भांगरभूंय | प्रतिनिधी
ख्रिस्तपूर्व 3000 वर्स काळांत सिंधू (हडप्पा) हे विकसीत संस्कृतींत- जाचे आमी वारसदार अशे अभिमानान सांगतात- सुणी, माजरां, गोरवां हांकां कुटुंबांतल्या सभासदां सारके मानताले, वागयताले, पोसताले. वत, वारें, पावसाचो त्रास तांकां जावंनये म्हूण घरांत आलाशिरो दिताले. मुखारच्या काळांत तकलीवान मनीस सुशिक्षित जावन दोतोर, उद्देजक, प्राध्यापक, न्यायाधीश, लेखक रुपांत प्रगत जायत गेलो तसो मोनजातीक घरा भायर दवरूंक लागलो, तरीय पूण तांकां पोसतालो. हालींच्या इनफॉर्मेशन टेक्नोलॉजीच्या युगांत यंत्रवत जाल्ल्या अती प्रगत मनीसजातीन सुणीं, माजरां, गोरवांक कुशिल्लें, इबाडिल्लें खाण, प्लास्टीक हांचेर भूक भागोवपा खातीर रस्त्यार बेवारशी सोडून दिल्ल्यांत. भुकेन चवताळिल्लीं सुणी घांस मारपाक लागतात तेन्ना तांची भूक भागोवपाचें सोडून, तांकां रस्त्यार भोंवपाक दिवचें न्हय, खाण दिवचें न्हय, तांचें निर्बिजीकरण करचें हें थारावपाक विधानसभा, न्यायालयां, पंचायती चड सक्रिय जाल्ल्यो दिसतात.
भारताचें प्रभावशाली संविधान वैश्विक जनसंख्येच्या 18 % आशिल्ल्या भारतीयांचे जिणेंत मार्गदर्शन करता. सगळ्या मनशांक मुळावे हक्क, अधिकार दिवपी संविधानाच्या दस्तावेजांत मोनजातीक सुरक्षा दिवन तांकां प्रतिश्ठा दिवपा विशीं तरतुदी केल्यात. जण एकल्याक जिणेचो हक्क आसा. अनुच्छेद 21 मनशांची वैयक्तीक स्वतंत्रताय, ताचो जगपाचो हक्क जसो हिसकावन घेवपाक जायना अशे नमूद करता, तेच मोनजातीच्या बाबतीत लागू पडटा अशें सुप्रीम कोर्टान तमीळनाडूंतल्या बैलांक धांवपाक लावपी, ‘जल्लीकट्टू’ खेळाच्या कायदेशीर वैधते विशीं प्रश्नाचेर भाश्य करतना स्पश्ट केल्ले आसा. संविधानोचो अनुच्छेद 51 A(g) हो मोनजात हक्कांचो महान जाहीरनामाच जावन आसा जो मनशाच्या जिणे इतलेंच म्हत्व मोनजातीक दिवपा विशीं सांगता. पर्यावरणाचें रक्षण, संवर्धन तशेंच सगळ्या जिवीत जनावरांक दया दाखोवप हें मानवजातीचें मुळावें कर्तव्य हे 1976 वर्सा केल्ल्या संविधानाच्या 42 व्या दुरूस्तीत नमूद केलां. अनुच्छेद 48A प्रमाणें सरकार पर्यावरण, राना, वनजीवन हांचें रक्षण करपा खातीर प्रतिबद्ध आसपाक जाय अशें म्हणलां.
