भांगरभूंय | प्रतिनिधी
प्रयागराजांत जावपी कुंभमेळो हो संवसारांतलो एक व्हड आध्यात्मीक उत्सव आयज जावन आसा. ह्या वर्साचो कुंभ खूब खाशेलो मानतात कारणतो 144 वर्सांनी फक्त एक फावट जावपी दुर्मीळ आकाशीय संरेखणे कडेन जुळटा, जाका लागून धर्मीक विधी आनी तिर्थयात्रे खातीर हो एक अपवादात्मक शूभ काळ आशिल्ल्यान भक्तां खातीर ताचें आध्यात्मीक म्हत्व वाडटा. प्रयागराजांत 2025 तलो महाकुंभ हो म्हत्वाचो कारण 29 जानेवारी 2025 दिसा गुरू, शनी, सूर्य, आनी चंद्र हें कर्क राशीत पुष्य नक्षत्रा वांगडा दुर्मीळ रितीन एकठांय आयिल्लें. गंगा, यमुना आनी अदृश्य सरस्वती ह्यो पवित्र न्हंयो प्रयागराज हांगासर मेळटात. ताका लागून हिंदूं लोक हें थळ खूब पवित्र मानतात. हांगा न्हाण केल्यार मनशाचीं पापा धुवन जिवन शुध्द जाता असो समज आसा. प्रयागराज महाकुंभातल्या उदकान न्हावप करपा बद्दल जायतें जाणांक हुस्कोय आसा. आयच्या प्रगतशास्त्रीय जगांत त्या उदकांक आध्यात्मीक मोल आसा अशें मानले तरी ह्या आध्यात्मीक मोल आशिल्ल्या उदकाचो दर्जो तपासप हें कोणाच्याय विवेकबुद्दीचें थारता.
महाकुंभान कोट्यांनी लोक जमून त्या त्रिवेणी संगमांत न्हातात. हें सगळें लोक फक्त थंय न्हायनात, पूण भोंवतणी खूब वावुरतात, पुजा, आराधना आनी हेर गजालीय करतात. अशे तरेन व्हड प्रमाणांत मनशाच्या वावराक लागून भोंवतणी प्रदुशण जावपाची दाट शक्यताय आसता. देखून उदकाचे नितळसाणे विशीं कांय लोक हुस्को आयज उक्तायतात. तातूंत सूक्ष्म जंतू संसर्ग, उदकांतल्यान जावपी रोग, उद्देगीक आनी मनशाच्या कोयराक लागून जावपी प्रदुशण हांचो आस्पाव जाता. जायते लोक एकाच वेळार न्हाण घेतात, देखून उदकांतल्या कार्बनी पदार्थाचें प्रमाण वाडपाची शक्यताय आसता, जाका लागून जीव जंतू उदकांत वाडूंक शकतात. तशेंच धर्मीक विधी आनी हेर घन कोयरांत वापरिल्ल्या वस्तूंक लागून उदकाचो दर्जो उणो जावंक शकता. महाकुंभांत उदकाची चांचणी केल्यार लाखांनी भक्तांच्या हाजिरेंत लेगीत ह्या उदकाचो दर्जो बरो उरता अशें दिसून आयलां. बऱ्या प्रमाणांत ऑक्सिजन आशिल्ल्यान आनी हानीकारक घटक नाशिल्ल्यान ह्या उदकाची नितळसाणेची पुश्टी जाता. पूण फुडाराक प्रदुशणाक लागून आनी मनशाच्या हस्तक्षेपाक लागून हें उदक प्रदुशीत जावचें न्हय हे खातीर सतत नितळसाणीचेर लक्ष दवरप गरजेचें थारता.
महाकुंभांतल्यान हाडिल्ल्या उदकाची श्रीमल्लिकार्जून आनी श्री चेतन मंजू देसाय म्हाविद्यालयाच्या रसायणशास्त्र प्रयोगशाळेंत चांचणी जाली. हे चांचणेचो हेत म्हळ्यार उदकाच्या भौतीक, रसायनीक आनी सूक्ष्म जिवशास्त्रीय गुणधर्मांचें विश्लेशण करून ताच्या दर्ज्याचें मुल्यांकन करप. सूक्ष्म दर्शका वरवीं निरिक्षण, पीएच मापन, क्लोरायड आनी सल्फेट चांचणी, घनताय मेजप, विरगळिल्ल्या ऑक्सिजनाचें प्रमाण अशा वेगवेगळ्या प्रयोगांचेर आदारून उदकाची शुध्दतेचो अभ्यास केलो.
