कीड सुरवातीक 1997 वर्सा दक्षिण भारतांत नदरेक आयली. मनशाचे नदरेक येवंक शकना इतली ल्हान कीड ही. फक्त मायक्रोस्कोपान पळयल्यार दिसपाची.
माडाक जेन्ना पोंय येता आनी ती फुलता तेन्ना हि किड माडावटेन ओडटा. सादारण पणान एक ते तीन म्हयन्याचे नाल्लाचे वाडीचे काळांत ही कीड नाल्लाच्या बोंड्यात माथ्यावयल्या चांफ्यांतल्यान अचळय रिगता. आनी ल्हव ल्हव मधुर बोंड्यांतलो रोस चोखता. ताचो परिणाम म्हणून एकतर बोंडो पुराय वाडचे आदींच झडटा. वा जो बोंडो मुखार वचून नाल्ल जावंक पावता तो वांकडो तिकडो जाता. अश्या नाल्लांतले उदकूय सुकता आनी ताचो आकारूय आंवुळटा. हि किड ना करपाखातीर फाटल्या पंचवीस वर्सांत जायत्या जाणांनी जायते प्रयोग केले. कोणे निम पेंड वापरली तर कोणे वखदांचो फवारो माल्लो. पुण अजूनतरी ह्या रोगाक रामबाण वखद कोणाकूच मेळूंक ना हें सत्य. कोणेय एका भाटकारान उपाय काडलो तरी जोंवेर शेजारच्या भाटांत उपाय करीना तोंवेर हो मायट परतुन त्रास करपाची शक्यताय आसता. देखून सामुहीक पद्दतीन हाचेर उपाय जावपाची गरज आसा.
नाल्लाचेर मायट वा जिवाणून हल्लो करीत सावन फाटल्या वीस पंचवीस वर्सांत भाटकार पाडो करता तेन्ना ताका बारीक, वाकडे तिकडे आटकेच नाल्ल राशीन चड मेळटात. ह्या नाल्लांचे एकतर खोबरें करचे पडटा वा तेल काडचे पडटा. गोंयांत हालीं नाल्लांचो पाडो करतकूच राशींत असलेच रोगट नाल्ल चड मेळूंक लागिल्ल्यान भाटकारांक खुब नुकसान सोंसचे पडटा. नाल्लांचो दर कितलोय वाडलो तरी असल्या नाल्लांक बाजारांत गिरायक नासता. देखून वेपारी असले नाल्ल विकते घेवपाक तयार नासतात.
“देवाची करणी आनी नारळात पाणी” अशी एक म्हण आसा. निसर्गाचो चमत्कार हो. तीस ते चाळीस फूट उंचायेर जरी माडाचें कवळ पावलें तरी तो माड आमकां अमृताचे गोडयेचे उदक आनी भौगुणी कातली दिता. हें एक कुवाडेंच. पूण “देव दिता आनी देंवचार नाडटा” अशी म्हण आसा ती सध्या नाल्लाक अचूक लागता. ‘इरियोफायड मायट’ हो गोंयच्या नाल्लाक देंवचार जावन पिडटा. सरकाराचे शेतीखातें भाटकारांक चडांतचड पन्नाू हजार नाल्लांचेर अनुदान दिता. पूण सबसिडी परस मायटाचेर संशोधन जावन उपाय येवजण जायत जाल्यारु शेतकार अदीक समाधानी जातले हांतूत मात्तूय दुबाव ना. शेतकाराक आपल्या भाटांत पिकपी खंयचीय वस्त निरोगी जावंची आनी गिरायकान ती तोंड वांकडे करी नासतना व्हरची अशीच भावना आसता. नाल्लाचे दर वाडल्यात खरे, पूण शेतकाराचें उत्पन्न वाडूंक ना. जो मेरेन नाल्लाक मायट सोडचो ना तो मेरेन नाल्लाक कितलोय दर मेळ्ळो तरी भाटकाराचे उत्पन्न वाडचें ना. देखून भाटांतले उत्पन्न कशें वाडटले हाचो अभ्यास आनी मार्गदर्शन भाटकारांक मेळप गरजेचें आसा. शेतकाराच्या मनांतली निर्शेवणी वचपाची गरज आसा. तेन्नाच नाल्लांची नवी लागवड करपाक भाटकार प्रवृत्त जातले. बाजारांत उत्पन्न चड जाता तीच वस्त सवाय जावं येता हो अर्थशास्त्राचो नेमूच आसा.
उदय नरसिंह म्हांबरो
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