जनावरांक जगपाचो आनी तांकां खाण-जेवण दिवन जगोवपाचो कायदेशीर अधिकार न्हयकारपाक शकनात. गौतम बुद्ध नगरांत (नोयडा) बेवारशी सुण्यांक खाणां घालपा खातीर जागो निश्चित करच्यो हाचे विशीं मार्गदर्शक तत्वां कोर्टान थारावचीं हाचे खातीर थंय रावपी रीमा शाह हिणें सुप्रीम कोर्टांत आवेदन सादर केल्ले. सुनावणेच्या वेळार जनावरांक जेवण- खाण दिवपा विशीं विरोध ना अशें न्यायधिशांनी स्पश्ट केलें, पूण ती दिवपाची पद्दत आनी ताची जापसालदारी बद्दल प्रस्न उपस्थित केलो. तें करतना न्यायाधिशांनी केल्ल्यो टिप्पणी अवास्तव आनी अर्थहीन दिसल्यो. बेवारशी सुण्यांक खाणा घालपा खातीर जे सामकेच उत्सूक आसात तांणी आपल्या स्वताच्या घरांत जेवण घालचें अशें न्यायाधिशांनी म्हणप हातूंत क्रूर मस्करी दिसता. प्रत्येक रस्त्या कुशीक गोरवां- सुण्यांक खावड घालपी व्हड काळजाच्या लोकां खातीर आमी पायणी दवरच्यो काय कितें, असो प्रस्न सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधिशांनी विचारप हातूंतय उथळपणा दिसता. बेवारशी सुण्यांनी घांस मारलो जाल्यार त्या मनशाचें दोतोराचें बील, वखदांचो खर्च त्या खाण घालप्यां कडल्यान वसूल करचो असो निर्णय 2022 वर्सा सर्वोच्च न्यायालयान दिल्लो आसा. खाण घालप ना अशे खुद्द न्यायाधीश म्हणपाक शकनात, मात असले विचार व्यक्त करून खाणा घालपी लोकांक भिरांत दाखोवन तांचेर दबाव हाडटात अशें दिसता. मोनजातींची उपासमार जावची न्ही म्हूण मौलीक सुचोवण्यो करतना न्यायसंस्था चडशी दिसना.
गोंयच्या विधानसभेंत, पंचायतींत हालीं बेवारशी सुण्यांचो मुद्दो चर्चेंत येवपाक लागला. समाजांत एका वटेन मोनजातीक स्थलांतरीत करप ना, त्रास दिवप ना ह्या कायदेशीर तरतुदींचे समर्थक आनी दुसरे वटेन सुरक्षिततेच्या दृश्टीकोनांतल्यान तांकां वांठारांतल्यान भायर काडप, उपाशीं दवरप, निर्बिजीकरण करप हांची मागणी करपी विरोधक अशे दोन गट जाल्ले दिसतात. ‘जावे त्याच्या वंशा तेव्हा कळे’ अशे संत श्रीतुकाराम महाराजांनी म्हणिल्लें आसा. खंयचोय प्रसंग स्वता भोगले शिवाय कळना. बेवारशी सुण्या, माजरांक, गोरवांक खाण घालपाक विरोध करपी न्यायाधीश, तक्रारदार, लेखकांक, बुदवंतांक थोडे दीस जेवण- खाण- उदका विणें वत, वारे, पावसांत रस्त्या कुशीक उपाशी बसयत जाल्यार आपले विचार बदलतले हातूंत दुबाव ना.
नोयडाच्या आवेदकाचें म्हणणें सर्वोच्च न्यायाधिशांनी मान्य केलें, पूण बेवारशी सुण्यांक लागून भौशीक वांठारांनी सामान्य मनशांक जी क्रूरताय सोंसची पडटा ताची न्यायपीठान स्वता संज्ञान घेवन सायकलीन वचपी, चलत भोंवपी हांचेर सुणी हल्लो करतात ताचो उल्लेख केलो. बिहारांत सकाळीं रस्त्या कुशीन चलपी मेजिस्ट्रॅटाक फाटल्यानच्यान मुद्दाम जीप घालून मारून उडयलो ती विडियोक्लीप ह्या न्यायधिशांनी जरूर पळोवची. ते मनशाचे कर्म. मनीस जातींत जशे दयाळू, सदाचारी, सत्यवचनी आसात तशेंच दुश्ट, क्रूर, फटींग, खुनीय आसतात हें आमी न्हयकारूंक शकनात.
आंगार येवपी, घास मारपी सुणी आसात तशेच खून, अपहरण, लिंगीक अत्याचार करपी मनीस जातींतले, सुण्यांच्या कितलेशा चड तुळेन भौशिक वाठारांत, रस्त्यार आमचे मदीं भोंवतना दिसतले.