महाकुंभातल्या उदकाच्या सूक्ष्म दर्शकातल्या निरिक्षणांत (10xआनी 40x) जिवे सुक्ष्म जंतू मेळूंक नाशिल्ले. कितल्याशाच निरिक्षणां उपरांत फक्त थोड्या प्रमाणांत शेवटी शैवालां मात दिसून आयलीं. पूण तांची हाजेरी साप्प उणी आशिल्ली. आनी नदरेन पळोवपाक लेगीत उदक निवळ आनी पारदर्शक दिसतालें. तशेंच उदकाक खाशेलो असो वास असो कांय नाशिल्लो. पीएच चांचणेंत कागदाच्या पट्टेचेर 7 ते 8 हांचे मदीं पीएच दिसून आयलें, जाल्यार पीएच मिटरांत 7.23 हें अचूक मोल दिसून आयलें, जें मात्शें क्षारीय आसून सुरक्षीत मर्यादेंत येता. तशेंच ह्या उदकाची विद्युत वाहकता क्षमता 0.444 मिली सिमन आशिल्ली. हाचो अर्थ तातूंत विरगळिल्ली लवणां आनी आयनांचें प्रमाण अपेक्षे परस उणें आशिल्ल्याचें दिसून येता. प्रयोगशाळेंत केल्ल्या क्लोरायड चांचणेंत क्लोरायडय खूब उणें मेळ्ळें, जाल्यार बेरियम क्लोरायडान केल्ल्या सल्फेट चांचणेंत सल्फेट आयननाशिल्ल्याचें दिसून आयलें. 26 डिग्री तापमानाचेर उदकाची घनताय 0.999 ग्रॅम/मि.ली. अशें मेजली, जी शुध्द उदका लागीं आसा. विरगळिल्ल्या ऑक्सिजनाची चांचणी करतना ह्या उदकांत नळाच्या उदका परस चड ऑक्सिजन युक्त आशिल्ल्याचें दिसून आयलें, हें ताच्या ताजेपणाचे आनी सैमीक शुध्दीकरणाचे क्षमतेक लागून आसू येता. तपासणेच्या निकालांतल्यान महाकुंभांतलें उदक बऱ्या दर्जाचें आसा अशें दिसून येता. सूक्ष्म जंतू नाशिल्ल्यान आनी शेवाळ्याचें प्रमाण सामकें उणें आशिल्ल्यान जैवीक नदरेन उदक सुरक्षीत आसा अशें दिसून येता, खास करून न्हावपा खातीर. पीएच सुरक्षीत आठां भितर आशिल्ल्यान मनशाच्या संपर्कांत येवपाक तें योग्य थारता. क्लोरायड आनी सल्फेट हांचें नगण्य प्रमाण आनी चड प्रमाणांत ऑक्सिजन हाका लागून उदकाची सैमीक शुध्दीकरण करपाची तांक बळकट जाता. प्रयागराजांतल्या त्रिवेणी संगमांतल्या उदकांत स्वताक शुध्द दवरपाची तांक आसूं येता, जी धर्मीक नदरेन उदकाच्या पवित्रते कडेन संबंदीत आसा.
चांचणेच्या निकाला प्रमाण प्रयागराज महाकुंभांतलें उदक न्हाणा खातीर सुरक्षीत आशिल्ल्यान ताच्या शुध्दते बद्दल व्हड हुस्को करपाची गरज ना अशें म्हणूं येता. उदकाची सैमीक प्रवाह पद्दत, स्वताची शुध्दी करपाची तांक आनी ऑक्सिजनाची उंचेली पातळी हाका लागून ताचें आध्यात्मीक म्हत्वां बरोबरच शास्त्रीय म्हत्व स्पश्ट जाता. पूण पर्यावरणीय समतोल दवरपा खातीर नेमान उदकाची चांचणी, कोयर वेवस्थापन, भक्तांनी नितळसाण दवरप हें अत्यंत म्हत्वाचें फुडें थारतलें. योग्य येवजण केल्यार कुंभमेळाचें उदक प्रदुशणमुक्त उरतलें आनी ताचें धर्मीक आनी सैमीक म्हत्व फुडल्या पिळग्यां खातीरय तिगून उरतलें. महाकुंभांतल्यान उदकाचो नमुनो दिल्ले खातीर अडणें गावचें दिपेश फळ देसाय हांचें खाशेलें आभार. तांच्या सहकाराक लागूनच ह्या उदकाचें शास्त्रीय निरिक्षण शक्य जालें.
डॉ. मिथिल फळ देसाय
9766687634
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
