भांगरभूंय | प्रतिनिधी
जल्माक येता, त्या सगल्यांकूच केन्ना ना केन्ना वच्चेंच पडटा. आदल्या तेंपार पिरायेची पन्नाशी जावचे पयलींच बरेच लोक दुयेंसान मरताले. कारण तेन्ना ताचेर वाशीन, वखद येवंक नाशिल्लें. उपरांतच्या काळांत लोक पिरायेचीं 75, 80 वर्सां जालीं तरी चलता, भोंवताले. पावसाच्या दिसांनी थंडगार उदक न्हाताले. कारण तें कश्ट करताले. कुडीक व्यायाम जातालो. घरांत शिजयिल्लेंच खाताले. मात, आयज काॅलेजीक वचपी तरणाट्यांक पसून काळजाचें दुयेंस जाता. गोडेंमूत हायस्कूलांनी पावलां. मरणाचीं कारणां बदल्ल्यांत. अपघात हें तातूंतलें एक मुखेल कारण. केन्ना कोणाक मसंडभुंयेची वारी करची पडत, तें कोणूच सांगूं शकना.
मरण हें पवित्र मानतात. मसंडभुंयेकूय सगल्यांत पावन मानतात. म्हणटकच मसंडभूंय ही नितळ, सोबीत आसची पडली ना? ती इतली आकर्शक आसची की पळयतल्याक आपली निमणी यात्रा हांगाच येवची अशें दिसचें. विनोद कुशीक दवरून हाचे कडेन गांभिर्यान पळोवंक जाय. दत्तवाडी- म्हापशेंचे वैकुंठधाम मसंडभुंयेक स्मृतीवन उपक्रमा वरवीं आमरायेचें रुप दिवपाचो संकल्प थळावे हिंदू सभेन सोडला. तांणी कामाक सुरवातूय केल्या. मसुंड दोळ्यांक थाकाय दिवपी भूंय जातली, झाडांचेंय संवर्धन जातलें, गोंयच्या आंब्याच्या जातींचो सांबाळ जातलो. वातावरणांत थंडसाण मेळटली, सुकण्यांक हक्काचें घरुय मेळटलें. तांच्या किलबिलाटान वाठारांत एक प्रसन्नताय भरून उरतली. तांणी 130 आंब्याचीं रोपां लावपाचें थारायलां. सध्या थंय गोंयच्या जातीचे 22 आंब्या रुख आसात. गोंयांतल्या रस्त्यां कुशीक कोण तोंडांत पसून घालचो ना, असलें फळ दिवपी आंबे लायल्यात. चडशे फळांय दिनात. तशें हांगां जावंक ना, हें विशेश. झाडां लावपाच्या ह्या निर्णयाक म्हापशेंकारांनीच न्हय, तर गोंयांतल्या सगल्या नागरिकांनी जाहीर तेंको, परबीं दिवपाक जाय.
वैकुंठधाम ही गोंयांतली सगल्यांत प्रशस्त मसंडभूंय. भाऊसायब बांदोडकार मुख्यमंत्री आशिल्ले तेन्ना इतली व्हडली सुवात थळाव्यांनी मेळयली. आतां कांय वर्सांनी थंय आनीक आंब्याचीं झाडां वयर सरतलीं. दरेक झाड मरण आयिल्ल्या मनशाच्या नांवान ताच्या कुटुंबाक दत्तक घेवपाक मेळटलें. लोक ते खातीर तयार जाल्यात. झाडां विकत घेवपाक लोकांनी अर्थीक मजतूय केल्या. आंब्याचीं नवीं झाडां येवपाचीं आसात. पूण पोरूं हांगा 160 सुपारेचीं झाडां लायल्यांत. तांची बरे तरेन वाडूय जाता. उदका खातीर बोरवेल मारल्या. सरकारी अनुदाना खातीर शेतकी कार्ड केलां. सगलें कितें परवाने बी घेवन केलां. विशेश म्हणल्यार शेतकी अधिकाऱ्यांचो तांकां पुराय पालव मेळ्ळा. आंबे लावचे ही सुचोवणी तांचीच. भारतीय शेतकी संशोधन परिशदेच्या (आरसीएआर) फांट्यान तांकां 22 जातींच्या आंब्याचीं 72 झाडां दिल्यांत. उरिल्लीं बाजारांतल्यान हाडल्यांत. विशेश म्हणल्यार चडश्या आंब्याच्यो जाती गोंयच्यो. तातूंतल्यो कांय दुर्मीळ जायत वचपी. ताका लागून मसंडभुंयेंतल्या झाडां वयल्यान नवीं झाडां तयार करपा संबंदी आरसीएआराक प्रस्ताव दिला. कलमां केले उपरांत उत्पन्न वाडटलें, वांगडा नवीं झाडांय मेळटलीं.
स्मृतीवन प्रकल्पाची संकल्पना म्हापशें हिंदू सभेचे वांगडी किरण शिरोडकार हांची. गोंयच्या हेर मसंडभुंयेंच्या वेवस्थापन वांगड्यांनी तांचें मार्गदर्शन घेवन हो उपक्रम तांचे थंयूय सुरू करूं येता. कांयजाणांनी तो चालीक लायलाय आसतलो. पूण हेरांनी मुखार सरचें. गोंयच्यो बऱ्योच मसुंड्यो आडवाटेक, रानांनी, दोंगराचेर आसतात. अर्थांत आतां आशीकुशीक घरां आयल्यांत. (आमकां धुंवराचो त्रास जाता, अश्यो कागाळीय कांयजाण करतात.) मसुंड्यांनी लजे व्हंकल म्हणल्यार लाजरेचीं झाडां, बोरी, तण वाडिल्लें आसता. जमीन वयर सकयल. फांतर, शेंकऱ्यांची. जळीमळीं फुटिल्ले बुडकूले, कोंडे उडयिल्ले. मदींच एखादो सोरोप सळसळत वता. धुल्ल, कोयर आशिल्लो बसपाचो जागो, लाकडां दवरिल्ली कूड, तिचें दार, पाखें मोडिल्लें, पुराय मसुंडेंत रखरख. नळ आसा थंय उदकाचें कोंड जाल्लें आसता. मसुंड्यो सामक्यो आकर्शक करप शक्य आसा. मागीर कोण आडमेळीं हाडटा? काय मसंडभुंय ही भयानक, उजवाड आसतनाय आंगार कांटो हाडपी अशीच आसपाक जाय, अशें खंय बरयिल्लें बी आसा? थंय वासाचीं फुलां, गुलाब, मोगरी, चाफो लायल्यार आमचे पितर बेजार जातले? आतां म्हापश्यां आंब्याचीं झाडां लायल्यांत. ताका लागपी आंबे कसलोच दुबाव मनांत धरिनासतना सगल्यांनी खावंक जाय नाजाल्यार ते विकपाक तरी जाय. सुकण्यांकूय थोडे खावपाक दवरचे.
राज्यांत जायत्यो मसंडभुंयो आसात. जांचे कडेन जमीन आसा, तांणी आंबे वा ल्हान झाडां तरी लावचीं. मसुंडेचें सोबितीकरणूय करचें. भितर सरतकच सगल्यांक मोनेळ पडपाक जाय, अशी प्रत्येक मसुंडी जावंची.
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