सुण्यान घास मारिल्ले कारणान मरण आयलां तांचे तुळेन मनशांक लागून मरण आयिल्ल्या मनशांची संख्या कितलेशे पटीन आसतली. भूंयकांपा वेळार, न्हयत बुडपी लोकांक सुण्यांनी वाटायल्ले प्रसंग आसात. मनीस जातींतले चोर, खुनी, इतर गुन्यांवकार धरपाक सुण्यांचो उपेग जाता. सगळ्या धर्मांच्या देवां मुखार एकनिश्ट रावपाचो सोपूत घेतिल्ले मनीस जातींतले विरोधी पक्षांतल्यानी चार कुडके तांचे मुखार चड उडयत जाल्यार वचन मोडून तांचे वटेन चलले, पूण तुमी एक घास खाण घाल्ले खातीर सुणे तुमच्या उपकारांत आसता आनी सदांच निश्टावान रावता आनी त्या निश्टा, प्रामाणिकपणाक लागून मनीस तांका बदनाम करता हे विडंबन.
प्रत्येक नाण्याक दोन बाजू आसतात. सुण्यांक विनाकारण त्रास दिवपी मनीस प्रजातीत सापडटात. वाठाराची सोबितकाय इबाडटात म्हूण बेवारशी सुण्यांक उच्चभ्रू हावजींग सोसायटींत रावप्यांनी विशप्रयोग करून मारून उडयल्यात. ब्रेक न मारता रस्त्या कुशीक बशिल्ल्या सुण्यांच्या पांयां वयल्यान गाड्यो चडोवन वचपी क्रूर, मदांध आमी पळयतात. जित्या सुण्याक दोरयेन मोटारसायकलीक बांदून ओडत व्हेल्लें प्रकरण हालीं घडलां.
पुण्य कमावपा खातीर, मेले उपरांत सर्गांत जागो मेळोवचे खातीर घरांतल्या पूजे उपरांत धर्मांत सांगिल्ले प्रमाणे गायेक पान वाडपा खातीर काळी, धवी गाय सोदत खरस काडपी मनीस आपलो धार्मिक सुवार्थ सादले उपरांत दुसऱ्या दिसा तीच गोरवां प्लॅस्टीक खातात तेन्ना दुसरे वटेन पळोवन कूस मारता. रस्त्यार गोरवांचो त्रास जाता म्हूण तांकां गोशाळेंत दवरचे हे खातीर लोकप्रतिनिधी, नागरीक उत्सूक दिसतात खरे, पूण थंय तांका खाण दितले काय ना हाचे विशीं उलयनात. गोशाळेंत दवरिल्ली शेकड्यांनी गोरवां भूकेन मेल्ल्याचीं प्रकरणां उत्तर प्रदेशांत घडल्यांत.
संविधान कुशीन दवरूया, आनी धर्म मोनजातीविशी किते म्हणटा ते पळोवया. ज्या देवांनी, शक्तींनी मनीस जातीक घडयलां ताणींच मोनजाती घडयल्यात. सौम्य, हिंस्त्र, विखारी प्रजाती असो भेदभाव करनासतना तांकां आपलीं वाहनां जावपाचो मान दिला.
