मनांत कितें सांठयतले?

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

चिंतन – 51

तुकाराम महाराज म्हणटात – 

तुका म्हणे मनीं वाव । 

शुद्ध भाव राखावा ॥

आमचें मन हें एक घर. त्या घरांत आमी कोणाक सुवात दितात ताचेर आमचें पुराय जिवीत आदारून आसता. मत्सर, तिडक, लोभ हांकां जागो दिल्यार आमचें मन काळें जाता. पूण मोगाक, करुणेक, प्रामाणीकपणाक सुवात दिल्यार आमचें मन उजळटा.

म्हजे कुशीक एक आजी रावता. तिचो सभाव पळयतना ही ओळ याद जाता. ऐंशी वर्सां पिरायेची आसून लेगीत तिच्या मुखामळाचेर तेज आसा. किद्याक? ती सदांच सगळ्यां विशीं बरें उलयता. एकदां हांवें विचारलें, ‘आजी, तुका केन्नाच कोणाचो राग येना?’ तिणें हांसून म्हणलें, ‘म्हाका तिडक येता, पूण हांव रोखडींच स्वताक म्हणटां- ह्या मनशांत कितें तरी बरें आसूंक जाय. तें पळय. उरिल्लें विसर.” हीच शुद्ध भावना.

आमी दिसपट्ट्या वेव्हारांत पळयतात – दुकानदार प्रामाणीक आसल्यार तो केन्नाच बोगस वजन वापरना. फायदो वाडलो वा उणो जालो तरी तो गिरायकाक फटयना. कारण ताच्या काळजांत प्रामाणीकपणाक सुवात आसा. अशीच एक घडणूक घडली. म्हज्या एका इश्टान एका सोनारा कडल्यान मुदी घेवपाचें थारायलें. ताणें मात्शें चड वजनाची दाखयली. पूण दुसऱ्या दिसा ताणें इश्टाक परत फोन करून म्हणलें, हांवें चुकून चड शुल्क घेतलें, हे घेयात पयशे.” म्हज्या इश्टाक अजाप जालें. सुवर्णकारान पयशा परस आपलो स्वाभिमान आनी शुद्ध भावना जपली.

भुरग्यांचें उदाहरण घेयात. शाळेंत भुरगें दुसऱ्याच्या टिफीनांतली चपाती वांटून घेता आनी ती खाता. सादी गजाल,  पूण ती ल्हानशी कृती निखटी आपुलकी आनी मोगाची भावना दाखयता. भुरगीं व्हड जातकच जिणेंत कशीं वागतलीं तें हें दाखयता.

आयच्या वेगान चलपी संवसारांत नकारात्मकताय मनांत सांठोवप खूब सोंपें – सोशल मिडियाचेर टिका, रस्त्यार त्रास, कामाचेर सर्त… पूण त्याच खिणाक आमी थारायलें, “हांव फकत मनांत बऱ्या गजालींक सुवात दितलों”, मागीर जिवीत शांत, सोबीत आनी प्रेरणादायक जाता.

तुकाराम महाराजान सांगिल्लो ‘शुद्ध भाव’ हो कितें भायर सोदपाचो विशय न्हय. आमच्या ल्हान- ल्हान दिसपट्ट्या कृतींनी, आमकां मेळपी लोकां मदीं आनी आमकां मेळपी संदींनी आसा.

तर, आयच्यान आमच्या मनाचें घर उक्तें दवरूंया– पूण फकत बऱ्या भावनां खातीर. उरिल्लो कोयर भायर उडोवया. तेन्नाच आमचें जिवीत खऱ्या अर्थान उजळटलें. 

– ह भ प देवदत्त दिगंबर परुळेकर