शिवाचे वाहन नंदी, विश्णूचे गरूड, गणपतीचे उंदीर, दुर्गेचे शिंव, कार्तिकेयाचे मोर, शनिदेवाचे कावळो, इंद्राचे हत्ती, सरस्वती वांगडा हंस आनी लक्ष्मी वांगडा हत्ती दिसतात. शिवाच्या गळ्यांत नागांचो राजा वासुकी वेटोळे मारून बसला, तर श्री विष्णु शेष नागाचेर विराजमान दिसता. देव-देवींक हांत जोडटात तेन्ना अप्रत्यक्षपणान आमी त्या मोनजाती मुखार नतमस्तक जावचे ही देवांचीच इत्सा आसतली. इस्लामांत सगळ्या मोनजातीक दया- करूणेन वागोवपाचो संदेश आसा. महंम्मद पैगंबराक माजरां विशी चड आपुलकी आशिल्ली असो हडिथांत उल्लेख सांपडटा. इस्लामिक देश तुर्कियेत माजरां रस्त्यार, रेल्वे स्टेशनार, शाळा-कॉलेज वर्गांत बाकार, सरकारी कार्यालयांत मेजार घोटेल्ली दिसतात. लोक तांका खावयतात, तांची अपुरबाय करतात. हिंदू धर्मांत माजर हे देवी शश्ठीचें वाहन. ग्रीक देव झीयूसा वांगडा गरूड, हेरा वांगडा मोर आनी अथेना वांगडा घुबड दिसता. प्राचीन इजिप्तांत मोनजातीक देवाचो अंश दाखयल्यात. थंय देवांचे धड मनशाचे आनी तकल्यो जनावांच्यो दाखयल्यात- देव अनुबिसची तकली कोल्याची, देवी बास्तेताची माजराची, देव सोबेकची मानग्याची, देवी सेखमेताची शिवींणीची, देव आमुनाची रेड्याची आनी देवी हेथराची गायची.
भैरव हे भगवान शंकराचे उग्र आनी भीशण रूप. एक शक्ती शाली देवता. ताका काळ म्हणल्यार मृत्युचे रक्षक मानतात. बौद्ध धर्मांत तांका हेरुका, वज्रभैरव वा यमंतक म्हणतात. आमी ज्या सुण्याच्या जिवार उठल्यात ताका भैरवाचे वाहन असो हिंदू धर्मांत मान आसा. भैरवाक मोदींच्या संसदीय क्षेत्र वाराणशीचो कोतवाल अर्थांत चौकीदार अशेंय म्हणटात.
हिंदू धर्मांत दत्तात्रेयाक ब्रह्मा, विश्णू आनी महेश हांचे एकत्रित रूप मानतात. तांच्या वांगडा चार वेदांचे प्रतिक रूपान दाखोवपाचो मान चार सुण्यांक दिला. ह्या सुण्यांक भक्तांची इत्सा पूर्ण करपी आनी ज्ञान दिवपी अशे मानतात. निराधार लोकांक आस्रय दिवपी, खाण-आहार दिवपी संस्था देशांत आसात आनी तांका सरकारा कडल्यान दुडवां मजत मेळटा. देशांत मनीस प्रजाती वाडून 140 कोटी लागसार पावल्या, सरकार 80 कोटी मनशांक फुकट रेशन दिता, पूण मनशांचे निर्बिजीकरण करपा बाबत उलयना. मोनजातीचे निर्बीजिकरण करपाक कोट्यानी दुडू खर्च करपाची तयारी दाखोवपी सरकारां तांका पोटभर खाण दिवचेवेळार फाटी कित्याक सरतात?
संविधान दत्त हक्क, धार्मिक आस्था मोनजातीक वाटावपाचो संदेश दितात. एक वटेन मोनजातीचे हक्क, दुसरे वटेन भौशिक सुरक्षा हांचो विचार करून हो प्रश्न सोडोवपाचो आसा. तांकां उपाशी दवरप, मारून उडोवप, प्रजाती नश्ट करप हे उपाय न्हय.
चार वर्सां फाटी दिल्ली उच्च न्यायालयान एक निवाडो दिल्लो ज्याचे समर्थन तेन्ना सुप्रीम कोर्टानूय केल्ले आसा. प्राणी कल्याण संघटना, थळावे रहिवाशी कल्याण संघटना आनी महानगरपलिका हांणी सल्लामसलत करून थळावे रहिवाशांक त्रास जावंचो ना अशा तरेच्यो जेवण घालपी सुवाती गांव, शारांच्या वेगवेगळ्या भागांत एकमतान सोदप हो ह्या प्रस्नाचेर लायक उपाय थारता अशें त्या निवाड्यांत नमूद केल्लें आसा.
दीपक लाड
पर्वरी
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
